Minister De Croo noemt het een ‘historisch plan’, dat ‘voor een goed evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid’ kiest. Hij leest in het plan dat Von der Leyen net als België voor een mix van leningen en subsidies pleit, gekoppeld aan voorwaarden en hervormingen. ‘Het is de enige manier om als Europa sterker uit deze crisis te komen.’

‘Het herstelplan betekent ook een Copernicaanse omwenteling door te erkennen dat de Europese Commissie zelf geld kan ophalen op de markten’, zegt De Croo. ‘Hiermee creëren we een robuuster Europa dat beter bestand is tegen crisissen. Europa heeft een triple-A-rating. Die is er niet om als een trofee op de schouw te zetten, maar om te gebruiken in crisistijd.’

Dat de Commissie zelf geld kan ontlenen, is voor de minister logisch en ‘een kwestie van ratio’. ‘Het maakt efficiënte financiering mogelijk aan een goedkopere rente waardoor lidstaten even naar adem kunnen happen. Het moet de bedoeling zijn een schuldencrisis te vermijden, net als in de nasleep van de financieel-economische crisis in 2012.’

Het plan van de Commissie moet nog worden besproken en goedgekeurd door de Europese lidstaten, en bekrachtigd door het Europees Parlement. De Croo hoopt dat het geheel met de nodige ernst en grondigheid bekeken wordt. ‘We moeten weg uit de steriele stellingenoorlog van Noord-Europa versus Zuid-Europa. De coronacrisis treft heel Europa. We moeten dit samen doen. Zeker voor een kleine, open economie als België hangt het herstel in grote mate af van hoe Europa zich de volgende maanden en jaren kan herstellen.’

‘Samen met de Scandinavische landen, Oostenrijk en Nederland behoort België tot de landen die het meest profiteren van de Europese eenheidsmarkt. Ieder jaar winnen we ruim 4 procent bbp dankzij onze toegang tot de Europese eenheidsmarkt. Het is in het Belgisch belang dat de Europese economie zich zo snel mogelijk herstelt en dat er geen landen in het Zuiden afglijden.’

Van Brempt: ‘Europese solidariteit in actie’

Europees parlementslid Kathleen Van Brempt (SP.A) noemt de plannen van de Europese Commissie een ‘historische en verfrissend mindshift. Als de lidstaten dit plan goedkeuren dan kunnen we inderdaad spreken over een EU Next Generation, zoals Von der Leyen het noemde’, zegt Van Brempt die vindt dat de Commissie ‘eindelijk lessen heeft getrokken uit de falende aanpak van de financiële en economische crisis, die grotendeels via bezuinigingsoperaties bekostigd werden’.

Net als De Croo bejubelt ze de verhoging van het zogenaamde plafond van ‘eigen Europese inkomsten’, zodat de Commissie de benodigde middelen voor het Herstelfonds kan lenen op de financiële markten. ‘Het leeuwendeel van die middelen kunnen als subsidies aan regio’s en lidstaten gegeven worden die het hardst werden getroffen door de pandemie. Het verhindert dat de Europese economieën uit elkaar zouden drijven. Dit is Europese solidariteit in actie, solidariteit die op het eind van de rit in het belang van alle lidstaten zal zijn. Want de economieën van het noorden hebben nood aan sterke economieën in het zuiden als ze hun producten willen blijven exporteren.’

Wat volgens Van Brempt echt historisch is, is dat voor de terugbetaling van die leningen de Commissie kan aankloppen bij grote bedrijven en grote vervuilers. ‘Jarenlang vragen wij in het parlement om multinationals eindelijk eerlijke belastingen te laten betalen en grote vervuilers voor hun verantwoordelijkheid te plaatsen. Nu lijkt er eindelijk schot in de zaak te komen.’

Van Brempt benadrukt tot slot dat het voor de Europese sociaaldemocraten absoluut noodzakelijk is dat het herstelplan gestoeld is op een ambitieuze Green Deal én een sterke pijler van sociale rechten. ‘Het herstelplan moet de opstart zijn van een sociaal, rechtvaardig en duurzaam Europa.’

De Sutter: 'Strenge criteria rond duurzaamheid nodig'

Ook Groen verwelkomt het herstelplan. Omdat er voornamelijk met subsidies wordt gewerkt en niet enkel met leningen, krijgen de hardst getroffenen de meeste steun en dragen de economisch sterkste schouders de meeste lasten, klinkt het in een persbericht. 'Zij die het hardst getroffen zijn, moeten het hardst geholpen worden. We hebben er trouwens zelf ook baat bij wanneer onze voornaamste handelspartners er snel en sterk bovenop geraken', aldus Europarlementslid Petra De Sutter.

Positief is ook de aankondiging van een nieuw Europees gezondheidsprogramma ter waarde van 9,4 miljard, maar de Groenen betreuren dat de budgetgrootte die vandaag werd voorgesteld minder ambitie toont dan het initiële voorstel van de Commissie.

Nog een minpunt is het gebrek aan doelstellingen rond biodiversiteit en klimaatneutraliteit. 'We vrezen dat de investeringen onder dit herstelbeleid de investeringen rond de Green Deal die voor de coronacrisis gepland werden, teniet zullen doen', aldus De Sutter. 'Het is essentieel dat de investeringen in dit herstelplan nu reeds groen, duurzaam en toekomstbestendig zijn, en dat er strenge criteria rond bijvoorbeeld duurzaamheid komen voor het ontvangen van financiële steun.'

Vautmans: ‘Drie maanden geleden ondenkbaar’

Het voorstel van de Commissie was volgens Europees Parlementslid Hilde Vautmans (Open VLD) ‘drie maanden geleden nog ondenkbaar’. ‘Het voorstel is tegelijk ambitieus, duurzaam én toekomstgericht’, zegt ze in een persbericht.

‘Het is goed dat er een Europese lening komt, over een tijdspanne van dertig jaar om in de Europese economie te investeren. De burgers zullen er wel de voordelen uithalen, maar niet voor moeten betalen, want de kosten zullen gedragen worden door onder andere nieuwe eigen middelen zoals een digitaks of een grenstaks op CO2. Eigenlijk de voorstellen die Guy Verhofstadt al meermaals heeft gelanceerd’, zegt Vautmans.