‘Ons personeel is uitgeput, een tweede golf mag écht niet te snel komen’

Met open mond las Marc Noppen, CEO van het UZ Brussel, dinsdag de krant. Dat onze overheid de voorbije weken amper vorderingen heeft gemaakt in het voorbereiden van een systeem waarmee nieuwe uitbraken van Covid-19 snel de kop ingedrukt kunnen worden, gaat er ook bij de directeur van een van de grootste ziekenhuizen van België niet in. “Ik heb die noodkreet van de GEES-experts met verbazing gelezen”, zegt hij. “Dat sommigen bij de overheid nog steeds niet doordrongen zijn van het feit dat er snel geschakeld moet worden, is verontrustend. Ik vind dat zelfs een gebrek aan verantwoordelijkheidszin.” 

Ook in het Jessa Ziekenhuis in Hasselt fronste CEO Yves Breysem de wenkbrauwen. “Onze regio is zwaar getroffen geweest en was op een bepaald moment een heuse broeihaard. Het snel detecteren van nieuwe uitbraken is hier dus zeker cruciaal. Het baart mij zorgen als ik zie hoe traag er op bepaalde vlakken gewerkt wordt.” 

In het UZ Gent maakt medisch directeur Frank Vermassen zich al langer druk in de verdeelde slagorde waarmee de crisis aangepakt wordt. “Het is spijtig dat er tussen de verschillende niveaus zo vaak gebakkeleid wordt en dat iedereen er soms andere visies op na houdt. Dat belemmert een vlotte aanpak van een crisis.”

De drie ziekenhuizen verzekeren alvast dat zij klaar zijn om nieuwe uitbraken van het virus op te vangen. “Logistiek is alles in orde”, zegt Noppen. “In 48 uur tijd kunnen we onze covidafdelingen weer uitbreiden zodat er voldoende bedden vrij zijn. We hebben nu bovendien meer ervaring om op terug te vallen dan toen de eerste golf over ons heen kwam.” 

Breyms vult aan. “De overheid heeft ons verplicht om een bepaald aantal bedden permanent vrij te houden voor covidpatiënten. Daar hebben alle ziekenhuizen vervolgens draaiboeken rond uitgewerkt. Die liggen klaar voor als er een nieuwe uitbraak zou komen.” 

Ook in Gent maken ze zich geen zorgen. “Zo’n tweede golf zal meer dan waarschijnlijk geen tsunami zijn”, denkt Vermassen. “Dus ben ik er gerust in dat we de komende weken nieuwe gevallen snel en zonder problemen zullen kunnen opnemen.”

Maar zo zeker de directeurs zijn over de logistieke capaciteit van hun ziekenhuizen, zo bezorgd zijn ze om de mentale paraatheid van hun personeel. “De situatie is ernstig”, zegt Noppen. “We hebben in het UZ Brussel net de resultaten binnen van een intern onderzoek naar het mentaal welzijn van ons personeel en dat doet schrikken. Het aantal verpleegkundigen en artsen die momenteel rondlopen met ongezonde stress is met de helft gestegen ten opzichte van vorig jaar. En hun veerkracht is fors gedaald. Dat is niet abnormaal als je drie maanden lang op adrenaline hebt geleefd. Tijdens de crisis zag ik bij artsen en verpleegkundigen een enorme gedrevenheid en iedereen wist opnieuw: ‘Dít is waarom ik voor deze job heb gekozen!’ Dat was positieve stress, maar nu komt de decompressie en merkt iedereen dat ze op hun tandvlees zitten.” 

Vermassen: “Tijdens de crisis hebben we in het UZ Gent nog nooit zo weinig ziekteverzuim gezien. Iedereen wou helpen en bleef paraat. We hebben mensen na enkele weken zelfs verplicht op verlof moeten sturen om ze toch wat te laten ademen.” 

Ook in het Jessa Ziekenhuis in Hasselt stellen ze vast dat het personeel op is. “Iedereen snakt naar een periode met meer stabiliteit”, zegt CEO Breyms. “Net daarom is het zo belangrijk om te vermijden dat er snel een tweede opstoot komt. Want ik betwijfel of het personeel opnieuw klaar is om in hetzelfde tempo aan de slag te gaan.” 

Vermassen acht dat zelfs uitgesloten. “Zoals we in die eerste golf gewerkt hebben, dat kunnen we geen tweede keer herhalen. En dat gaan we ook niet doen. We gaan meer rekening moeten houden met het psychosociaal welzijn van onze mensen.”

Alle directeurs vinden het cruciaal dat onze overheid het contactonderzoek steviger uitbouwt en de adviezen van de GEES-experts over het oprichten van een zogenaamde ‘controletoren’ om nieuwe uitbraken te bekampen zo snel mogelijk opvolgt. Ze steken zelfs de hand uit. “In ieder ziekenhuis is er een team dat ervaring heeft met infectieziekten”, zegt Vermassen. “Die mensen kunnen eventueel ingezet worden om te helpen bij lokale uitbraken. Erg ingewikkeld is dat niet.” 

Maar er moet wel dringend werk van gemaakt worden, klinkt het van Gent over Brussel tot in Hasselt. “Want ik hou mijn hart vast voor de komende weken”, zucht Breyms. “Sommige mensen lijken de maatregelen helemaal overboord te gooien. Maandagavond nog moest er in Hasselt een café gesloten worden omdat iedereen er op elkaar gepakt stond. Dat gedrag is zorgwekkend.” 

In Brussel vreest Noppen een weerslag van de betoging afgelopen zondag. “Ik hoop het natuurlijk niet, maar de kans bestaat. Het was sowieso geen goed idee om met tienduizend mensen samen te komen. Het is echt nog niet het moment om dat soort manifestaties te organiseren.” 

Als er dan toch een tweede opstoot van Covid-19 moet komen, dan hebben de ziekenhuizen die liever na de zomer. “Dan is iedereen hopelijk weer wat op adem gekomen”, zegt Breyms, die er fijntjes op wijst dat hij tegen dan ook een signaal van de overheid verwacht naar alle verpleegkundigen en artsen. “Het applaus was mooi, maar nu mag er ook een structurele, financiële waardering komen.”