Kunt u nog volgen? Deze 10 nieuwe inzichten doen u de coronacrisis beter begrijpen

1. Eerst goed nieuws: kinderen spelen geen belangrijke rol in deze epidemie

In tegenstelling tot de gewone griep, die traditioneel uitzaait via schoolgaande kinderen, verspreidt het coronavirus zich vooralsnog niet via kinderen. Uit studies blijkt dat geïnfecteerde kinderen een pak minder besmettelijk zijn dan volwassenen.

Ook blijkt uit onderzoek dat kinderen mildere klachten hebben bij infectie, dat er relatief weinig kinderen ernstig ziek worden en dat ook het aantal sterfgevallen laag is. In België is ‘slechts’ één kind overleden: een meisje van 12 uit het Gentse.

“Bij kinderen onder de twaalf komt het virus amper voor. Onderzoek in gezinnen toont ook aan dat zij uiterst zelden degenen zijn die besmetten”, legde microbioloog Herman Goossens vorige week uit in een interview met De Morgen.

Toch is het opletten geblazen, want lang niet alle feiten zijn gekend: als grootouder is het nog geen goed idee om uw kleinkind zomaar te omhelzen. Afstand bewaren blijft de boodschap.

2. Het virus is ook in België veel dodelijker dan de griep

Het is een heikele kwestie, maar hoe langer de coronacrisis duurt, hoe duidelijker het wordt hoe dodelijk dit virus precies is voor ons. De Morgen-journalist Barbara Debusschere maakte deze stand van zaken op. 

Lees de stand van zaken: ‘Het sterfterisico bij mannen ouder dan 85 is schrijnend.’

3. Na een verblijf op intensieve zorg volgt een moeizaam herstel

Een paar weken op intensieve zorg en dan back to business? Niks van. Een groot deel van de patiënten die nu aan de beademing liggen, zal daarna te maken krijgen met het post-intensivecare-syndroom (PICS). 

Bij PICS treedt een ernstige achteruitgang op in de fysieke, cognitieve en mentale gezondheid van patiënten na een lange opname op intensieve zorg. Die kan tijdens de opname tot uiting komen, maar ook lang daarna.

De Morgen-journalist Sara Vandekerckhove vroeg Vlamingen hoe zij PICS beleefden: ‘Ik kon niks meer. Ze moesten me yoghurt lepelen zoals een kleuter.’

4. Het virus gaat als een sloopkogel door het lichaam tekeer

Artsen en wetenschappers beginnen de slooptocht van het coronavirus in het lichaam te doorgronden en staan daarbij perplex van wat ze zien. Het virus neemt patiënten van kop tot teen te grazen. ‘Dit virus is compleet anders dan we tot nu toe hebben gezien’, klinkt het unisono.

Lees de analyse: Het coronavirus laat bijna geen orgaan onberoerd

Of beluister de podcast:

5. Wie besmet geraakte is daarna niet per se immuun

Ongeveer 6 procent van de Belgen heeft volgens peilingen antilichamen tegen het coronavirus opgebouwd. Dat wil zeggen dat naar schatting meer dan 650.000 landgenoten het virus al onder de leden gehad hebben.

Eén probleem: dat al deze Belgen antilichamen hebben, wil niet zeggen dat ze immuun zijn voor het virus. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft geen enkel bewijs dat mensen die antistoffen hebben, ook beschermd zijn tegen een tweede infectie.

Het beste bewijs daarvan is Philippe Sobry. Hij was de allereerste Belg bij wie het coronavirus was vastgesteld, maar kreeg onlangs te horen géén antilichamen tegen het virus te hebben. Voor alle Belgen blijft de gekende stelregel dus gelden: afstand houden en handen wassen.

6. Geloof niet alle hoera-berichten: een vaccin is niet voor morgen

Een vaccin is de enige weg terug naar het normale leven. Wereldleiders, Madonna, de prins van Monaco en de koning van Jordanië hebben samen 7,4 miljard euro neergeteld voor de koortsachtige zoektocht. Minstens 120 kandidaat-vaccins zijn al in de running. 

Niets anders dan goed nieuws, zou je denken. Alleen heeft de mens nog nooit in minder dan vijf jaar een vaccin ontwikkeld – laat staan in anderhalf jaar, zoals nu wordt gehoopt. Heel wat bedrijven en onderzoeksinstellingen melden doorbraken, maar vaak volgt daarna de bittere pil. Zo bleek een bejubeld kandidaat-vaccin uit Oxford bij nader inzien toch niet zo goed te werken. Het vaccin gaat de verspreiding van het virus niet tegen.

En bovenal: de race naar het vaccin heeft mogelijk niet eens een finish. Journalist Barbara Debusschere  schreef er deze wetenschappelijke analyse over.

7. Kwetsbare kinderen zijn de grootste slachtoffers van deze crisis

Geen computer, geen internet, geen ruimte om te studeren, geldzorgen, familiale conflicten en vooral heel veel stress: de situatie van kwetsbare kinderen en jongeren tijdens de lockdown is schrijnend. Een grootschalig onderzoek dat Uit De Marge, het steunpunt voor jeugdwelzijnswerk, in Vlaanderen en Brussel uitrolde legde heel wat dramatische situaties bloot.

8. Een snel herstel van de economie moeten we niet verwachten

De economie geraakt niet op dreef, stelde De Morgen-journalist Lieven Desmet vast. Blijvende schade aan het economisch weefsel, met een faillissementengolf en veel ontslagen: dat is het scenario waar de Nationale Bank rekening mee houdt. 

Het tergend traag herstel betekent dat het eerder gehoopte V-scenario – een diepe duik van de economie gevolgd door een steile klim – er niet gekomen is. Wat er in de plaats zal komen is van veel factoren afhankelijk, zoals het verdere verloop van de pandemie. Een U-vorm of misschien wel een ‘swoosh-herstel’ (genoemd naar het Nike-logo). Die onzekerheid zorgt er voor dat ondernemingen hun investeringen uitstellen. 

9. De Wetstraat kan heel wat lessen trekken uit deze crisis

Neen, België is niet de allerslechtste leerling van de klas in de strijd tegen het coronavirus. Toch kunnen onze politici beter ook een paar lokale lessen trekken uit de globale crisis. Hoofdredacteur Bart Eeckhout schreef er vlak voor de exit uit de lockdown deze analyse over. ‘Achteraf bekeken hadden ook wij best de achillespezen van onze eigen welvaartsstaat gecontroleerd.’

10. Buitenkomen wordt het nieuwe ‘blijf in uw kot’

Elkaar ontmoeten, werken en lessen volgen? Wetenschappers hameren erop dat we dat zo veel mogelijk buiten moeten doen. Erg kleine virusdruppels zouden binnenskamers te veel blijven hangen in de lucht.

Dat is iets om rekening mee te houden nu de economie weer opstart. In de buitenlucht waaien druppeltjes sneller weg of verdampen ze, waardoor ze eigenlijk geneutraliseerd worden. Wie volgens de ‘regel van vier’ vrienden of familie wil uitnodigen uit een andere bubbel om even bij te praten, kan zich dus ook maar beter in de tuin zetten. 

De Morgen-journalist Yannick Verberckmoes schreef er dit stuk over.

We weten veel over het virus, maar lang niet alles

Een virus doorgronden duurt doorgaans jaren, zo niet decennia. Deze prangende vragen blijven voorlopig onbeantwoord:

Is de tweede golf op komst? De vraag van één miljoen. Audiojournalist Dries Vermeulen wijdde er deze podcast aan:

Is anderhalve meter afstand houden van elkaar voldoende? Hier bestaan twijfels over. Uit een studie van het Amerikaanse MIT bleek dat het virus maar liefst 8 meter kan overbruggen, maar heel wat Europese experts hebben twijfels over dit onderzoek. 

Wel staat natuurlijk vast dat anderhalve meter afstand beter is dan géén afstand.

Hoe lang blijft corona op de deurklink plakken? Het is zeker dat Covid-19 een tijd kan overleven op oppervlaktes, maar hoelang precies is moeilijk te zeggen. Om een finaal antwoord te kunnen geven, zijn er meer en langere studies nodig. Daarom blijft het devies: let op met oppervlakken die veel mensen aanraken, en was geregeld je handen.

Waarom worden sommige mensen ernstig ziek en anderen niet? Ook deze vraag wordt nog onderzocht. Mogelijk kan een verschil in genetische achtergrond ervoor zorgen dat het immuunsysteem van de ene mens anders reageert dan de andere.

Hoeveel mensen zijn besmet zonder dat ze symptomen hebben? Ook dit weten we nog niet. In welke mate deze groep bijdraagt tot de verspreiding van het virus, is ook koffiedik kijken.