LEES OOK. Dit verandert allemaal op 1 januari

Hoewel de regel op dit moment is dat je op wegen buiten de bebouwde kom maximaal 90 kilometer per uur mag rijden, is dat in de praktijk nog maar op 25 procent van het wegennet het geval. Op de andere 75 procent is die maximumsnelheid aan de hand van een verkeersbord teruggebracht tot 70 per uur.

Uitzondering wordt regel

Op 1 januari 2017 wordt de regel omgedraaid: 70 per uur wordt de norm, 90 de uitzondering. Omdat die uitzonderingen ook toegestaan blijven, zal de effectieve snelheidsverlaging voor maximaal 10 procent van het wegennet gelden. Toch was er al heel wat te doen om de nieuwe maatregel, waar lang niet iedereen even gelukkig mee bleek. “Die klojo van een Ben Weyts (de N-VA-minister van Mobiliteit die de maatregel doorvoerde, nvdr.)”, luidde het onder meer bij LDD-kopstuk Jean-Marie Dedecker.

OVERZICHT. Op deze gewestwegen in uw provincie mag u vanaf 1 januari nog 70 per uur rijden

Om na te gaan wat het draagvlak van de nieuwe maatregel nu echt was in Vlaanderen, ondervroeg mobiliteitsorganisatie VAB ruim 1.400 automobilisten. Bijna zes op de tien (57 procent) vinden dat de nieuwe regel niet alleen duidelijker is, maar ook de veiligheid ten goede komt”, zo blijkt.

Provinciale verschillen

Al zijn er wel verschillen per provincie. Inwoners van West-Vlaanderen en Limburg zijn minder overtuigd van de positieve effecten (51% tegenstanders in West-Vlaanderen en 56% in Limburg). De verschillen met de provincies Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Antwerpen zijn uitgesproken (ruim 10 procent verschil).

Van West-Vlaanderen is geweten dat zij de meeste wegen hebben waarbij de snelheid op 1 januari zal dalen van 90 naar 70 per uur (in totaal gaat het om 400 kilometer weg). In de provincie Limburg is dat niet zo sterk uitgesproken (slechts 87 kilometer). “Het zijn wel provincies met een meer landelijk karakter, waar wegen nog niet volledig zijn volgebouwd”, aldus VAB-woordvoerder Maarten Matienko.

Leeftijdsverschillen

Omdat de enquête zich richtte op houders van een rijbewijs, zijn jongeren - de meest kwetsbare groep verkeersdeelnemers - niet aan bod gekomen. Een andere kwetsbare groep, de senioren (> 65 jaar) velt een uitgesproken positief oordeel over de nieuwe snelheidslimiet van 70 per uur. De groep is zeer kwetsbaar omdat ze enerzijds vaak als fietsers gebruikmaken van de secundaire wegen die niet altijd zijn uitgerust met veilige fietspaden, en anderzijds is de impact van een ongeval ook veel drastischer bij oudere mensen.

“Debat niet voeren vanuit het buikgevoel”

De mobiliteitsorganisatie begrijpt waarom heel wat automobilisten toch nog kritisch staan tegenover de snelheidsverlaging. “Al te vaak werd er in het verleden langs een weg een nieuw snelheidsbord geplaatst, terwijl er qua wegbeeld niets veranderde”, luidt het. “Dat op 1 januari op een aantal plaatsen en/of wegen zonder enige verantwoording de snelheid verlaagd wordt, knaagt verder aan het draagvlak.”

VAB vindt het echter belangrijk dat het verkeersveiligheidsdebat niet gevoerd wordt vanuit een buikgevoel. “Daarom zou het goed zijn om het totale wegennet te screenen op basis van objectieve criteria.”

Zo kan je volgens de mobiliteitsorganisatie de volgende zaken in kaart brengen:

• Wat de geschikte snelheidslimiet is voor een welbepaalde weg;
• Welke infrastructurele aanpassingen daarbij eventueel nodig zijn om de verkeersveiligheid op die plaats te verhogen. Daarbij moet bijzondere aandacht gaan naar de veiligheid van de fietsers.

“Als uit de screening blijkt dat 90 kilometer per uur voor een specifieke weg wel te verantwoorden valt, dan kan de stad of gemeente een afwijking aanvragen bij het Vlaams Gewest.”

“We hebben zelf risicowegen gecreëerd”

“Nederland hanteert andere criteria dan Vlaanderen om de snelheidslimiet van hun wegennet te bepalen”, aldus Matienko. “Als je die criteria bij ons toepast, moet je concluderen dat heel wat van onze secundaire wegen, echte risicowegen geworden zijn.”

“De grote fout ligt in ons ruimtelijk ordeningsbeleid. We hebben toegestaan dat langs onze ‘90 per uur’-wegen volop werd gebouwd. Lintbebouwing heeft het aantal gevaarlijke manoeuvres - zoals de weg dwarsen, op- of afrijden en inhalen - fors doen toenemen en ook het aandeel kwetsbare verkeersdeelnemers doen stijgen. De risico’s op een ongeval zijn daardoor drastisch toegenomen.”

Drie vuistregels, drie mogelijke maatregelen

In Vlaanderen gebruikt men drie vuistregels om te bepalen of de snelheidslimiet van 90 naar 70 kilometer per uur verlaagd moet worden:

1. Aanwezigheid van lintbebouwing;
2. Aanwezigheid van gevaarlijke obstakels (bijvoorbeeld bomen of verlichtingspalen) in directe omgeving van de rijbaan;
3. Fietspaden die aanliggend zijn en dus niet fysiek gescheiden van het gemotoriseerde verkeer.

Wil je op dergelijk wegennet het aantal verkeersslachtoffers ingrijpend laten dalen dan ziet de VAB drie mogelijke maatregelen:

1. De snelheidslimiet op de als risicowegen bekend staande wegen verder afbouwen. Dat betekent ook dat op specifieke delen van de ‘70 per uur’-wegen de snelheid zelfs naar 50 per uur moet.
2. De weginfrastructuur drastisch aanpassen zodat tegenliggers, dwarsend verkeer en fietsers gescheiden worden. Dat betekent de aanleg van middenbermen, vangrails langs de wegen en van de rijbaan gescheiden fietspaden. Jammer genoeg is dat niet altijd haalbaar omwille van de hoge kostprijs, maar ook onder meer door de noodzakelijke onteigeningen van voortuinen.
3. De wagens intelligent maken zodat de snelheid automatisch aangepast wordt aan de risico’s en de ingebouwde hulpinstrumenten ingrijpen wanneer een ongeval dreigt. VAB ziet veel heil in die laatste optie omdat die geen grote investeringen vereist vanwege de overheid.