Siberië kampt al maanden met uitzonderlijk hoge temperaturen: "25,4 graden, terwijl het gemiddeld 0 graden is"

Het noorden van Siberië kampt met een hittegolf. In Chatanga, een dorp boven de poolcirkel, komt de temperatuur gemiddeld acht maanden per jaar niet boven het vriespunt. Maar afgelopen zaterdag was het er zomers heet: 25,4 graden. Een record dat het vorige verpulvert met meer dan honderd procent, want de vorige warmste 23 mei was het in Chatanga 12 °C. De gemiddelde maximumtemperatuur ligt er zelfs op 0 °C op die dag van het jaar.

Maar ook in Novosibirsk, de grootste stad van Siberië, in Krasnojarsk en de regio's Omsk, Tomsk, Kemerovo en het Altaj-gebergte werden recordtemperaturen gemeten tot 35 graden, schrijft The Siberian Times.

Het cijfer spreekt tot de verbeelding en is tekenend voor een opwarming die al veel langer aan de gang is in Siberië. "Hoewel er in Siberië vaak grote temperatuurschommelingen zijn, is de duur en omvang van de hitte in de regio tot dusver verbazingwekkend", zegt een Amerikaanse onderzoeker van de Universiteit van Californië aan The Washington Post. "Deze week was een voorbeeld van een extreme gebeurtenis met zomertemperaturen in delen van West-Siberië. (…) We zien daarvan nu al het effect op de hoeveelheid sneeuw die de bodem bedekt."

In de eerste vier maanden van dit jaar waren er nergens ter wereld grotere afwijkingen in de gemiddelde temperatuur dan in Siberië. Dat blijkt uit statistieken van de U.S National Oceanic and Atmospheric Administration.  In grote delen van Siberië was het de afgelopen maanden meer dan vijf graden warmer dan normaal die tijd van het jaar. 
(Lees voort onder de afbeelding.)

Nooit eerder brak het ijs op de Jenisej, een van de grootste rivieren van Siberië, vroeger dan dit jaar, schrijft The Barents Observer. Ook de Noordelijke Zeeroute in het poolgebied is alsmaar vroeger ijsvrij, waardoor Russische schepen sneller en vaker goederen kunnen vervoeren.

De stijgende temperaturen hebben ook een grote impact op de natuur en de biodiversiteit, schrijft The Barents Observer. Er duiken nieuwe grassen, dieren en insecten op, de kenmerkende toendra-landschappen vergroenen. Bovendien veroorzaken de ongewoon hoge temperaturen en de droogte ook al veel vroeger dan normaal bosbranden. De autoriteiten in de regio Jamalië zeggen dat ze al zeven verschillende haarden moesten bestrijden. (Lees voort onder de afbeelding.)

Dat de opwarming van de aarde sneller gaat in arctische gebieden dan elders, was te voorspellen, legt professor Aardwetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam Han Dolman uit in "De wereld vandaag" (Radio 1): "Zonlicht wordt teruggekaatst door sneeuw en ijs. Als het warmer wordt, smelt dat eerder af. En als het eerder afsmelt, dan gaat de weerkaatsing van het zonlicht minder snel. Met andere woorden: de aarde warmt van zichzelf een beetje op."

"Dat is een proces dat met name in de noordelijke breedtegraden sterker is. De warmte komt bovendien nog eens in een kleiner laagje atmosfeer dan we bij ons hebben. En dat maakt dat het effect veel groter is dan we bij ons of bijvoorbeeld in de tropen zien."

Maar dat het zo snel zou gaan, had ook professor Dolman niet verwacht. En de gevolgen kunnen groot zijn. In Siberië is er veel permafrost, grond die het hele jaar door bevroren is. Maar nu ook die permafrost meer en meer begint te smelten, komt er CO2 vrij, maar ook methaan, "en dat is een broeikasgas dat ongeveer 25 keer sterker is dan CO2, wat de opwarming nog sneller doet gaan."

Beluister hier het gesprek in "De wereld vandaag" (en lees voort onder de audio):

Het is heel moeilijk om dit nog te keren, zegt professor Dolman. "Als je de klimaatakkoorden van Parijs wil halen, dan moet je zoveel van je broeikasuitstoot zien te reduceren als we op dit moment doen met alle lockdowns die we hebben in de wereld. Dat is 8 of 10 procent uitstoot die we zouden moeten reduceren per jaar om in 2050 uit te komen op een opwarming van de aarde die niet groter is dan 1,5 graden."

Maar die opwarming van anderhalve graad komt er in elk geval, en aan de polen zal die zelfs 3 tot 4 graden bedragen. "Dat is de opwarming die we nu al zien. Dus je kunt het stoppen op het niveau waarop we nu zitten. Maar het is niet zo dat als we nu stoppen het dan afgelopen is."