Er was een pandemie nodig om te tonen hoeveel schade een leider met een onfeilbaarheidscomplex kan veroorzaken
Paul Krugman is Nobelprijshouder economie en columnist bij The New York Times.
Vorige week maakte Joe Biden een grapje dat kon worden uitgelegd alsof hij vond dat alle Afro-Amerikaanse kiezers op hem hoorden te stemmen. (“If you have a problem figuring out whether you’re for me or Trump, then you ain’t black”, zei hij tijdens de talkshow ‘The Breakfast Club’, red.). Erg was dat niet, want Biden heeft vanouds een sterke band met zwarte kiezers, maar toch verontschuldigde hij zich. Dat is een goede reden om in november op hem in plaats van op Trump te stemmen, want anders dan Trump is Biden in staat om toe te geven dat hij heeft geblunderd.
Iedereen maakt fouten en niemand geeft dat graag toe. Maar het vermogen om je fouten te erkennen, is een cruciaal aspect van leiderschap. Kijk bijvoorbeeld naar de richtlijnen over de mondmaskers. In het begin van de pandemie vertelde het Centers for Disease Control and Prevention (CDC) de Amerikanen dat mondmaskers nergens voor nodig waren. Maar begin april veranderde het zijn advies, in het licht van nieuwe inzichten in de manier waarop het virus zich verspreidt – vooral het feit dat mensen zonder symptomen het kunnen doorgeven. Nu beveelt het dus aan dat iedereen buiten een mondmasker draagt.
Wat zou er gebeurd zijn als het CDC zijn vergissing niet had toegegeven? Dan zouden er vrijwel zeker veel meer mensen gestorven zijn dan nu al het geval is. Met andere woorden, weigeren om een fout toe te geven, kan een ramp veroorzaken. En dat heeft Donald Trump gedaan.
Trumps ziekelijke onvermogen om te zeggen dat hij zich heeft vergist, is al jaren duidelijk en heeft ernstige gevolgen gehad. Het heeft hem bijvoorbeeld kwetsbaar gemaakt voor dictators als Kim Jong-un, die weten dat ze Trump volledig vrijblijvend om het even wat kunnen beloven. Want Trump kan Kims daden niet veroordelen zonder toe te geven dat hij zich vergiste toen hij pochte dat hij een diplomatieke doorbraak had bereikt.
Maar er was een pandemie nodig om te tonen hoeveel schade een leider met een onfeilbaarheidscomplex kan veroorzaken. Je kunt zonder overdrijving zeggen dat Trumps onvermogen om zijn fouten toe te geven duizenden Amerikaanse mensenlevens heeft gekost. En dat er waarschijnlijk nog duizenden zullen volgen voor dit achter de rug is.
In de week dat Biden zijn onschuldige blunder toegaf, volhardde Trump in zijn bizarre overtuiging dat hydroxychloroquine, een geneesmiddel tegen malaria, Covid-19 kan voorkomen. Hij verklaarde dat hij het medicijn zelf gebruikte, ook toen nieuwe studies erop wezen dat hydroxychloroquine de sterfte verhoogt. Misschien zullen we nooit weten hoeveel mensen gestorven zijn doordat Trump het middel bleef aanprijzen, maar nul is het zeker niet.
Toch verbleken Trumps vreemde farmacologische experimenten tegenover zijn hardnekkige bewering dat hij altijd gelijk gehad over alles wat de respons op een dodelijk virus heeft ondermijnd. We weten nu dat hij in januari en februari herhaalde waarschuwingen van de inlichtingendiensten over het gevaar heeft genegeerd. Hij wou geen slecht nieuws horen, zeker niet als het de beurs zou afschrikken.
In de eerste helft van maart werd het nog erger. Het stond toen onomstotelijk vast dat we met een pandemie te maken hadden. Toch weigerde Trump in te grijpen – waarschijnlijk omdat hij niet in staat was zijn ongelijk toe te even. Toen hij de realiteit dan toch onder ogen zag, was het te laat om meer dan 100.000 doden te vermijden.
En het ergste moet misschien nog komen. Als de beelden van de massa’s tijdens het weekend van Memorial Day – zonder maskers, zonder social distancing – u niet hebben doen huiveren, hebt u niet goed opgelet. Maar Trump heeft al verklaard dat een tweede lockdown uitgesloten is, als er een tweede golf van Covid-19 zou komen. Want dat zou betekenen dat de snelle versoepeling van de lockdown waarop hij altijd heeft aangedrongen een vergissing was – en dat kan hij niet toegeven.
Zo komen we terug op het contrast tussen Trump en Biden. In sommige opzichten is Trump meelijwekkend – of zou hij dat zijn als zijn karakterfouten niet zoveel mensenlevens zouden kosten. Stel u voor hoe het moet voelen om zo onzeker te zijn, zo weinig zelfrespect te hebben, dat je niet alleen voortdurend moet opscheppen maar ook moet beweren dat je in alles onfeilbaar bent.
Biden is misschien niet de indrukwekkendste presidentskandidaat ooit, maar duidelijk wel iemand die zich goed in zijn vel voelt. Hij weet wie hij is – vandaar dat hij vrede kon sluiten met voormalige critici als Elizabeth Warren. En als hij in de fout gaat, is hij niet bang om dat toe te geven.
In de voorbije maanden hebben we de immense schade gezien die een onfeilbare president kan aanrichten. Zou het geen opluchting zijn als de volgende bewoner van het Witte Huis feilbaar was?
© 2020 The New York Times Company