‘De volgende stap – met onmiddellijke ingang – is het openstellen van al onze jobs voor mensen die van thuis uit werken. Waar dan ook. Dat is logisch, want op dit moment werkt iedereen vanop afstand. Desondanks rekruteren we nog steeds mensen die in de buurt van ons kantoor wonen, terwijl dat niet eens open is. Dus gaan we ook beginnen met het rekruteren van mensen die ver van hier wonen.’
Dat zegt Facebook-CEO Mark Zuckerberg in een interview met The Verge. Vorige week raakte bekend dat bedrijven als Twitter en Square (volledig), maar ook Facebook, Spotify en Google (gedeeltelijk) hun personeel voortaan de kans bieden om van huis uit te blijven werken.
De Covid-19 crisis heeft wel degelijk de geesten gerijpt en de tegenstand tegen telewerken noodgedwongen gereduceerd. LinkedIn tekende de voorbije maand een stijging van 28 procent op in het aantal jobaanbiedingen die ‘telewerk’ bevatten. Ook het aantal mensen dat ‘werken op afstand’ of ‘van huis uit’ opzocht, steeg met 42 procent. Volgens sommige voorspellingen zouden in 2035 ruim 1 miljard jobs met enkel een internetverbinding kunnen worden uitgevoerd.
Wanneer mensen massaal en permanent van thuis uit gaan werken zullen velen op termijn de duurdere steden verlaten om in goedkopere landelijke gebieden te gaan wonen. Dat heeft op zijn beurt grote gevolgen voor het woon-werkverkeer en het vastgoed. Net als voor alle activiteiten die rond werkplekken zijn gecentraliseerd: kantoren, maar ook café’s, restaurants en supermarkten.
Remote hiring
Maar de wereld die Zuckerberg in het interview schetst heeft implicaties die toch van een totaal andere orde zijn.
Met ‘remote hiring’ worden alle bij Facebook beschikbare jobs niet langer enkel toegankelijk voor mensen die in Silicon Valley en omgeving wonen – Facebook betaalde tot voor kort een rekruteringsbonus van 15.000 dollar opdat nieuwe werknemers zich dichtbij kantoor konden vestigen – maar voor iedereen. De gevolgen voor de arbeidsmarkt kunnen onmogelijk worden overschat.
Een nieuwe wereld
Vele economen hebben als gevolg van de coronacrisis al gewaarschuwd voor een nieuwe wereld. Daarin worden goedbetaalde jobs vanop afstand uitgevoerd door een beperkte bevoordeelde klasse van hoger opgeleide werknemers waar ter wereld die zich ook mogen bevinden. Een informaticus in Silicon Valley moet nu voor dezelfde job bij Facebook de concurrentie aangaan met een hoogopgeleide informaticus in China of India. Zonder dat deze laatste verplicht wordt zich te herlokaliseren.
Maar aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de lokale, minder goed betaalde, laagopgeleide en weinig concurrentiële jobs. Die worden uitgevoerd door mensen die hun job niet van op afstand kunnen doen. Dat zijn vaak de jobs die in de Covid-19 crisis nochtans de ‘essentiële jobs’ zijn gebleken. Denk aan pakjes- en maaltijdbezorgers, ziekenhuispersoneel, chauffeurs, en fabrieksarbeiders.
Hoe die beide werelden verzoend kunnen worden, zonder dat de al bestaande ongelijkheden verder uit te breiden, wordt een van de grootste uitdagingen van dit en het volgende decennium.
