Chinees volkslied niet respecteren kan inwoners Hongkong volgens nieuwe wet drie jaar cel kosten: politie grendelt parlement af, bijna 200 arrestaties

De spanning in Hongkong is vandaag opnieuw te snijden, na een weekend dat al bol stond van de volksprotesten tegen Chinese invloed in de speciale regio. Aanleiding vandaag is een nieuwe wet die de inwoners ‘respect’ voor het Chinese volkslied moet bijbrengen. Zo zou het verplicht worden het volkslied en zijn geschiedenis te leren op de lagere en de middelbare scholen. Geen respect tonen voor het volkslied kan volgens het voorstel tot drie jaar cel of een boete van 50.000 Hongkongse dollar opleveren.

Critici zien vooral een nieuwe inperking van de vrijheid van meningsuiting. Voor veel inwoners van Hongkong is China in de praktijk het buitenland, hoewel het gebied wettelijk gezien deel van het land uitmaakt als ‘speciale bestuurlijke regio’. In Hongkong vinden al enkele jaren regelmatig protesten plaats tegen de steeds groter wordende Chinese inmenging. Vorig jaar al werd het parlement bestormd en deels vernield bij protesten tegen een wet die uitlevering naar China moest vergemakkelijken. De wet werd na massaal protest uiteindelijk ingetrokken, maar de politie probeert dat scenario vandaag duidelijk te voorkomen.

De omgeving van het parlement is met barricades en prikkeldraad afgeschermd. Duizenden agenten staan op stand-by en iedereen die het gebied binnen wil, wordt gecontroleerd en gefouilleerd. “Je ziet dat er politie staat op iedere straathoek. Het is net alsof de staat van beleg is afgekondigd”, zei een activiste, die kort daarvoor door de politie was gecontroleerd. “Als je op straat loopt, kan je aannemen dat je wordt gecheckt en dat je tas wordt doorzocht.” Een 22-jarige vrouw zei tegen de krant South China Morning Post dat ze zich inzet voor de vrijheid van haar stad. “We willen onze vrijheid van meningsuiting beschermen. Anders is dit straks Hongkong niet meer, maar gewoon de zoveelste Chinese stad.”

Op sommige straten wierpen demonstranten kleine wegblokkades op en riepen mensen in een shoppingcentrum slogans als ‘Bevrijd Hongkong’ en ‘Onafhankelijkheid voor Hongkong is de enige uitweg’. De oproerpolitie greep volgens plaatselijke media in toen betogers zich op meerdere plaatsen in de stad probeerden te verzamelen. De politie zette op sommige plaatsen ook traangas in. Minstens 180 mensen werden opgepakt.

De wet waarover vandaag in het parlement wordt gedebatteerd komt er bovenop het Chinese wetsvoorstel op de nationale veiligheid. Dat zou China toelaten zich rechtstreeks te mengen in veiligheidskwesties in Hongkong. Acties van “separatisme, rebellie en terrorisme” moeten volgens het voorstel streng vervolgd worden. Daartoe wil China in de toekomst eigen veiligheidsdiensten “wanneer dat nodig is” vestigen in Hongkong, en die daar ook kunnen inzetten. Het voorstel wordt morgen in Peking behandeld op het jaarlijkse Nationale Volkscongres.

Hongkong werd in 1997 na lang Brits bestuur weer onderdeel van China. Het heeft echter een verregaande autonomie via de zogenaamde ‘één land, twee systemen’-regeling. Het rechtssysteem en de economie zijn westers, wat van de regio een internationaal financieel centrum heeft gemaakt waar ook China van profiteert. In het verdrag dat de teruggave regelde, verplichtte China zich er toe dat de autonomie voor minstens 50 jaar zou gelden. De rechterlijke macht in China zelf is niet onafhankelijk en de positie van verdachten is uiterst zwak.

China ontkent dat de nieuwe veiligheidswet een bedreiging vormt voor de autonomie van Hongkong. “Dit gaat om de stabiliteit op de lange termijn: er is geen effect op de vrijheid van vereniging en meningsuiting, noch op de status van de stad als financieel centrum”, aldus Matthew Cheung, de nummer twee van de regering van Hongkong, na premier Carrie Lam. Ook de kritiek op de wet rond het Chinese volkslied noemt de lokale overheid “overdreven”. “Zolang de burgers het volkslied niet respectloos behandelen, moeten ze zich geen zorgen maken.” 

Amerikaans president Donald Trump zegt ondertussen dat hij deze week nog met maatregelen tegen China komt, naar aanleiding van de bemoeienissen van Peking met Hongkong. Trump zei voorlopig niet wat voor stappen hij wil zetten en geeft later een toelichting.