Na de hinderpremie, de compensatiepremies en een rist financiële instrumenten (waarborgen, achtergestelde leningen…) komt de Vlaamse regering nu met een vierde instrument om de gevolgen van de coronacrisis in de verschillende sectoren op te vangen: een noodfonds van 296 miljoen euro.

-177,8 miljoen euro rechtstreekse ondersteuning voor de sectoren

-87,3 miljoen euro steun via lokale besturen

-31,25 miljoen euro leningen en participaties die niet in de begroting moeten worden opgenomen (ESR8-middelen)

1. Cultuur: 65 miljoen euro

Het departement cultuur zal 65 miljoen euro verdelen. “Dit zal niet voldoende zijn om alle schade te compenseren want dat zou onbetaalbaar en onverantwoord zijn”, zei Jambon. “Instellingen die gezond waren voor de crisis, kunnen we erdoor helpen zodat ze terug kunnen openbloeien.

Voor de verdeling wordt in de eerste plaats gekeken naar de 411 structureel gesubsidieerde organisaties. Die krijgen nu de kans om een schadedossier in te dienen. Hun aanvraag wordt nagerekend aan de hand van een aantal criteria zoals eigen opbrengsten, subsidies, personeels- en werkingskosten, financiële kosten en afschrijvingen, en de steun aan kwetsbare spelers (toeleveranciers, zelfstandigen en dagcontracters). Dut laatste is een expliciete voorwaarde om beroep te kunnen doen op steun uit het noodfonds. De controle van die schadedossiers gebeurt in maart 2021.

Ook Literatuur Vlaanderen en het Vlaams Audiovisueel Fonds zullen uit het noodfonds kunnen putten, om relevante actoren zoals productiehuizen en auteurs te kunnen ondersteunen. Er is ook extra steun voor Cultuurloket en Hefboom. “Ook freelancers en kleine zelfstandigen met grote noden willen we ondersteunen”, zegt Jambon.

Niet-gesubsidieerde, niet-commerciële organisaties in de erfgoedsector, sociaal-cultureel werk, amateurkunsten en de kunsten kunnen een tegemoetkoming krijgen via het gemeentefonds. “De lokale besturen staan het dichtst bij het lokale veld en kennen deze organisaties ook het best.”

Deze enveloppe komt bovenop het nooddecreet dat voor de crisis werd goedgekeurd om reguliere subsidies te laten doorlopen, ook al kunnen er geen prestaties tegenover staan.

2. Onderwijs, jeugd, sport en media (lokaal weefsel): 87 miljoen euro

Voor het ondersteunen van het lokaal sociaal weefsel wordt 100 miljoen euro uitgetrokken. “We willen verhinderen dat lokale verenigingen kapseizen door het gebrek aan inkomsten en het doorlopen van de vaste uitgaven”, zegt minister van Sport en Onderwijs Ben Weyts (N-VA).

87,3 miljoen wordt door de gemeenten verdeeld over sport-, cultuur- en jeugdverenigingen. “De gemeenten kunnen nu best inschatten hoe dat te verdelen. We kunnen niet elke euro compenseren, maar het is vooral een teken van appreciatie.”

Minister van Jeugd en Media Benjamin Dalle (CD&V) zegt dat 16 miljoen euro gaat naar jeugdwerk, jeugdbewegingen, jeugdhuizen, uitleendiensten, jeugdhostels en verblijfscentra. Daarnaast is er 3,8 miljoen euro uitgetrokken voor de VRT en evenveel voor de regionale omroepen. Ook het Vlaams Audiovisueel Fonds en een aantal kleinere spelers kunnen op bijkomende middelen. Het gaat om respectievelijk 1,9 miljoen en 500.000 euro.

Vlaams minister van Binnenlands bestuur Bart Somers verduidelijkt nog dat die middelen niet zijn voorbehouden voor organisaties die al subsidies krijgen. “Ook verenigingen die tot dusver op eigen kracht hebben gewerkt, komen in aanmerking.”

Minister van Onderwijs Weyts zegt nog dat er 5 miljoen euro is uitgetrokken voor de IT-kosten van de scholen. De scholen krijgen ook een compensatie voor de afgelaste uitstappen, zoals de geplande Rome-reizen in de paasvakantie. Voor de kosten voor zaken als handgels en extra schoonmaakkosten wordt later nog een vergoeding vastgelegd. Daarbovenop voorziet Weyts nog eens 10 miljoen euro voor sportfederaties en grote sportevenementen die niet via het Gemeentefonds worden betoelaagd.

3. Landbouw: 35 miljoen euro

Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits kent vanuit het Vlaams noodfonds 35 miljoen euro toe aan de sierteelt- en de aardappelsector.

“25 miljoen euro wordt gereserveerd voor de professionele siertelers die meer dan de helft van hun omzet halen uit de sierteeltproductie. Het grootste deel van het budget is bestemd voor het vergoeden van planten die niet tijdig verkocht konden worden en waarvan de marktwaarde volledig verloren is gegaan zoals azalea, perk-terras-balkonplanten, snijbloemen, kamerplanten en jong plantgoed”, aldus Crevits.

Voor de aardappelen gaat er vanuit het noodfonds 10 miljoen euro naar de aardappeltelers. “We hebben opgeroepen om meer aardappelen en frietjes te eten, maar dat is niet voldoende. We schatten dat er 880.000 ton aardappelen in stock liggen, waarvan er 330.000 tot 400.000 niet verwerkt kunnen worden.”

Daarbovenop komt ook voor de aardappeltelers nog bijna 13 miljoen euro van de Europese middelen die toegevoegd worden aan de directe inkomenssteun. De praktische modaliteiten voor de getroffen telers worden nu uitgewerkt en zullen de komende periode bekend worden gemaakt.

4. Toerisme: 28 miljoen euro

Voor de toeristische sector voorziet de Vlaamse regering 28 miljoen euro. Bevoegd minister Zuhal Demir voorziet 5 miljoen euro aan kortingen voor 175.000 mensen in armoede voor een verblijfsvakantie of een bezoekje aan een attractiepark. 3,85 miljoen euro gaat naar 24 zorgbedrijven die mensen met een handicap of zware ziekte een vakantie geven, en 2,5 miljoen euro naar 64 vakantieorganisaties in het kader van ‘iedereen verdient vakantie’. Tenslotte gaat 12 miljoen euro naar jeugdverblijven die kinderen van bos- en zeeklassen opvangen en 5 miljoen euro naar acties om vakantiedrempels weg te werken.

5. Mobiliteit: 47 (+35) miljoen euro

Om de schade voor de mobiliteitssector deels te vergoeden trekt Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters in totaal 82 miljoen euro uit voor vijf sectoren.

- Het overgrote deel (35 miljoen euro) gaat naar De Lijn, omdat het aantal busreizigers op een bepaald moment zelfs tot 5 procent was teruggevallen. Let wel: dit bedrag komt uit de algemene middelen en zit dus niet in dit noodfonds.

- De autobus- en autocarsector krijgt 31,5 miljoen euro waarvan de helft kan worden uitgekeerd in de vorm van een subsidiebedrag (forfaitair bedrag op basis van type voertuig) en de andere helft als een overbruggingskrediet voor een periode van vijf jaar.

- Naast de eerder voorziene Vlaamse en federale steunmaatregelen wordt nu voor de taxisector voor 12 miljoen euro aan overbruggingskredieten vrijgemaakt. Die moeten op vijf jaar worden terugbetaald.

- Deelmobiliteit: er wordt 460.000 euro voorzien om het huidige aantal deelwagens en deelfietsen op peil te houden.

- Luchthavensector: de regionale luchthavens van Antwerpen, Oostende en Kortrijk kenden nauwelijks vluchten, terwijl het personeel moest worden doorbetaald en onderhoudswerken moesten blijven doorgaan. Daarvoor wordt 2,5 miljoen voor deze sector gereserveerd.

6. Rekensom

Het departement Welzijn kan niet rechtstreeks putten uit dit noodfonds, maar minister voor Welzijn Wouter Beke zegt dat er wel al grote inspanningen zijn gebeurd in die sector. “We hebben de reguliere financiering laten doorlopen, compenseren de gebruiksontvangsten in de kinderopvang en andere sectoren, voorzien een compensatie voor beschermingsmateriaal en infrastructuurkosten, hebben een plan actie mentaal welzijn opgestart en hebben de herverdeling van het beschermingsmateriaal voor onze rekening genomen.”

Minister van Financiën Matthias Diependaele sloot de persconferentie af met de rekensom van al die maatregelen. “Het bedrag in het noodfonds ligt hoger dan de initieel geplande 200 miljoen euro. In totaal zitten we op 296.425.000 euro. In september nemen we die op in onze tweede begrotingsaanpassing.”