Inge Vervotte: ‘Ja, er werd buiten de lijntjes gekleurd, en dat kwam de zorg ten goede’
Wat er het dringendst aangepakt moet worden op vlak van Welzijn? Volgens Oud-CD&V-minister Inge Vervotte (42), nu voorzitter van zorgnetwerk Emmaüs, moet de overheid vooral géén tijd en energie meer steken in het schrijven van gedetailleerde reglementen. ‘Ik denk dat de zorgsector de afgelopen weken heeft getoond dat ze dat vertrouwen waard is.’
Eén prioriteit voor de welzijnssector kiezen na de coronacrisis is volgens Inge Vervotte een onmogelijke opdracht. “Het probleem van de ene persoon is niet minder belangrijk dan dat van de andere en de werkdruk is overal hoog.” Maar er zijn wel verschillende lessen uit te trekken, bijvoorbeeld dat grote woon-zorgcentra niet meer van deze tijd zijn. De architectuur en de manier van samenleven heeft een grote impact op de mensen.
“Bij Emmaüs hadden we bijvoorbeeld het geluk dat onze bewoners via vensters toch hun familie konden zien, zonder dat die binnen moesten komen. Dat zijn kleine zaken die op zo'n moment een enorm verschil maken. Toen hebben we weer gemerkt dat die kleinschalige clusters, iets waar wij sowieso al op inzetten, echt hun voordelen hebben, ook om een uitbraak te vermijden.” Al heeft kleinschalig werken ook wel het nadeel duurder te zijn. “Het is dus belangrijk dat collectieve zorgvormen voldoende fysieke en financiële ruimte krijgen om in kleine groepen kwalitatieve ondersteuning te kunnen aanbieden.”
Dat betekent onder meer ook meer personeel aanwerven. Niet makkelijk, want nu raken al veel openstaande vacatures niet ingevuld. “Maak daarom werk van aantrekkelijke loons- en arbeidsvoorwaarden, verbeter de werkdruk en trek zij-instromers vanuit andere sectoren aan”, geeft Vervotte aan.
Daarnaast moet de overheid ook werk maken van een inhaalbeweging in de (ambulante) geestelijke gezondheidszorg. “Daar lag al een hele berg werk te wachten, maar de coronacrisis heeft bepaalde risico’s of klachten nog versterkt. Er zijn mensen die vereenzamen, in armoede terechtkomen, schulden opbouwen, hun werk verliezen. We zullen sterk moeten inzetten op het opvangen van die problemen.”
Reglementitis
De overheid moet soms meer doen, maar op andere vlakken ook minder. Alles in regeltjes willen gieten is iets wat bijvoorbeeld gerust wat minder kan. “Als de zorgsector de ruimte en de flexibiliteit krijgt, en tijdens de coronacrisis kon dat niet anders, dan wordt er ineens veel mogelijk dat ervoor botste op reglementering of financiering. Er was een enorme vindingrijkheid en aanpassingsvermogen. Die spontane samenwerking tussen mensen en diensten verspreidde zich sneller dan het virus. Ja, er werd buiten de lijntjes gekleurd, en dat kwam de zorg ten goede. We moeten dus vooral stoppen met ondoelmatige overreglementering en bureaucratisering, fragmentering, die innovatie, maatwerk en de juiste samenwerkingen tegenwerken.”
Doordat iedereen de voorbije jaren regels zat uit te schrijven voor het eigen domein, werd volgens Vervotte ook ook het grotere geheel uit het oog verloren. “En zo geef je mensen op het terrein ook het gevoel dat ze alleen nog mogen uitvoeren. Het bevordert ook het samenwerken tussen sectoren niet, terwijl wij tijdens de coronacrisis gezien hebben hoe de samenwerkingen tussen onze ziekenhuizen en woon-zorgcentra echt een verschil gemaakt hebben.”
De vele regeltjes werken volgens Vervotte ook niet. “Hoe meer alles wat wel en niet mocht tot in detail werd vastgelegd, hoe meer mensen op zoek waren naar antwoorden voor andere uitzonderingen. Terwijl het vaak gewoon een kwestie is van gezond verstand gebruiken. Zo is het ook in de zorg, als je zoveel regels installeert, zijn mensen op de duur bang om iets fout te doen als er geen regel voor is. En dat willen we absoluut vermijden. Pas op, dit is geen pleidooi voor een blanco cheque, maar wel om vertrouwen en gedeelde verantwoordelijkheid centraal te stellen. En ik denk dat de zorgsector de afgelopen weken heeft getoond dat ze dat vertrouwen waard is.”