Nee, je wordt niet in een dwangbuis gelegd. En nee, je ligt er ook niet door te schokken of schreeuwen. “Behandelingen met elektroshocks zijn veilig. De technieken zijn verfijnd, de dosissen zijn lager dan vroeger. Je bent ook onder narcose: schokken komen er niet meer aan te pas”, zegt Tom Vermeulen.

Hij is de coördinator van de zogenaamde elektroconvulsietherapieën van het psychiatrisch ziekenhuis in Duffel. “En de behandelingen zijn ook ­efficiënt”, zegt hij. “Bij oudere patiënten met een zware depressie boekt de behandeling in 80 procent van de gevallen succes. Daar kan geen medicatie tegenop.”

Volgens de recentst beschikbare cijfers van het RIZIV werden er in 2013 11.475 sessies gegeven in België. Dat betekent dat elke dag 32 psychiatrische patiënten elektroshocks krijgen. Dat is een enorme stijging tegenover pakweg zes jaar eerder, toen het ging om iets meer dan 6.000 sessies.

Vooroordelen

De praktijk is daarmee definitief uit de taboesfeer. “De psychiaters en artsen hebben ondertussen ook de positieve effecten ervan ingezien”, zegt Vermeulen. “Bij hen leven de vooroordelen nog veel minder dan bij de patiënten zelf. Zij vrezen nog altijd dat ze aan een of andere barbaarse praktijk zullen worden onderworpen. Omdat ze het zo gezien hebben in films als One Flew over the Cuckoo’s Nest.”

Hersenen resetten

De stroomstoten bij zo’n elektroshocktherapie lokken een gecontroleerde epileptische aanval uit. “En zo resetten ze bepaalde delen van de hersenen en helpt dat tegen depressie”, zegt de Nederlandse onderzoeker Bart Lutters, die met Vonken in de Meterkast een boek schreef over elektriciteit als geneesmiddel. Elektrische therapie is niet alleen in de psychiatrie in opmars, zegt hij.

“Het wordt ook steeds vaker gebruikt voor zogenaamde diepe hersenstimulatie. Om aandoeningen als parkinson of het syndroom van Gilles de la Tourette te behandelen. En zenuwstimulatie met lichte stroom – die een tintelend gevoel geeft – kan helpen chronische pijn te verzachten.”

“Elektriciteit als geneesmiddel gebruiken doen we al jaren”, zegt Lutters. “Al eeuwen zelfs. In de middeleeuwen legden ze een sidderaal op je hoofd om hoofdpijn te verminderen. De fascinatie ervoor is eeuwenoud. Maar de praktische toepassing van elektrotherapie is de afgelopen jaren wel echt in een stroomversnelling gekomen.”