‘Superkern’ sukkelt naar eindstation, NMBS trekt aan de noodrem

“De NMBS vraagt onmiddellijk overleg en alle noodzakelijke hulp om elk risico op overbezetting van treinen en perrons te voorkomen.” Het was de CEO zelf, Sophie Dutordoir, die aan de noodrem trok. De ‘superkern’, waar alle partijen in zetelen, op Vlaams Belang en PVDA na, had zaterdag beslist om een gratis tienrittenkaart cadeau te doen aan elke Belg. Alleen: met de NMBS zelf was niet overlegd. Hoe worden die tickets verdeeld? Wie staat in voor de kosten? En vooral: hoe een overrompeling vermijden?  

Aan de beslissing over de gratis treinritjes ging een lange armworsteling vooraf. Niet over de ingreep zelf, wel over een pakket steunmaatregelen voor de economie. De drie regeringspartijen, Open Vld, CD&V en MR, hadden een week voordien al een reeks voorstellen gelanceerd in de media. Onder meer de horeca zou geholpen worden met een lagere btw en een consumptiecheque. De zeven partijen die vanuit de oppositie steun leveren, waren ontstemd. Hadden zij dan geen enkele inbreng? 

‘Vergeten te bellen’

Een hele week werd druk onderhandeld. Elke partij wilde haar eigen accenten leggen. De N-VA wilde onder meer inzetten op verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt, de socialisten en groenen drongen aan op armoedebestrijding. De gesprekken liepen helemaal vast. “Ik ging er eigenlijk vanuit dat er geen oplossing meer zou komen”, zegt een partijvoorzitter. Nochtans: aan de horeca, die morgen de deuren weer openzwaait, was beloofd dat hun steunpakket meteen zou komen.

Gisteren kwam in extremis een afgeslankt akkoord uit de bus. De focus lag op het horecaplan en de verlenging van onder meer de tijdelijke werkloosheid. Om de socialisten te overtuigen kwam er extra steun van 300 euro voor de laagste inkomens en de groenen kregen ‘hun railpass’ als compromis, tot verrassing van de andere partijen. 

De groenen deden hun voorstel woensdag op een voorbereidende vergadering, maar kwamen niet op het idee even met de NMBS te bellen. Bevoegd minister François Bellot (MR) werd ook pas dit weekend verwittigd. Volgens Groen kosten de tickets helemaal niets aan de staatskist. “De treinen rijden toch”, zegt voorzitter Meyrem Almaci. “En het is een goede manier om het binnenlandse toerisme aan te zwengelen.” 

Klassieke tripartite?

Nu vrijdag volgt een nieuwe vergadering van de ‘superkern’. De bedoeling is om opnieuw een aantal relancemaatregelen erdoor te krijgen. Toch is, zeker na dit weekend, bij meerdere partijen het besef gegroeid dat formule met tien uitgeleefd is. Eind deze maand lopen de volmachten af. Bovendien is de coronacrisis steeds minder acuut. De discussies verschuiven naar de economische relance en worden steeds ideologischer. Met tien wordt het steeds lastiger om tot een consensus te komen. Waarom dan niet meteen beginnen aan de vorming van een federale regering?

De twee socialistische voorzitters Paul Magnette (PS) en Conner Rousseau (sp.a) hebben daarvoor hun eerste verkennende ronde afgerond. Deze week stellen ze nog een rapport op. Bij de andere partijen, ook bij N-VA en PS, kijken ze in de richting van premier Sophie Wilmès (MR) om nu het heft in handen te nemen. 

Een van de pistes is om te vertrekken vanuit de huidige regering, en te kijken hoe die aangevuld kan worden tot een echte meerderheid. Maar met wie dan? N-VA-kopstuk Theo Francken pleitte in De Zondag voor een “historisch akkoord tussen PS en Vlaams-nationalisten”. Magnette wees er in De zevende dag fijntjes op dat zijn partij “incontournable” is en de N-VA niet, maar sloeg het aanbod niet resoluut af. 

En komen groenen er dan bij? Ook zonder hen of N-VA is een formule mogelijk: een klassieke tripartite, met de socialistische, liberale en christendemocratische families. Die heeft vijf zetels te kort voor een meerderheid, maar is als minderheidskabinet wel geloofwaardiger dan de huidige ploeg, zo wordt geopperd. Alles ligt op dit moment nog open.