Zo gaat het met horeca in landen waar cafés alweer open zijn: “Eerste week was een ramp”

In Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, zijn cafés sinds eind april opnieuw open. Ze mogen er hun klanten bedienen op het terras, op voorwaarde dat er steeds twee meter afstand tussen de tafels is. Daardoor krijgen ze echter veel minder klanten over de vloer. 

In ruil werd beslist om een deel van de publieke ruimte beschikbaar te stellen. De hele zomer lang wordt een deel van de straten en pleinen autovrij gemaakt en verandert de binnenstad in een openluchtcafé. Al zo’n 300 zaken gingen op dat aanbod in. Een twintigtal openbare ruimtes in de stad zijn ingenomen door horeca.

Maar het blijkt geen wondermiddel. “We halen nu ongeveer een kwart van onze gebruikelijke omzet”, zegt Raimondas Pranka, voorzitter van de Litouwse vereniging van bars en cafés. “Dat is niet veel, maar beter dan in maart en april, want toen hadden we helemaal niets.”

In Spanje ontvingen vele cafés en restaurants in Madrid en Barcelona begin deze week voor het eerst sinds de lockdown opnieuw klanten. In die regio’s geldt momenteel ‘fase 1' van de Spaanse exitstrategie. Daarbij mogen horecazaken heropenen op 50 procent van de capaciteit.

Terwijl op de terrasjes van sommige zaken meteen klanten zaten, blijven duizenden zaken, ondanks de versoepeling, nog gesloten. “Het is voor hen niet levensvatbaar om te heropenen op halve capaciteit”, meldt de Barcelona Catering Guild. In Barcelona zijn ook de strandbars opnieuw open.

In andere delen van Spanje mocht de horeca op 11 mei al openen (op halve kracht). Dat was bijvoorbeeld het geval op de minder door het virus getroffen eilanden, zoals Mallorca. “Maar veel zaken moesten meteen weer sluiten vanwege grote financiële verliezen”, melden sectorverenigingen. “Veel horecamedewerkers zijn er nog tijdelijk werkloos. Premies om horecazaken te ondersteunen zijn ontoereikend en komen te laat.”

In Oostenrijk mochten horecazaken midden mei heropenen. Tussen de tafels moet wel een meter afstand zijn, en er mogen maximaal vier klanten aan zitten. Personeel moet een mondmasker dragen, en de zaken moeten sluiten om 23 uur. Veel horecazaken blijken echter niet rendabel, omdat klanten wegblijven. 

Een café-uitbater vergeleek in een VRT-reportage de situatie met een skigebied waar geen sneeuw ligt. Uitbaters kiezen ervoor hun zaak opnieuw te sluiten en nog even af te wachten.

In Tsjechië konden horecazaken al sinds 11 mei klanten ontvangen op hun terras. Vanaf 25 mei mochten die ook binnen in een zaak zitten. Groepen verschillende mensen moeten wel twee meter uit elkaar zitten, en wie niet aan het eten of drinken is, moet een mondmasker dragen. Tussen 23 uur ‘s avonds en 6 uur ‘s ochtends moet de horeca sluiten.

Bij de ingang moet ontsmettingsmiddel staan. Het personeel zelf verantwoordelijk voor het handhaven van de veiligheidsregels en moet overmatig alcoholverbruik voorkomen. Dat kan leiden tot risicovol gedrag.

In Italië ging op 18 mei de tweede fase van de versoepeling in, waarbij de horeca mocht heropenen. Uit onderzoek bleek dat de helft van zaken meteen op 18 mei opende, en nog eens een derde enkele dagen later. Tien procent zegt tegen 1 juni te openen, en zowat vijf procent besloot om er meteen de brui aan te geven.

“De eerste week was een ramp”, zegt Luciano Sbraga van de Fipe (Federazione Italiana Pubblici Esercizi). “De horeca kampt met een omzetdaling van 70 procent ten opzichte van voor de lockdown. En de eigenaars zien nog niet meteen licht aan einde van de tunnel. Ze vrezen dat een echte herstart pas voor de herfst zal zijn. Voorlopig zijn er natuurlijk nog geen toeristen. Maar het lijkt erop dat ook de Italianen, die traditioneel vaak buitenshuis eten, daar nu anders tegenaan kijken.”

In Nederland is de horeca nog gesloten, maar kroegen en eetcafés kijken uit naar maandag (1 juni). Dan mogen ze onder voorwaarden weer open. “De reserveringen lopen als een trein”, zegt eigenaar Henri Hochstenbach van Café In den ouden Vogelstruys aan het Vrijthof in Maastricht. Maximaal dertig mensen mogen het café in, maar niet overal is er zo veel ruimte. Zo kan café De Deut aan de Koningsstraat in Nijmegen binnen maar twintig mensen kwijt. “Meer ruimte is er niet”, laat de uitbater weten. 

Bijna iedereen moet flink inleveren op het aantal klanten als gevolg van de anderhalvemetermaatregel. De Deut gaat van 150 naar in totaal 60 stoelen binnen en op het terras, 35 procent van de normale capaciteit. De zaak bekijkt de komende week of openhouden van de kroeg wel rendabel is. “We gaan het proberen’', zegt de uitbater.

Op veel plaatsen werkt de gemeente mee met uitbreiding van de terrassen, zodat de horeca de ruimte krijgt om mensen te ontvangen. Zo staat in Roermond bijna het hele Munsterplein vol tafeltjes op keurig afgemeten afstand van elkaar. Voor het eerst mogen de terrasjes aan het Vrijthof in Maastricht voor langere tijd gebruikmaken van het plein zelf. Dat kon tot nog toe eigenlijk alleen bij speciale gelegenheden, bijvoorbeeld als André Rieu er optrad. In Rotterdam bestaat zelfs de mogelijkheid om terrasjes te verdubbelen zonder vergunning, zei een woordvoerster van Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Ook Groningen en Utrecht voeren volgens haar een welwillend beleid.

Maar met name de kleinere kroegen zonder of met kleine terrasjes zijn niet echt geholpen met de nieuwe maatregel vanaf 1 juni. “Sommigen blijven dicht”, zei de woordvoerster van KHN. “Kleinere zaken vragen zich af of het wel rendabel is om open te gaan.”

Lees ook:

Ook cafés open op 8 juni, regering buigt zich over btw-verlaging voor 1 jaar (+)

Cafés in Nederland weer open vanaf maandag... maar Belgische buren mogen er (officieel) niet in (+)

Drinken mag, aan de toog hangen niet: zo wil Horeca Vlaanderen cafés en restaurants weer opstarten (+)