Zo maakte China de WHO vleugellam in de coronacrisis
Tot frustratie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft een Chinees gebrek aan openheid over het coronavirus tijdens de eerste fase van de pandemie tot aanzienlijke reactievertraging geleid. De WHO zag echter af van een confrontatie, uit angst dat de Chinese regering haar medewerking helemaal zou stoppen. Dat meldt persbureau AP op basis van notulen van interne vergaderingen van de WHO.
Nadat meerdere Chinese laboratoria in januari het genoom van het virus dat Covid-19 veroorzaakt hadden ontcijferd, bleven Chinese gezondheidsautoriteiten ruim een week op die informatie zitten. Na publicatie van de genetische samenstelling hield Peking vervolgens twee weken data over patiënten en besmettingsgevallen voor zichzelf, waardoor de WHO geen alarm sloeg over besmetting van mens tot mens.
De Amerikaanse president Donald Trump heeft vorige week de relaties met de WHO verbroken nadat hij de VN-organisatie beschuldigde van ‘samenspannen met China’ om de coronacrisis te verdoezelen. China stelt juist door ‘snelle en transparante’ informatieverstrekking de wereld voor een grotere ramp te hebben behoed.
Reconstructies op basis van interne stukken in bezit van onder meer AP schetsen de WHO als een vleugellamme organisatie, die volledig afhankelijk is van de Chinese overheid die slechts onder zware druk kleine beetjes informatie deelt.
“We zitten nu in het stadium dat ze informatie geven, vijftien minuten voordat het verschijnt op CCTV (de Chinese staatsomroep, red.)”, klaagt Gauden Galea, hoofd van de WHO in China tijdens een vergadering aan het begin van de pandemie. In de tweede week van januari bepleit WHO-arts Michael Ryan, hoofd noodgevallen, “naar een hogere versnelling over te schakelen”, maar daar kleven risico’s aan, zoals uitzetting van het WHO-team uit China of problemen voor Chinese wetenschappers die het virus onderzochten. De WHO besluit China met complimenten te paaien.
Gemuilkorfd
Als de WHO op 31 december voor het eerst over het virus hoort, hebben verschillende Chinese wetenschappers het genoom van het nieuwe virus al ontrafeld. Op 3 januari informeert China de WHO officieel, terwijl de Chinese gezondheidsautoriteiten tegelijkertijd de betrokken laboratoria verbieden hun bevindingen te publiceren. Een periode van twijfel over overdracht van mens op mens volgt, gevoed door het feit dat er twee weken lang geen nieuwe gevallen worden gerapporteerd in de stad Wuhan, de vermoedelijke bakermat van het virus. Later blijkt dat artsen en wetenschappers om politieke redenen worden gemuilkorfd.
Als op 8 januari de Amerikaanse zakenkrant Wall Street Journal over het nieuwe coronavirus bericht, staat de WHO als ‘ongelofelijk stom’ in hun hemd. Nog steeds krijgt de organisatie niet genoeg informatie. Pas op 11 januari geeft China het genoom vrij. De wetenschappers in Shanghai die het online zetten, worden daarvoor gestraft met sluiting van hun laboratorium.
Tot grote schrik van de Chinese regering kondigt de WHO op 13 januari het eerste bevestigde geval in Thailand aan. Het virus duikt ook op in Japan en Hongkong, maar tot 19 januari rapporteert geen enkele Chinese stad besmettingen.
China houdt vol dat de kans op besmetting van mens op mens klein is, een lijn die de WHO blijft volgen tot de Chinese specialist Zhong Nanshan op 20 januari openlijk zegt dat er overdracht van mens op mens is. Dan vraagt China de WHO dit “aan het publiek te communiceren zonder paniek te veroorzaken”. De WHO ziet op 22 januari af van het uitroepen van een wereldwijde noodtoestand. WHO-baas Tedros noemt de verspreiding in China ‘beperkt’ en prijst de Chinese aanpak. Ruim vier maanden later woedt het virus in 182 landen en zijn er bijna 300.000 mensen aan overleden.