‘Doe zeker alles buiten wat buiten kan gebeuren’

Het is een van die artikels die de laatste tijd ‘viraal’ zijn gegaan online. De Amerikaanse bioloog Erin Bromage van het prestigieuze Dartmouth College heeft een artikel neergepend waarin hij uitlegt hoe het coronavirus zich volgens hem verspreidt. In het stuk dat meer dan 13 miljoen keer is gelezen, legt hij uit dat het virus zich ook voortbeweegt via microdruppeltjes, die onder meer vrijkomen wanneer we met elkaar praten. 

Anderhalve meter afstand bewaren kan ons dan wel veilig houden als we elkaar op straat of voor een winkel even kruisen. Maar als je binnen zit, is er volgens hem een serieus risico. In een slecht verluchte ruimte kunnen die microdruppeltjes ook erg lang blijven hangen. Dat zou de theorie ook bijstellen dat het virus enkel via ‘zware druppels’ reist. Bijvoorbeeld wanneer iemand niest en zo een bom aan virusdruppels loslaat. 

“Wat hij schrijft klinkt aannemelijk, maar niet alles is bewezen”, zegt Anne-Mieke Vandamme, viroloog aan de KU Leuven. “Het klopt dat we zeer kleine druppeltjes produceren als we met elkaar praten en dat die soms urenlang in een ruimte binnen kunnen blijven circuleren. Maar het is nog niet bewezen hoezeer het virus zich aan die druppeltjes vastzet. Noch of een persoon via die microdruppeltjes ook geïnfecteerd kan geraken.” 

Openluchtsamenleving

Ook al is er nog veel onbekend, Vandamme raadt toch aan om “zeker alles buiten te doen wat buiten kan gebeuren.” 

Dat is iets om rekening mee te houden nu de economie weer opstart, sommigen weer naar kantoor moeten trekken en scholen ook voorzichtig leerlingen samenbrengen in een klaslokaal. In de buitenlucht waaien druppeltjes sneller weg of verdampen ze, waardoor ze eigenlijk geneutraliseerd worden. Wie volgens de ‘regel van vier’ vrienden of familie wil uitnodigen uit een andere bubbel om even bij te praten, kan zich dus ook maar beter in de tuin zetten. 

Maar wat als je noodgedwongen toch binnen moet blijven om met collega’s op een kantoor samen te werken? Dan komt het er volgens Bromage op aan om het aantal mensen in de ruimte te beperken, en ten tweede om goed te kijken naar de airco. Virusdeeltjes zouden mogelijk op de luchtstroom kunnen meereizen en zo nieuwe slachtoffers maken. 

Sciensano raadt sinds vorige week ook aan om ervoor te zorgen dat de airco lucht van buiten aanzuigt en niet de binnenlucht recycleert, zo meldt Het Laatste Nieuws. “Ventilatie is inderdaad een aandachtspunt”, zegt Erika Vlieghe, die aan het hoofd staat van de GEES-expertengroep. “Let er ook op dat de airco voldoende wordt schoongemaakt en goed wordt onderhouden.” 

Een groep wetenschappers, onder wie burgerlijk ingenieur Lize Raes die samen met haar broer een statisch model ontwikkelde over de verspreiding van het coronavirus, heeft er in een advies aan de GEES ook op gewezen dat het mogelijk is om scholen buiten te laten lesgeven. De wetenschappers verwijzen daarbij naar Denemarken, waar scholen sinds hun heropening ook naar buiten trekken met hun leerlingen. Soms zelfs naar het park.

In Vlaanderen worden buitenlessen ook aanbevolen. “Het is echter niet mogelijk om lessen buiten te gaan verplichten”, zegt de woordvoerder van Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA). “Niet elke school heeft een grote speelplaats waar ze klassen buiten zouden kunnen laten les volgen. Zeker in stedelijke scholen is dat vaak moeilijk.” Afstandsregels en het maximum van 14 leerlingen per ‘contactbubbel’ blijven hoe dan ook gelden.

Ketchupflesjes 

Dat we met z’n allen zoveel mogelijk buiten moeten doen, kan ook een rol spelen in de verdere versoepeling van de maatregelen. Eerder keek de horeca al reikhalzend uit naar de datum van 8 juni. Maar op de vorige Veiligheidsraad kon premier Sophie Wilmès daar nog geen duidelijkheid over geven. Zij wacht nog steeds op een akkoord met de GEES om dat in goede banen te leiden. 

Voor nachtclubs ziet het er alvast niet goed uit. “Met wat we tot nu toe over het virus weten”, zegt Anne-Mieke Vandamme, “is het duidelijk dat het gevaarlijk is om in afgesloten ruimtes te komen, die slecht verlucht zijn en waar veel mensen dicht op elkaar luid spreken of zingen.” 

Voor Vandamme lijkt het nochtans wel mogelijk om de terrassen van cafés te openen, als er voldoende maatregelen in acht worden genomen. Zeker de toiletten zouden een zorgpunt zijn: die moeten genoeg gereinigd en ontsmet kunnen worden.  

“Het idee voor de heropening is sowieso om zoveel mogelijk ruimte te gaan benutten”, zegt Tim Joiris, de voorzitter van Horeca Oost-Vlaanderen. “Daarom willen we voorstellen dat de terrassen meer plaats zouden krijgen, zodat de gasten zeker op voldoende afstand van elkaar kunnen gaan zitten. Eventueel zouden we werken met reservaties om te voorkomen dat er een toeloop ontstaat. Over andere zaken, zoals ketchupflesjes, of peper en zout op de tafel, denken de experts ook nog na.”