Paars-geel mag dan moeilijk liggen, maar paars-groen hangt helemaal in de touwen

Drie uur, zo lang heeft Paul Magnette vanmorgen met zijn partijbureau gesproken over het vervolg van de regeringsvorming. In de discussie zijn ook mogelijke onderhandelingen met de N-VA uitvoerig aan bod gekomen, melden meerdere bronnen. Samen met Conner Rousseau (sp.a) rondt Magnette momenteel een informele ‘snuffelronde’ af. Tegen het begin van volgende week willen ze een verslag opmaken met hun bevindingen. Daarna hopen ze het initiatief door te geven aan een (in)formateur. De socialisten kijken daarvoor naar premier Sophie Wilmès (MR).

De demarche van Magnette toont aan dat hij opnieuw aan een paars-gele regering denkt – twee maanden na de mislukte onderhandelingen over een noodregering van één jaar met de N-VA. Ook de meerderheid van de PS-mandatarissen lijkt de paars-gele piste te willen openhouden. Tijdens het partijbureau vanmorgen verzetten alleen een handvol Brusselse en Luikse socialisten zich tegen eender welke toenadering tot de Vlaams-nationalisten. 

Huiveren

“We hebben een heel lange discussie gehad over de verschillende mogelijkheden in de formatie, zonder een keuze te maken voor of tegen een bepaalde optie”, verduidelijkt een bron op het PS-hoofdkwartier. Magnette zelf wil voorlopig geen commentaar kwijt over de vergadering.

Dat Magnette bereid lijkt om ‘voor echt’ met de N-VA aan de tafel te gaan, wil nog niet zeggen dat er een paars-gele regering in de maak is. Verre van: de afstand tussen PS en N-VA blijft immens. Inhoudelijk zijn de twee partijen het over niet veel eens. Bovendien huiveren veel socialisten bij de gedachte om in een regering te belanden met ex-staatssecretaris Theo Francken, de federale kopman van de N-VA. Voor hen helt Francken veel te ver over naar radicaal-rechts.

Dat Robert Vertenueil vanavond is moeten aftreden als topman van de socialistische vakbond ABVV vanwege een interview met MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zegt veel over de druk die vanuit de PS-achterban gegenereerd wordt op Magnette. Hij moet zo ver mogelijk naar links sturen. Een zwaargewicht in de Wetstraat zegt: “Tijdens zijn snuffelronde heeft Magnette constructief gesproken met de N-VA, maar je weet wat hij eigenlijk wil. Hij droomt van paars-groen.” 

Momentum

Het probleem is dat de paars-groene formule alle momentum heeft verloren, om verschillende redenen. Zo hebben de groene voorzitters Meyrem Almaci en Jean-Marc Nollet geen beste beurt gemaakt in de wekelijkse superkernen, waar de regering-Wilmès haar plannen afstemt met de zeven oppositiepartijen die haar volmachten verlenen. De superkernen verzanden bijna elke zaterdag in eindeloze gediscussieer. Veel partijen wijzen daarbij Almaci en Nollet aan als het duo dat op alle slakken zout legt. “Ze maken zichzelf compleet onmogelijk”, luidt het.

Ook ten zuiden van de taalgrens draait paars-groen vierkant. De Waalse coalitiepartners MR en Ecolo leven al enkele maanden in openlijke onmin met elkaar. Het conflict gaat terug op de voordracht van voormalig Ecolo-voorzitter Zakia Khattabi als rechter bij het Grondwettelijk Hof eind 2019. Ondanks meerdere pogingen raakte haar kandidatuur niet door de Senaat, mede omdat Bouchez na de eerste stemming zijn steun introk. Binnen de PS wordt dan weer geklaagd over groen purisme. Waals minister-president Elio Di Rupo – een realpolitiker – zou het ‘ondraaglijk’ vinden dat Ecolo elk regeringsbesluit eerst wil terugkoppelen naar haar achterban. Een liberaal zegt: “Vroeger was paars-groen problematisch in Vlaanderen, nu ook in Wallonië.”

De houding van Rousseau speelt eveneens een rol. Het is al langer duidelijk dat hij niet al te hoog oploopt met zijn progressieve concullega’s: de jonge sp.a-voorzitter vindt de groenen pedant en is er allerminst op gebrand om hen in een regering te betrekken. Sowieso lijkt Rousseau eerder naar paars-geel te neigen. Die formule biedt hem misschien de kans om in te breken in de Vlaamse regering, die geleid wordt door de N-VA. Zo zou Rousseau vermijden dat zijn partij in een pijnlijke spreidstand terecht komt tussen federaal besturen en Vlaams oppositievoeren.

Volgens de krant Le Soir heeft Magnette op zijn het partijbureau vanmorgen de conclusie getrokken dat paars-groen “officieel dood is”. Dat zou betekenen dat de PS-voorzitter nog maar twee opties ziet: paars-geel of nieuwe verkiezingen in het najaar. Of Magnette het ook meent, is niet duidelijk. Maar het is wel duidelijk dat paars-groen levenloos in de touwen hangt.

Triumviraat

N-VA wacht voorlopig af. De Vlaams-nationalisten willen maar wat graag in een nieuwe regering, zoveel is zeker. Ze hopen daarvoor op een ‘groot akkoord’ met PS. Tegelijk beseffen ze dat de weg nog lang is. Het vertrouwen in Magnette is laag, na de mislukte gesprekken in maart over een noodregering. “Met Magnette kan je ’s namiddags een goed onderhoud hebben onder vier ogen, om hem je vervolgens ’s avonds op televisie te horen afbranden”, klinkt het intern.

De N-VA-top stuurt intussen aan op scenario waarbij niet alleen Wilmès maar ook de minister-presidenten Jan Jambon en Di Rupo straks de arena instappen. De redenering is dat dit triumviraat, dat de afgelopen maanden intensief heeft samengewerkt in de Nationale Veiligheidsraden rond de coronacrisis, misschien wel in staat is om de impasse te doorbreken.