Masseert PS-voorzitter Magnette zijn achterban richting een regering met N-VA?
Is PS-voorzitter Magnette klaar voor een coalitie met de N-VA van Bart De Wever? Maandag op het partijbureau zei de PS-voorzitter dat “Vivaldi (een regeringscoalitie van liberalen, socialisten, groenen en christendemocraten red.) dood is”. Blijven nog over: een regering met de N-VA of nieuwe verkiezingen. Magnette en zijn SP.A-collega Conner Rousseau leggen nu de laatste hand aan hun verslag en overleggen daarvoor verder met de topspelers. Begin volgende week hopen ze de fakkel door te kunnen geven, mogelijk aan premier Wilmès.
PS-voorzitter Paul Magnette stond al eens dicht bij een coalitie met de N-VA. Halfweg maart bij de start van de coronacrisis leek zo’n noodregering in de maak. Tot verrassing van iedereen trok Magnette zijn staart in. Officieel omdat het toen onmogelijk was om de regering-Wilmès te vervangen terwijl er dringende coronamaatregelen moesten komen. “Een kapitein vervang je niet in volle storm”, tweette de PS. Bij N-VA gingen ze ervan uit dat Magnette zijn woord gebroken had omdat hij de kritische Brusselse afdeling en de socialistische vakbond niet durfde te trotseren.
Een voorzitter moet kloten aan zijn lijf hebben
SP.A-voorzitter Conner Rousseau werd niet onmiddellijk geïnformeerd over de “bocht” van Magnette. Rousseau was woedend en vond “dat een partijvoorzitter kloten aan zijn lijf moet hebben”. Bij de PS was wel te horen dat ook MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez met zijn zeven federale ministers op de rem stond en dat de PS voor het evenwicht in de Waalse regering Ecolo te vriend moest houden en daarom een federale regering met de groenen nog niet uitgesloten mocht worden.
Heel wat N-VA-kopstukken beseffen ook dat meeregeren hun partij stabieler zal maken.
Intussen is het alweer een hele tijd koek en ei tussen Rousseau en Magnette. De socialistische familie is de grootste in de Kamer en door samen te werken versterken PS en SP.A elkaar. Rousseau bleef ook aandringen op een coalitie met N-VA. Hij vreest dat het onmogelijk wordt om in 2024 nog een federale regering te vormen met een N-VA die geradicaliseerd is in de oppositie, om daar het hoofd te kunnen bieden aan een oprukkend Vlaams Belang. Wanneer N-VA wel mee in de federale regering stapt, dan drijft die partij meer richting centrum, is te horen. Heel wat N-VA-kopstukken beseffen ook dat meeregeren hun partij stabieler zal maken. In de oppositie komt N-VA zwaar onder druk met een geradicaliseerde vleugel en een centrumvleugel, is de vrees.
Tijd voor een historisch akkoord
N-VA-voorzitter Bart De Wever heeft al herhaaldelijk gezegd dat hij wil regeren met de PS. Weliswaar niet terwijl hij op zijn knieën zit. Er moet voor hem ook serieus rekening worden gehouden met de sociaaleconomische standpunten uit het noorden van het land. Ook N-VA-kopstuk Theo Francken was duidelijk in "De zondag". Voor hem is het “tijd voor een historisch akkoord tussen de Vlaams-nationalistische en de sociaaldemocratische familie”. Ook hij stemt in met koopkrachtmaatregelen en een verhoging van de laagste lonen. Ongetwijfeld zullen daar communautaire hervormingen tegenover moeten staan zoals de regionalisering van de gezondheidszorg. De PS is in het verleden altijd een bondgenoot geweest voor Vlaamsgezinden om de staat te hervormen. De Franstalige socialisten willen voor de gezondheidszorg bijvoorbeeld ook graag hun eigen potje koken als de financiering maar federaal blijft. Informateurs Johan Vande Lanotte (SP.A) en Didier Reynders (MR) hadden daar vorig jaar al een voorstel over uitgewerkt.
Nieuwe verkiezingen zijn daarom ook niet aantrekkelijk voor de PS. Dan is regeren met N-VA voor Magnette “de minst slechte” van de “slechte” keuzemogelijkheden.
Magnette lijkt dan toch zijn achterban te masseren richting N-VA. Als hij drie uur lang met zijn partijbureau alle mogelijke coalities overloopt, dan heeft hij daar ongetwijfeld een bedoeling mee. Zeker als hij dan ook nog eens zegt dat de “Vivaldi met de groenen dood is omdat Open VLD en CD&V zo’n coalitie in geen geval willen”. En “dat een regering van “nationale eenheid” met acht partijen onmogelijk is omdat Ecolo niet met N-VA in één regering wil”. Al is ongetwijfeld het omgekeerde ook waar. Blijven dus nog over: een coalitie met PS/N-VA of nieuwe verkiezingen die de traditionele partijen verder zullen verkleinen terwijl Vlaams Belang wellicht marktleider wordt in Vlaanderen. Nieuwe verkiezingen zijn daarom ook niet aantrekkelijk voor de PS. Dan is regeren met N-VA voor Magnette “de minst slechte” van de “slechte” keuzemogelijkheden.
Gretig om mee te regeren
Ook bij SP.A is duidelijk te horen dat Vivaldi met de groenen onmogelijk is. Hoofdreden is voor de Vlaamse socialisten dat de prijs van Open VLD en CD&V veel te hoog zal zijn om een coalitie met de groenen te slikken en om de N-VA-oorlogsmachine in de oppositie te trotseren. N-VA zal voor de socialisten dus minder op de liberale nagel kloppen als de partij van Bart De Wever communautaire vooruitzichten krijgt eventueel in combinatie met een strenger migratiebeleid. Het is bekend dat N-VA-concurrent Vlaams Belang op sociaaleconomisch vlak allesbehalve neoliberaal is en dat speelt ook een rol. Bij de Vlaamse socialisten zijn ze ervan overtuigd dat N-VA echt openingen maakt. Een voorzitter van een andere partij ziet zelfs gretigheid om mee te regeren.
Toch hoor je bij N-VA veel wantrouwen tegenover PS-voorzitter Magnette. “Meent hij het deze keer wel?”, is een veel gehoorde vraag. Dat Magnette smalend in "De zevende dag" zei “dat N-VA smeekt om mee te mogen regeren” vinden ze in de partij van De Wever niet zo hoopgevend. Al is het wederzijds verwijten tussen die twee partijen een diep ingesleten gewoonte. N-VA-kopstuk Theo Francken zei ook in "De ochtend" op Radio 1 dat hij “met dichtgeknepen neus” wou regeren met de PS.
Ondanks de mogelijke openingen blijft het wantrouwen van N-VA voor de PS-voorzitter erg groot. Een topper zei me dat hij Magnette had horen zeggen “dat hij ook vragende partij was om de gezondheidszorg te regionaliseren. Kort daarna zei de PS-voorzitter in een interview het omgekeerde”. Er is zelfs de vraag te horen “of Magnettes uitspraak over de “dode Vivaldi” geen drukkingsmiddel is om een coalitie met de groenen toch mogelijk te maken.”
Het is af tussen MR en Ecolo
Er is wel nog een andere reden waarom een coalitie met de groenen weinig kans maakt. De wispelturige MR-voorzitter Bouchez was eerst voorstander van Vivaldi, maar nu is hij dat niet meer. Zijn partij stemde tegen de kandidatuur van oud-Ecolovoorzitster Khattabi om rechter te worden bij het Grondwettelijk Hof. Toen was al duidelijk dat “het af was” tussen MR en de Franstalige groenen.
De socialistische voorzitters Rousseau en Magnette plegen nu nog verder overleg voor hun eindverslag dat begin volgende week klaar zal zijn. Ze hebben hun “snuffelronde” een tiental dagen stilgelegd op vraag van premier Wilmès zodat iedereen zich kon concentreren op de sociaaleconomische superkernen van vorige week zaterdag en van nu vrijdag.
Snuffelronde voor de galerij?
Alle geraadpleegde partijen zijn meegestapt in de aftastende gesprekken van het socialistische duo Rousseau en Magnette. Al loopt niet iedereen er even over hoog mee op. Een topper zei me dat het een overlegronde “voor de galerij was” en “dat er ook andere manieren waren om PS en N-VA weer met elkaar aan tafel te krijgen”. Mogelijk vormde de snuffelronde ook een onderdeel van het masseerwerk van Magnette om de eigen partij te overtuigen…
Kersvers Open VLD-voorzitter Lachaert wil de huidige restregering uitbreiden zodat een coalitie vanuit het centrum zou opgebouwd worden.
Het is nog niet duidelijk hoe Rousseau en Magnette hun verslag zullen bekend maken. Hoe dan ook willen ze de stok doorgeven aan iemand die werk zal maken van de vorming van een nieuwe regering. Kersvers Open VLD-voorzitter Lachaert wil de huidige restregering uitbreiden zodat een coalitie vanuit het centrum zou opgebouwd worden. Huidig premier Wilmès zou dan als een soort formateur die de koning net zoals Rousseau en Magnette dat doen, op de hoogte zou houden.
Nergens zijn bezwaren te horen tegen de huidige premier als dienstdoend formateur. CD&V-voorzitter Coens vindt dat ze wel werk moet maken van een stevig regeerakkoord. En dat niet alleen sociaaleconomisch maar ook communautair met bijvoorbeeld de regionalisering van de gezondheidszorg.
De PS ging ook met “baby Thatcher” Verhofstadt in zee
Bij N-VA is zelfs te horen dat misschien een trio aan de slag zou kunnen gaan: premier Wilmès, Vlaams minister-president Jambon en zijn Waalse evenknie Elio Di Rupo. “Dan zijn de drie grote families vertegenwoordigd en die drie politici hebben toch goed samengewerkt in de Veiligheidsraad.”, vangen we op. Overigens is van Elio Di Rupo bekend dat hij net zoals oudgediende Laurette Onkelinx wel kan leven met een coalitie met N-VA. Zij zijn indertijd in zee gegaan met Guy Verhofstadt als premier terwijl die toch verketterd werd als “baby Thatcher”. Iedereen moet dus water bij de wijn doen.
Een voorzitter zei me dat de tijd dringt: “Het beginpunt van de onderhandelingen is wanneer eind juni de volmachten voorbij zijn en het eindpunt is eind september wanneer het parlementair vertrouwen in de regering Wilmès afloopt.” Als de gesprekken mislukken zijn ze bij CD&V in elk geval erg beducht voor een verder aanmodderende restregering Wilmès zonder echt programma. De suggestie van Open VLD-vicepremier Alexander De Croo dat de huidige minderheidsregering dan blijft zitten, vinden ze bij de Vlaamse christendemocraten allesbehalve een aantrekkelijk vooruitzicht.