Kafka in de zorg: wie zijn onze 9 ministers van Gezondheid en waarvoor zijn ze precies bevoegd?
De coronacrisis heeft de discussie over de versnippering van de bevoegdheden in de gezondheidssector weer op scherp gesteld. Herfederaliseren die handel, of alles overhevelen naar de regio? De meningen zijn verdeeld. Feit is dat de huidige structuur veel weg heeft van een kafkaiaans labyrint. Dit is een beknopte handleiding.
Ziekenhuizen worden betaald door de federale overheid, maar Vlaanderen is bevoegd voor de erkenning van en het toezicht op de ziekenhuizen. Brengt de ambulance u naar de spoed? Federale materie. Ambulance als gewoon ziekenvervoer? Vlaamse materie. Preventiebeleid valt onder de regio's, behalve als het gaat over pandemieën.
Een recenter voorbeeld uit coronatijden: voor de contactopsporing zet Vlaanderen contactopspoorders in, die voor hun werk gebruik maken van een federaal digitaal platform.
Die ingewikkelde regelingen zijn het gevolg van het zogenoemde vlinderakkoord uit 2011, waarbij de zesde staatshervorming werd geregeld. Daarbij werd een hele reeks bevoegdheden overgeheveld naar gewesten en gemeenschappen. Het gevolg lijkt wel een schoolvoorbeeld van inefficiëntie, met maar liefst negen bevoegde gezagsdragers.
- Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) zet de lijnen uit voor rekening van de federale regering. Onder haar valt de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, met beleidsondersteuning van het federale onderzoekscentrum Sciensano en de Hoge Gezondheidsraad. De Block en de FOD Volksgezondheid zijn onder meer bevoegd voor de organisatie van de gezondheidszorg en de financiering van de ziekenhuizen.
- Wouter Beke (CD&V) is Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid. Hij en het Agentschap Zorg en Gezondheid gaan over onder meer preventiebeleid, woonzorgcentra, verzorgingstehuizen, centra voor dagverzorging, geestelijke gezondheidszorg, zorg voor mensen met een beperking, eerstelijnszorg, hulp aan bejaarden en ziekenhuisnormen.
- Christie Morreale (PS) is als Waals gewestminister bevoegd voor Gezondheidsbeleid. Zij heeft grosso modo dezelfde bevoegdheden als haar Vlaamse collega Wouter Beke, maar dan voor rekening voor het Waals Gewest, hoewel Volksgezondheid eigenlijk vooral een gemeenschapsbevoegdheid is.
- Daarom heeft de Franse Gemeenschap maar liefst twee bevoegde ministers. Bénédicte Linard (Ecolo) is als gemeenschapsminister bevoegd voor alles wat kinderen aangaat, Valérie Glatigny (MR) is bevoegd voor wetenschappelijk onderzoek en universitaire ziekenhuizen.
- Bij de Duitstalige Gemeenschap is minister Antonios Antoniadis (SP) bevoegd voor gezondheid.
- In het tweetalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest oogt het plaatje nog iets ingewikkelder, want daar zijn zowel de Franse Gemeenschap als Vlaanderen mede bevoegd. Daarom zijn zowel de Franstalige Alain Maron (Ecolo) als de Nederlandstalige Elke Van den Brandt (Groen) als minister bevoegd voor onder meer mensen met een beperking, ziekenhuisbeleid, ouderenbeleid en geestelijke gezondheidszorg. Als toetje gaat staatssecretaris Barbara Trachte (Ecolo) over het luik preventie, maar dan alleen voor Franstalige Brusselaars. Drie excellenties, dus.
Zoveel verschillende ministers, dat smeekt om een coördinerend orgaan. De Interministeriële Conferentie Volksgezondheid bestaat uit de 8 bevoegde ministers, in deze coronatijden aangevuld met federaal minister Philippe De Backer (Open VLD), bevoegd voor de taskforces testing en tekorten. Brussels staatssecretaris Barbara Trachte is hier niet vertegenwoordigd.
Bekijk hier een bijhorende reportage uit "Het Journaal":
