Overheidsrapport: "Politie handelde correct tegen Hongkongse betogers", demonstranten vragen onafhankelijk onderzoek

Door de coronapandemie is het protest in Hongkong weggeëbd. Althans in het straatbeeld. Maar in de tweede helft van vorig jaar kwamen maandenlang tienduizenden tot honderdduizenden betogers op straat. Aanvankelijk demonstreerden ze tegen een omstreden uitleveringswet aan China (die daarna ingetrokken werd), maar geleidelijk aan werd het protest een oproep tot meer democratie.

Bij die wekelijkse protesten kwam het geregeld tot schermutselingen en zelfs grof geweld. Van de kant van de betogers, die molotovcocktails naar de politie en overheidsgebouwen gooiden, het parlement bestormden, wegen blokkeerden en metrostations kort en klein sloegen. Maar volgens demonstranten en mensenrechtenbewegingen gebruikte de politie evenzeer bruut geweld. (De tekst gaat voort onder de foto.)

Een lang verwacht rapport van de Independent Police Complaints Council (IPCC), waarvan de leden aangesteld worden door regeringsleider Carrie Lam, spreekt dat brute politiegeweld nu tegen. In een bijna 1.000 pagina's lang rapport stelt het IPCC dat de politie binnen de richtlijnen heeft gehandeld, al is er ruimte voor verbetering. Het IPCC adviseert om de richtlijnen omtrent het gebruik van traangas en de politie-opleiding over ordebewaring te herbekijken. "Beschuldigingen van bruut geweld door de politie mogen niet als een wapen van politiek protest gebruikt worden", voegt het IPCC er nog aan toe.

Een van de meest controversiële incidenten tijdens de betogingen, was toen een bende in het wit geklede mannen in juli vorig jaar demonstranten in elkaar sloeg met stokken en ijzeren staven in het district Yuen Long. In zijn rapport stelt het IPCC dat het geen bewijzen heeft gevonden dat de politie samenspande met de bendeleden. Het IPCC stelt wel dat de ontplooiing van de politie tijdens dat incident in gebreke bleef.

Demonstranten, oppositiepartijen en mensenrechtenbewegingen zijn niet onder de indruk van het IPCC-rapport. "Het rapport knijpt een oogje dicht voor de disproportionele gewelddadigheid van de politie", reageert, Fernando Cheung, een parlementslid van de oppositie, bij het Britse persagentschap Reuters. "Dit rapport heeft het kleine beetje geloofwaardigheid dat het IPCC nog had, helemaal weggeveegd." Te oppervlakkige en te algemene aanbevelingen, reageert een ander parlementslid, zelf een ex-IPCC-lid. (De tekst gaat voort onder de foto.)

Vertegenwoordigers van de demonstranten vragen daarom een onafhankelijk onderzoek. Regeringsleider Carrie Lam, gesteund door de regering in Peking, weigert daar op in te gaan. "Ik ga er niet mee akkoord en ik zal het niet doen", reageert ze. Zo'n onafhankelijk onderzoek zou de politie verzwakken, argumenteert de regeringsleider. Ze aanvaardt wel de aanbeveling om de richtlijnen over traangas en de opleiding van de politie te herbekijken. 

Hongkong is een semi-autonome regio in China. Tot 1997 was het een Britse kolonie. Het Verenigd Koninkrijk gaf Hongkong toen aan China terug, op voorwaarde dat het nog 50 jaar een semi-autonome regio zou blijven, tot 2047 dus. Tussen China en Hongkong is een regeling van "één land, twee systemen" afgesproken, waarbij in Hongkong meer vrijheden zijn dan in China. Toch vinden veel Hongkongers dat de overheid aan het handje loopt van China en er nood is aan meer democratie. Tijdens de maandenlange protesten werden meer dan 8.000 mensen opgepakt.

Waarover ging het protest in Hongkong ook alweer? China-expert Stefan Blommaert legt het uit in deze video uit ons archief: