‘Dat meisje beseft niet wat ze deed’: experts over ‘onverantwoord’ binnensmokkelen katje Lee

Katje Lee is een begrip. Miss België-kandidate Selena Ali bracht hem mee uit Peru, hoewel dat niet mocht van het Federaal Voedselagentschap (FAVV) en de Belgische ambassade. Nu verzet ze zich uit alle macht tegen de plannen van het FAVV om het katje te doen inslapen. Het agentschap vreest dat Lee besmet is met hondsdolheid, een ziekte die in België niet meer voorkomt maar in Peru wel.  Het liet een huiszoeking bij Ali uitvoeren en eiste via de rechter een dwangsom van 5.000 euro per uur van haar als ze Lee niet meteen overhandigt. De zaak wordt gepleit op 29 mei.

De studente kreeg naast duizenden dierenactivisten dierenrechtenorganisatie GAIA en minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) aan haar kant. De minister liet optekenen dat hij wat het FAVV doet ‘buiten elke proportie’ vindt. Hij heeft de advocaat die namens de Vlaamse overheid optreedt gevraagd tussen te komen in deze zaak.

Geen enkel risico

De vraag is of de felle reactie van het FAVV buiten proportie is. Absoluut niet, vinden experts. Viroloog en dierenarts van opleiding Steven Van Gucht van Sciensano noemt rabiës, het virus dat hondsdolheid veroorzaakt “het dodelijkste virus ter wereld waar je geen enkel risico mag mee nemen”. 

Ook Hans Nauwynck, professor veterinaire virologie aan de UGent, noemt het ronduit levensgevaarlijk wat er bezig is. “Wellicht beseft het meisje niet waarover we hier spreken”, zegt hij. “We hebben in ons land heel hard moeten vechten om het virus weg te krijgen en willen het zeker niet terug. In het begin van de twintigste eeuw kwam er in onze contreien veel rabiës voor bij honden. Rond 1960 kwam de ziekte terug via de vos. Dat is destijds bestreden door vaccins, een Belgische uitvinding, in lokaas te stoppen en via helikopters te droppen. De vossenpopulatie raakte immuun en de ziekte raakte onder controle.”

Toeristen overleden

Na veel inspanningen is ons land in 2001 volledig vrij verklaard van de ziekte. Maar in veel landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika komt ze nog voor. De voorbije jaren doken her en der berichten op over toeristen die zich ginder ontfermd hadden over een dier en nadien aan de ziekte overleden. Er bestaat een vaccin, ook aangeraden bij wie naar die landen reist, maar lang niet iedereen laat het zetten.

Waakzaamheid is geboden, zegt professor Nauwynck, die dit virus een sluipmoordenaar noemt. “Het kan een tijd in een dier zitten, zelfs maanden, en dan pas tevoorschijn komen. De symptomen zijn eerst niet duidelijk. Eerst wordt het dier lief en aanhankelijk, daarna komt de switch en wordt het agressief. Een lik, beet of krab is voldoende om andere dieren en mensen te besmetten.”

Er is een noodvaccin, maar dat werkt maar als het binnen de 48 uur na besmetting kan toegediend worden. Alleen weet je niet wanneer je besmet raakt, want een besmet dier kan al twee weken voor het symptomen vertoont anderen besmetten. “En eenmaal er symptomen zijn, is de ziekte 100 procent dodelijk”, benadrukt het FAVV. “De ziekte maakt nog altijd 50.000 doden per jaar wereldwijd, vooral onder kinderen.”

Professor Nauwynck weet wat hondsdolheid doet met een mens. “Ik zie op congressen geregeld beelden van patiënten met hondsdolheid. Die beelden zijn stukken erger dan van covidpatiënten die liggend op hun buik beademend worden. De patiënt sterft door zenuwstoornissen en het verlamd geraken van ademhalings- en slikspieren.”

Wel gevaccineerd

De studente en haar aanhang wijzen erop dat Lee in Peru wel degelijk gevaccineerd werd. Maar door haar plotse vertrek uit het land door corona is de kat niet in quarantaine geweest. Ze zwaaien met een bloedtest door Sciensano waaruit blijkt dat Lee antistoffen heeft. Volgens het FAVV wil dat niet zeggen dat de kat niet besmet kan zijn. “Als het dier al besmet was voor het gevaccineerd werd, dan heeft het vaccin geen effect”, klinkt het.

Een test om te achterhalen of het dier drager is van het virus, bestaat niet. Volgens het FAVV is er een groot potentieel gevaar voor alle mensen en ook dieren die in contact zijn geweest met Lee. Maar de studente besloot deze week haar katje te verstoppen op “een veilige plaats”.  Volgens het FAVV is het heel belangrijk om het dier daar zo snel mogelijk weg te halen.

Strikte quarantaine

Dat Lee een gevaar kan vormen, lijkt duidelijk. Maar moet het dier daarom sterven? Ja, zegt het FAVV. Het alternatief is dat hij wekenlang in strikte quarantaine zit in een gespecialiseerde instelling, waar bevoegde personen hem kunnen observeren. Zo’n instelling bestaat in ons land niet. Het  gloednieuwe Animal Care and Inspection Center op Zaventem, waar minister Weyts deze week naar verwees, voldoet volgens het FAVV niet. Dat is bedoeld om dieren kort te observeren.

Professor Nauwynck ziet nog een mogelijkheid tot compromis. “Stuur Lee op kosten van zijn baasje naar een instelling in Nederland. Dat is een dure grap. Maar de studente moet beseffen dat ze heel onverantwoord is geweest.”

Lee naar Nederland sturen is een piste die Anthony Godfroid, de advocaat van de studente, nu verder onderzoekt.  Het FAVV laat weten dat Nederland niet happig is om dieren die niet conform de regels binnengekomen zijn op te nemen. “Bovendien kan het transport naar Nederland niet, gezien de coronamaatregelen.”