Minister en burgemeester Amsterdam ruzieden op Whatsapp over massademonstratie: “Wat is dit nou?”

Bij onze noorderburen zijn de lockdownmaatregelen nog maar net versoepeld.  Aanleiding voor het massale protest was de dood van George Floyd in VS, de zwarte man die vorige week in Minneapolis overleed nadat een politieagent minutenlang met zijn knie op zijn nek zat.

Uit de conversatie, die vanmiddag na vragen van  Tweede Kamerlid Geert Wilders (PVV) is vrijgegeven door het ministerie, blijkt duidelijk dat Halsema zich “in de kou gezet” voelt door de minister.

Christen-democraat Grapperhaus zei 's avonds voor de camera’s na de demonstratie tegen racisme dat deze “alle perken te buiten ging”. Hij weersprak niet de kritiek dat Halsema (voormalig politiek leider GroenLinks, red.) had moeten ingrijpen. De burgemeester wilde echter niet dat de demonstratie zou worden opgebroken. 

Ze stuurde de minister eerder op de avond een Whatsapp-bericht: “Ik wil naar buiten brengen dat dit een driehoeksbeslissing is geweest met ruggespraak (overleg, red.) met jou. Femke’.  Met driehoeksbeslissing doelt Halsema op beraad tussen de bevoegde politiechef, de officier van justitie (procureur) en zichzelf in haar hoedanigheid als burgemeester.

Grapperhaus reageerde vervolgens met: “Er is geen ruggespraak geweest over de besluitvorming rondom deze demo, dat is ook geheel jullie afweging als driehoek”.

Halsema dacht die avond dat de minister haar besluit steunde. 

Ze informeerde Grapperhaus namelijk om 17.02 uur dat de demonstratie op de Dam “veel meer mensen trekt dan door de organisatie geraamd”. Ze zei daarbij: “Maar gaan de demonstratie niet op die grond ontbinden. Daarvoor zijn de emoties te groot en wij willen dat het vriendelijk verloopt en politie niet (behalve als het uit de hand loopt) tegenover demonstranten komt te staan. Mensen zijn ook zelf verantwoordelijk. Dat je het weet. Femke”.

Grapperhaus zei daarop: “Geheel met je eens”. 

Halsema legde dit uit als steun voor haar keuze om de demonstratie niet te laten opbreken. Zeker omdat de krant De Telegraaf op dat moment op internet kritiek uitte over de drukte Halsema appte daarom om 19.08 uur: “Telegraaf gaat helemaal los. Ik wil naar buiten brengen dat dit een driehoeksbeslissing is geweest met ruggespraak met jou. Femke”.

Dat ging de minister echter te ver: “Er is geen ruggespraak geweest over de besluitvorming rondom deze demo, dat is ook geheel jullie afweging als driehoek. Maar zoals ik eerder zei, dat jullie nu besloten hebben om niet in deze demo te gaan handhaven op 1,5 meter begrijp ik gezien mogelijke escalatie. Ik blijf wel zorg hebben over mogelijke onrust of plundering”.

Toch lijkt Halsema weer steun achteraf te vragen als ze appt: “Er is alleen ruggespraak geweest over het niet kunnen handhaven van de 1,5".

De minister daarop: “Mooi! Komt goed”. 

Om 19.26 uur lijkt de minister zich te bedenken dat Halsema de appjes heeft opgevat als steun voor haar besluit niet in te grijpen. Hij appt dan: ‘Die 1,5 meter niet handhaven is jullie beslissing, maar zoals ik al zei: die begrijp ik wel’.

Daarop stuurt Halsema terug: ‘Wat is dit nou?’

De minister stuurt daarna een lang antwoord dat hij begrip heeft voor haar beslissingen, maar zegt ook: “Ik ben verbaasd over hoe zich dit ontvouwt aan jouw kant”.

Hij zegt in dat lange bericht verder nog eens dat het een beslissing van de politie, het Openbaar Ministerie en de burgemeester was om niet in te grijpen. En dat hij “direct heeft gereageerd” dat hij daarvoor geen steun had uitgesproken. Ook schrijft hij: “Ik zie nu achteraf dat jij op AT5 (lokale tv-zender, red.) hebt verklaard dat de demonstratie niet ontbonden mocht worden vanwege het belang van het onderwerp. Daarover verschillen wij dus wezenlijk van mening. Maar die achtergrond van de beslissing is helemaal niet door jou bij mij gemeld. Groet Ferd”.

Halsema reageert daar ook op: “Deze wilde je vastleggen voor de wob. Je had ook gewoon de ingewikkeldheid van de situatie kunnen uitleggen ipv mij in de kou te zetten”.

Halsema stuurt ook nog: “Ook volgtijdelijk klopt dit niet. Dit was lang nadat je mij aan de lijn had gehad. In stormen moeten we soms pal staan. En ik begrijp goed dat rechts Nederland een gouden kans ziet. Maar soms moet je ook voor je lokale bestuurders gaan staan. Zo’n demonstratie vindt nu eenmaal niet plaats in Wijk bij Duurstede (een stadje in de provincie Utrecht, red.). Ik had graag gezien dat je me niet in de kou had gezet.”

Halsema probeert daarna nog met Grapperhaus te bellen, maar die oproep wordt niet beantwoord.

Volgende week moet burgemeester Halsema zich verantwoorden in een spoeddebat in de Amsterdamse gemeenteraad.

In een brief aan de Tweede Kamer herhaalt Grapperhaus nog eens dat het “niet aan de orde is” dat “ik als minister van Justitie en Veiligheid in dit goedkeuring verleen aan of adviseer over de beslissingen die op lokaal niveau worden genomen”. “Het appbericht van de burgemeester van Amsterdam van 17.02 uur heb ik dan ook, zeker ook door de afsluitende woorden, logischerwijs beschouwd als een informatieve mededeling”. 

Massademonstratie in Amsterdam met 5.000 betogers wekt woede: “Dit is klap in gezicht”

Burgemeester Amsterdam over massabijeenkomst: “Stopzetten was geen optie”