HET DEBAT. Moeten ouderen de crisis betalen met een ‘coronataks’?

“Jongeren hebben het minste baat bij de lockdownmaatregelen, want ze zijn voor het virus minder vatbaar”, vertelde de Belgische topeconoom Jan-Emmanuel De Neve aan VRT NWS. “Er moet dus hopelijk een besef komen bij de oudere generatie dat jongeren zich aan het opofferen zijn, zowel economisch als op vlak van mentale gezondheid.” Hij hoopt dat de politiek een creatieve oplossing zal bedenken om die ongelofelijke inspanning van jongere generaties op een of andere manier te erkennen, bijvoorbeeld door een coronataks, al dan niet eenmalig.

“Ik vind het een heel opmerkelijk voorstel en ben het oneens”, zegt arbeidseconoom Stijn Baert. “Ook met het basisidee ben ik het oneens. Hij laat optekenen dat jongeren zich aan het opofferen zijn, alsof dat niet geldt voor oudere mensen. De strijd tegen corona is een strijd van iedereen. Voor jongeren is het momenteel natuurlijk moeilijk om zichzelf te ontplooien en mensen te ontmoeten. Dat kan later ingehaald worden. Voor sommige ouderen die naar het einde van hun leven toegaan, lijkt me dat minder makkelijk in te halen. Zij kunnen hun kleinkinderen niet zien opgroeien. Ze worden ook geconfronteerd met een ethische code die aangeeft: ‘Als de crisis onhandelbaar wordt, dan kiezen we voor jongeren mensen’. Dat basispunt volg ik niet.”

“Enerzijds is een ‘coronataks’ op de oudere generatie onrespectvol en anderzijds lijkt het me juridisch erg twijfelachtig. Het lijkt een vorm van discriminatie op basis van leeftijd. Ik denk dat er andere interessantere ingrepen mogelijk zijn, zodat je ervoor zorgt dat alle generaties mee hun schouders onder de samenleving zetten. Als we ervoor willen zorgen dat verschillende generaties voor elkaar zorg dragen, dan denk ik dat het meest logische om naar te kijken de pensioenhervorming is. Daarover is al veel gediscussieerd. Voor een stuk is dat de ontgoocheling van de regering-Michel geweest. In 2014 zijn ze begonnen met te zeggen: ‘We gaan de pensioenleeftijd optrekken naar 67, we gaan brugpensioen uitfaseren et cetera’. Allemaal met de bedoeling om mensen langer te laten werken, zodat jongere generaties geen onmogelijke inspanning moeten doen om de pensioenen te blijven betalen. Maar die hervorming is er niet van gekomen.”

“De volgende regering zal de verantwoordelijk moeten hebben om voor een stuk uit te voeren wat beloofd werd door de regering-Michel, maar niet is gebeurd, zodat de lasten verspreid worden over de verschillende generaties. Dat gaat natuurlijk niet niet over de heel oude mensen, maar je zit toch met een categorie die iets meer kan werken. Het geldt ook niet voor alle beroepen. Vroeger was het jobs, jobs en jobs. Nu zal het cruciaal zijn om te gaan heropleiden, heropleiden en heropleiden. Mensen die afstuderen en misschien niet het juiste diploma hebben, moeten we toch stimuleren om geografisch en inhoudelijk mobiel te zijn richting andere vacatures. We moeten jongeren de boodschap geven dat we hen proberen te beschermen, maar dat moet niet per definitie ten koste van ouderen gaan.” 

“Mijn antwoord is afwijzend. Je kan nooit een volledige groep vanaf een bepaalde leeftijd de lasten laten dragen van een voltallige bevolking”, zegt Ignaas Devisch, filosoof verbonden aan Universiteit Gent. “Als je spreekt over ouderen, wie bedoel je dan? Tot die groep behoren zowel vermogende als onvermogende mensen. Het is niet zozeer de vraag welke leeftijdsgroep opdraait voor de anderen, maar wel hoe je de kosten kan verspreiden over de hele bevolking.”

“Een van de pistes die we kunnen bewandelen is ons afvragen of er bovenop de sociale zekerheid bijkomende maatregelen nodig zijn om het geld dat we niet hadden - maar toch hebben uitgegeven - te compenseren. Sommigen spreken over de vermogensbelasting. Dan is de volgende vraag hoe je dat organiseert”, klinkt het.

“Dat ouderen het maar moeten uitzweten voor anderen lijkt me een slecht principe om van te vertrekken. We zoeken naar manieren om de kosten te compenseren, maar ik zie geen intrinsieke reden waarom we dat bij voorbaat bij ouderen moeten zoeken. Ze hebben een zeer lange en actieve loopbaan achter de rug, maar waarom moeten zij principieel opdraaien voor de anderen? Dat is voorlopig een luchtballon. Als zoiets draagvlak moet krijgen, dan moet je niet uitgaan van leeftijd maar eerder van de vraag waar we mensen met veel kapitaal bij kunnen betrekken. Zijn dat dan toevallig mensen van een bepaalde leeftijdscategorie dan is dat zo.”

“Wat het economische aspect betreft, kan ik zeggen dat de jongeren die nu nog hun leven moeten opbouwen meer rijkdom zullen opbouwen dan de ouderen. Waarom? Mensen die nu 50, 60 of 70 jaar oud zijn, zijn geboren in een tijd waarin de economische groei nog veel lager lag dan nu het geval is”, verduidelijkt econoom Andreas Tirez. “De jongeren zitten op een hoog niveau qua welvaart. Heel waarschijnlijk zal dat zelfs nog stijgen. De economische groei zal nog positief zijn. En zelfs als dat niet zo zou zijn, dan nog kunnen ze heel hun leven op een hoog niveau zitten. Dat is iets vrij objectiefs, waar je moeilijk tegenin kan gaan.”

“Je kan zelfs meer zeggen. Dankzij de vorige generaties kunnen de jongeren vandaag op een hoog niveau qua rijkdom beginnen. Er zou dankbaarheid moeten zijn ten opzichte van de vorige generaties. Het gaat over veel meer dan enkel economie, maar ook over welvaart en welzijn”, gaat Tirez verder.

“Je zou diegenen die rijk zijn meer kunnen belasten, bijvoorbeeld via een ‘crisistaks’ op vermogens of op hoge inkomens. Dat is niet zo’n slecht idee. Het is wel zo dat het grotendeels ouderen zullen zijn die dat betalen, want die hebben meestal een hoger inkomen op basis van anciënniteit of hogere functies. Maar het zullen niet alleen ouderen zijn natuurlijk. Er zijn ook jonge mensen die veel geld verdienen. Je mag niet enkel kijken naar leeftijd. Dat is discriminerend. En bovendien hebben veel ouderen het niet breed, omdat ze een onder andere een laag pensioen hebben. Hoe dan ook, je enkel baseren op leeftijd is een slecht idee.”

“Het spreekt voor zich dat de belastingbetaler deze factuur ooit zal moeten dragen, dat wordt een fiscale boemerang”, zei geldexpert Michel Maus eerder al aan onze redactie. “Stilaan moeten politici zich hiervan bewust worden. Hoe begin je aan een fiscaal crisisplan in een land dat al tot de hoogst belaste landen in de Europese Unie hoort? Men zou natuurlijk kunnen starten door de bestaande fiscale aftrekposten te gaan saneren. Zo vind ik het zelf nog altijd vrij absurd dat de burger een belastingvermindering kan krijgen als hij huispersoneel, bijvoorbeeld een huisbediende of butler, vast in dienst heeft (en dus niet via dienstencheques, nvdr.). Toch zou zo een saneringsoefening onvoldoende middelen opleveren om het begrotingstekort dicht te rijden.”

“In de huidige context is de piste van een algemene aanvullende crisisbijdrage allicht een van de meest aangewezen om terug op te nemen. Door de bestaande belastingtarieven met een percentage te verhogen, kan dit systeem vrij globaal worden ingevoerd, zowel voor de federale als voor de gewestelijke belastingen”, luidt het. Een pleidooi houden om nieuwe belastingen in te voeren zal een fiscalist geen populariteitsprijs opleveren. Maar ik vraag ook aan iedereen wat realisme en solidariteit. Iedereen moet beseffen dat de overheid geen miljarden kan uitgeven zonder financiering. De manier waarop ons gezondheidssysteem momenteel functioneert is ronduit indrukwekkend… dankzij onze belastingen.”

En nu is het aan jou. Wat is jouw mening? Laat het weten in de comments onder dit artikel. We bundelen de boeiendste reacties vanavond in een nieuw stuk.