Hema wankelt: Jip & Janneke wachten bibberend op verdict

Hema kreunt al jaren onder de torenhoge schuldenlast van zo’n 750 miljoen euro. De coronacrisis heeft die financiële situatie alleen maar precairder gemaakt. De overheid overweegt nu om bij te springen, schrijft het Financieele Dagblad. Het ministerie van Economische Zaken heeft volgens betrokkenen zakenbank Lazard ingehuurd om de opties te bekijken. Een van de mogelijkheden is het verstrekken van garanties op leningen.

Dat de overheid wil bijspringen komt omdat de winkelketen een grote werkgever is in Nederland. De groep is bij onze noorderburen goed voor 550 filialen en zo’n 9.500 mensen. Hema is daarnaast in nog eens tien landen aanwezig. België is met zijn 98 vestigingen en 900 werknemers de belangrijkste buitenlandse entiteit. Bij de vakbonden in ons land kon niemand bereikt worden voor een stand van zaken. Maar ook in Frankrijk (75 winkels) Duitsland (21) en het Verenigd Koninkrijk (10) is Hema een gevestigde naam. 

Toch ligt de staatssteun gevoelig, omdat het bedrijf niet van strategisch belang is. De oer-Hollandse winkelketen, voluit Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam, bestaat al sinds 1926. Het stapelde de successen op elkaar en groeide uit tot een van de grootste en ook een van de meest geliefde winkelgroepen van Nederland. Iconen als Jip & Janneke van schrijfster Annie M.G. Schmidt en de klassieke rookworst werden de  vaandeldragers. 

Maar Hema heeft er ook een woelige geschiedenis opzitten. In 2007 kwam de groep in handen van de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital. Een klassieke durfkapitaalgroep, die bedrijven overneemt via schuldfinanciering, het bedrijf omturnt om het daarna weer door te verkopen. In 2010 werd Hema bijna verkocht aan Ahold, moederbedrijf van Albert Heijn. Maar Lion Capital wilde Hema alleen kwijt voor de prijs van 1,3 miljard euro en niet voor 30 miljoen euro minder.

Flamboyante miljardair

In 2018 kwam de keten toch weer ‘thuis’, de nieuwe eigenaar was de flamboyante zakenman en miljardair Marcel Boekhoorn. Hij duikt geregeld op in de Nederlandse media, vanwege zijn ambitieuze plannen of turbulente liefdesleven. Het Nederlandse zakenblad Quote schat het vermogen van Boekhoorn op 2 miljard euro. Alleen al daarom zijn de gesprekken over de overheidssteun voer voor polemiek in politiek Den Haag.

Hema is sinds twee maanden in gesprek met zijn schuldeisers over schuldverlichting. Een groep obligatiehouders, die 600 miljoen euro aan het bedrijf hebben geleend, is bereid de helft van hun vordering weg te strepen. In ruil willen zij eigenaar worden. Sommige obligatiehouders vinden dat Boekhoorn en zijn investeringsmaatschappij Ramphastos Investments de coronacrisis gebruiken om hen onder druk te zetten. Ook eisen zij dat een streep wordt getrokken door 200 miljoen euro aan achtergestelde schulden. In dat scenario zou Marcel Boekhoorn zijn bedrijf kwijtraken. 

Het hoeft niet gezegd dat de gesprekken tussen Boekhoorn en de schuldeisers stroef verlopen. De klok tikt in het nadeel van de miljardair, want op 15 juni vervalt een krediet en moet Hema een aflossing van 50 miljoen euro doen. Als dat niet lukt, is er formeel sprake van wanbetaling, en dreigt een faillissement.

Een ander bijkomend obstakel zijn de banken. Een consortium van ABN Amro, ING en Credit Suisse heeft een doorlopend krediet verstrekt aan Hema. Nog eens bijkomende leningen toestaan, daar zitten de banken niet op te wachten. Er is de al immens hoge schuld, en momenteel vallen tal van handelszaken omver als gevolg van de coronacrisis. Enter de overheid, die een handje zou kunnen helpen door garanties te verstrekken op het extra geld dat erbij moet. Geen van de betrokken partijen wil evenwel reageren. Ook een woordvoerder van Hema houdt zich stil. “Zo lang de gesprekken nog lopen, onthouden wij ons van commentaar.”