Blijvende schade aan de economie, met een faillissementengolf en veel ontslagen: Nationale Bank schetst gitzwart scenario

De financiële crisis van 2008 was maar klein bier in vergelijking met deze huidige coronacrisis. Dat blijkt uit het studiewerk van Geert Langenus en Xavier Debrun van de Nationale Bank, omtrent de impact van corona op de Belgische economie. Waren er op het hoogtepunt van de economische crisis volgend op de kredietcrisis ‘slechts’ zowat 226.000 tijdelijk werklozen, dan gaat dat cijfer nu vlot boven het miljoen.

Maar er is veel meer. De terugval in de omzetcijfers van de ondernemingen is ongezien. Door de heropening van de non-foodwinkels op 11 mei is de omzet in de sector van de detailhandel wel opgeveerd, maar hij blijft flink onder het niveau van voor de crisis. In bepaalde andere sectoren is de omzet daarentegen blijven dalen. De gemiddelde omzetdaling voor alle ondernemingen samen is tijdens de afgelopen week niet verder verminderd en de omzet ligt nog steeds ongeveer 30 procent lager dan voor de crisis.

“Dat is enerzijds goed nieuws omdat we aanvankelijk vreesden dat dat cijfer nog verder zou zakken aan het begin van deze crisis. Het bleef echter redelijk stabiel”, zegt Geert Langenus. “Anderzijds is dat ook slecht nieuws, want we hadden vooral gehoopt dat de heropstart van de bedrijven en de opening van de handelszaken de omzet zou doen stijgen”, aldus Langenus die aan het hoofd staat van het team economisten binnen de Economic Risk Management Group.

Dat betekent dat de economie niet snel op dreef raakt, de belangrijkste reden daarvoor is de zwakke vraag. Dat tergend traag herstel betekent dat het eerder gehoopte V-scenario – een diepe duik van de economie gevolgd door een steile klim – er niet gekomen is. Wat er in de plaats zal komen is van veel factoren afhankelijk, zoals het verdere verloop van de pandemie. Een U-vorm of misschien wel een ‘swoosh-herstel’ (genoemd naar het Nike-logo). Die onzekerheid zorgt er voor dat ondernemingen hun investeringen uitstellen. Ruim 33 procent van de voornamelijk grote bedrijven zet zijn investeringen on hold en weet nog niet of en wanneer er een nieuw investeringsplan komt.

Het gemiddelde cijfer van bedrijven die zeggen deze periode niet te zullen overleven ligt intussen al op 7 procent. Met grote sectoriële uitschieters, zoals bijna 40 procent in de entertainmentindustrie en een kwart in de horeca. “En die cijfers stijgen alleen maar”, zegt Langenus. De werkloosheidscijfers stijgen navenant, vorige week al maakte de Nationale Bank bekend dat ze vreesde voor 180.000 werknemers en 70.000 zelfstandigen die zonder werk zouden komen te zitten.

“Het maakt dat de overheid voor zijn volgende golf aan noodmaatregelen zeer gericht zal moeten werken, onder meer aan de solvabiliteit”, zegt Langenus. De financiële draagkracht van de bedrijven op langere termijn dus. En dat met een begroting die al zwaar in het rood stak. Corona zou leiden tot een toename van het overheidstekort met ten minste 7,5 procent van het bruto binnenlands product. Dat betekent een tekort van zowat 10 procent (met het huidige tekort erbij gerekend). Die ‘coronafactuur’ maakt dat een structurele herstructurering van de overheidsfinanciën weinig aan de verbeelding overlaat, zegt Langenus. De overheid zal moeten schrappen in haar uitgaven, en tegelijk haar inkomsten moeten verhogen: de belastingen optrekken, met andere woorden.