Door massaal telewerken zijn de files van de baan. Kunnen we dat zo niet houden?

Wie vandaag de baan opgaat, bevindt zich nog altijd in een luxepositie. “In de laatste week van mei was er op werkdagen nog altijd 27 procent minder autoverkeer dan net voor de lockdown”, zegt Peter Bruyninckx van het Vlaams Verkeerscentrum.  “De filezwaarte in de regio Antwerpen ligt nog 65 procent lager dan voor de crisis en in Brussel zelfs 90 procent lager.”

Vraag is welk beeld we volgende week krijgen, nu de Veiligheidsraad fase 3 van de versoepeling heeft afgekondigd. Premier Sophie Wilmès zei dat het onderscheid tussen essen­tiële en niet-essentiële verplaatsingen maandag vervalt. Belanden we dan weer in de file? Of hebben we ons lesje geleerd en gaan we rustig telewerken? De bazen zien dat zitten. Ze willen zelfs normen voor thuiswerk in cao’s gaan gieten, klinkt het bij de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen.

Maar hoeveel mensen moeten dan per dag thuiswerken, willen we het verkeer uit de knoop houden? “De vermindering van het aantal voertuigen heeft een exponentieel effect op de verzadiging van een weg. Één procentje minder kan de wachttijd tot liefst 30 procent doen zakken. Ons gedrag in het verkeer is echter veel meer onvoorspelbaar dan in andere wachtrijen”, zegt wiskundige Wouter Rogiest, gespecialiseerd in wachttijden.

“Probleem is ook dat statistieken je niet tonen of er een pendelaar achter het stuur zit of iemand die gaat winkelen”, zegt Willy Miermans, verkeersdeskundige van de Universiteit Hasselt. Hij gelooft dat 10 procent minder verkeer volstaat om onze structurele files te laten verdwijnen. “Bij een vermindering van 20 procent zullen er ook minder opstoppingen zijn door bij voorbeeld ongevallen. Er rijden nu elke dag 160.000 voertuigen door de Kennedytunnel. Haal dat naar 125 tot 130.000 en men zal daar niet meer dag na dag aanschuiven.”

Verkeersexpert Dirk Lauwers van de UGent beaamt. “In Antwerpen zal je wel 15 tot 20 procent auto’s van de ring moeten halen, omdat het vrachtverkeer er een veel groter deel van de capaciteit verbruikt.” Lauwers vreest echter dat het effect van meer thuiswerk deels verloren zal gaan. “Een aantal pendelaars die tot nu voor het openbaar vervoer kozen, maakt net uit vrees voor besmetting de overstap naar de auto. Bovendien wordt de avondspits nu al voor tweede derde ingenomen door andere dan woon-werkverplaatsingen.”

“De wegcapaciteit die kan vrijkomen door telewerk, zal altijd ingenomen worden”, zegt Chris Tampere, specialist in verkeersdoorstroming aan de KU Leuven. “Mensen zijn vroeger en later gaan rijden om te vluchten voor ergste file. Van zodra dat mogelijk, keren ze terug naar hun normale vertrekuur.”

“En net daarom zou ik rekeningrijden weer op tafel leggen, mocht ik minister zijn”, zegt Miermans. “Corona biedt ons hét momentum om af te rekenen met structurele files.”