Rellen in de VS breiden zich uit naar het hele land: twee doden, betogers omsingelen Witte Huis

In de Verenigde Staten werd er zaterdag en in de nacht op zondag massaal geprotesteerd tegen politiegeweld na de dood van de zwarte George Floyd. In minstens 25 steden en 16 staten geldt een uitgaansverbod. Toch werd op veel plaatsen geplunderd. Ook auto’s en winkels werden in brand gestoken.

Maandag stierf de 46-jarige George Floyd na een brutaal politieoptreden in Minneapolis. Een van de vier bij de operatie betrokken agenten is vrijdag beschuldigd van moord. Hij is de blanke politieman die zijn knie minutenlang op Floyds nek had gehouden.

Nationale Garde

In verschillende staten hebben de autoriteiten grote moeite om de situatie onder controle te krijgen. De gouverneur van de staat Minneapolis, Tim Walz, kondigde aan “de volledige nationale garde” in te zetten. Dat is een primeur in de 164-jarige geschiedenis van die militaire dienst. Eerder maakte Walz bekend dat hij 1.700 militairen klaar hield, maar dat leek niet voldoende. “De toestand in Minneapolis gaat niet meer over de moord op George Floyd. Het gaat over een aanval op de burgermaatschappij, angst inboezemen en onze mooie steden verstoren”, zei gouverneur Walz tijdens een persconferentie. Er werden uiteindelijk tientallen arrestaties verricht in Minneapolis.

De politie kreeg rond 4 uur ‘s ochtends plaatselijke tijd ook een melding binnen over een brandend voertuig. Eens het vuur door de brandweer gedoofd was, vonden de agenten op enkele meters van het uitgebrande voertuig het lijk van een man. Het lichaam vertoonde sporen van kneuzingen. Over de identiteit van het slachtoffer of de doodsoorzaak werd voorlopig nog geen informatie vrijgegeven. Er is een onderzoek geopend.

De nationale garde behoort tot de reservestrijdkrachten van de VS. De gouverneur kan besluiten de gardisten in te zetten bij natuurrampen en andere noodsituaties. CNN meldt dat in zeker acht staten toestemming is gegeven voor het inzetten van de Nationale Garde of in ieder geval hulp is gevraagd van de reservestrijdkrachten. Het gaat om Minnesota, Ohio, Georgia, Colorado, Wisconsin, Kentucky, Utah en Texas. Ook hoofdstad Washington doet er een beroep op.

Witte Huis omsingeld

In Washington verzamelden bijna 1.000 betogers aan het Witte Huis, de ambtswoning van president Trump. De uitgebreide perimeter van politiewagens, nadarhekken en gewapende agenten van de geheime dienst werd er volledig omsingeld door betogers. De politie probeert de menigte achteruit te dringen met wapenstokken en pepperspray, maar wordt zelf bekogeld met flessen en vuurwerkpijlen. 

Rellen en plunderingen

In diverse grote Amerikaanse steden als New York, Detroit en Washington leidde het protest soms tot gewelddadige acties. Na onder andere Atlanta heeft ook de Amerikaanse stad Portland de noodtoestand uitgeroepen vanwege rellen en plunderingen.

In New York werden zeker zeven mensen gearresteerd tijdens een protest voor de Trump Tower. Demonstranten gooiden met flessen en afval in de richting van agenten, die op hun beurt pepperspray gebruikten. Elders in de stad reden twee politiewagens in op een groep betogers.

Bij het protest in Indianapolis, in het oosten van de Verenigde Staten, zou een dode zijn gevallen. Dat meldt televisiezender NBO News, die zich baseert op gegevens van de politie. Plaatsvervangend politiecommissaris van de stad, Josh Barker, zei dat er ook minstens twee gewonden zijn gevallen. De politie schreef op Twitter dat agenten niet betrokken waren en niet hebben geschoten. Ze onderzoekt momenteel de incidenten.

Avondklok ingesteld in meerdere steden

Walz gaf eerder een bevel voor een tijdelijke avondklok voor de steden Minneapolis en St. Paul na drie nachten van protesten in het grootstedelijk gebied. “Onze staat verkeert in chaos”, zei hij op de televisie. Dit is “een ongekende bedreiging voor onze staat”. Het uitgaansverbod geldt van 20 uur in de avond tot 6 uur ‘s ochtends. Veiligheidsfunctionarissen en eerstehulpverleners zijn vrijgesteld van de beperkingen, evenals mensen die op de vlucht zijn voor gevaar of daklozen.

Volgens CNN werd in zeker 25 steden in zestien verschillende staten een avondklok ingesteld vanwege de massale betogingen.

In Philadelphia in de Amerikaanse staat Pennsylvania roepen de autoriteiten mensen wegens de rellen op om niet naar het centrum te komen. De burgemeester heeft een avondklok ingesteld. De politie meldt dat de protesten zaterdag vreedzaam verliepen, maar dat een groep bij het stadhuis en het kunstmuseum vernielingen pleegt. Zeker 13 agenten raakten in de stad gewond geraakt tijdens brandstichtingen en plunderingen, meldt NBC News.

Er geldt ook een avondklok in de binnenstad van Los Angeles. Burgemeester Eric Garcetti zegt dat het uitgaansverbod nodig is om de “vrede te herstellen”. De avondklok geldt van zaterdag 20.00 uur plaatselijke tijd tot 05.30 uur zondagochtend. Volgens Garcetti zijn de gebeurtenissen in de stad, in combinatie met het heersende coronavirus, “het moeilijkste moment” in decennia. “Dit zou een weekend van openingen moeten zijn, maar het werd een einde van een leven”, sprak hij. “Ik verzoek iedereen om een stapje terug te doen.” De politie is met man en macht aan het werk; vrije dagen zijn ingetrokken en er worden meerdere shifts gedraaid.

‘Opportunisten’

De politie van LA verrichte meer dan 500 arrestaties toen protesten tegen politiegeweld escaleerden. Demonstranten sloegen ruiten in, plunderden winkels en staken zeker twee politievoertuigen in brand, bericht de krant Los Angeles Times. Zeker vier politiemensen raakten gewond. Actievoerders spoten in Los Angeles leuzen tegen de politie op gebouwen, evenals de smeekbede van de stervende Floyd: “Ik kan niet ademen.” Ook staken mensen op straat vuurwerk af. 

De politie zegt dat mogelijk niet alle relschoppers tot de protestbeweging behoren. Zo zouden “opportunisten” de gelegenheid aangrijpen om te plunderen. Er zijn onder meer juwelierszaken leeggeroofd.  Eerder meldden we hier dat een Texaanse winkelier door relschoppers in elkaar werd geslagen en in coma ligt nadat hij zich met een zwaard probeerde te verdedigen, maar dat bericht blijkt niet te kloppen.

Relschoppers

“We proberen alle tools die we hebben te gebruiken” omdat relschoppers “erop uit zijn om zoveel mogelijk schade aan te richten als ze kunnen”, zei de gouverneur. Hij voegde eraan toe dat eerst de onrust moet worden beheerst voordat de gemeenschap in staat is om problemen aan te pakken, waaronder “systemische ongelijkheden en discriminatie” die hebben geleid tot de dood van Floyd. “We moeten dit hoofdstuk eerst stoppen om bij het andere te komen.”

Volgens de Amerikaanse president Donald Trump zijn de onlusten in zijn land de schuld van “radicaal linkse” betogers. Hij biedt bijstand van het leger aan om de onlusten in Minneapolis aan te pakken. “We kunnen het leger daar erg snel ter plaatse hebben”, zei Trump voor zijn vertrek naar Florida, waar hij de lancering van een draagraket van SpaceX bijwoonde. Volgens Trump zitten “ANTIFA (een militant antifascistisch netwerk, red) en radicaal links” achter de protesten. “Leg de schuld niet bij anderen”, stelde de president op Twitter.

“Recht op demonstreren, niet op geweld”

Democratische presidentskandidaat Joe Biden veroordeelt het geweld, maar zei dat Amerikanen het recht hebben om te demonstreren. “Protesteren tegen een dergelijke wreedheid is terecht en noodzakelijk. Het is een volkomen Amerikaanse reactie”, zei Biden in een verklaring. “Maar gemeenschappen afbranden en onnodige vernietiging is dat niet. Geweld dat levens in gevaar brengt is dat niet. Geweld tegen bedrijven die de gemeenschap dienen is dat niet.”

“De afgelopen dagen hebben duidelijk gemaakt dat we een natie zijn die woedend is op onrechtvaardigheid. Elke gewetensvolle persoon kan de rauwheid van de trauma’s bij gekleurde mensen in dit land begrijpen, van de dagelijkse vernederingen tot het extreme geweld, zoals het gruwelijke doden van George Floyd”, voegde hij eraan toe.