Noord-Korea heeft genoeg van ‘smerige smoesjes’ en verbreekt contact met het Zuiden

Het weinige contact dat Noord-Korea nog had met de buitenwereld is dinsdag verder ingeperkt. Vanaf twaalf uur ’s middags lokale tijd zijn alle communicatiekanalen met Zuid-Korea verbroken, zo meldt het officiële persbureau in de hoofdstad Pyongyang. Volgens de verklaring gaat het om ‘overbodige zaken’. Zuid-Koreaanse pogingen om alsnog contact te leggen met het noorden zijn daarna op niets uitgelopen.

Het verbreken van de communicatie is een directe reactie op het verspreiden van propagandafolders door Zuid-Koreaanse activisten, en vooral op het feit dat de regering in Seoul die acties niet heeft voorkomen. Activisten, vaak gevluchte Noord-Koreanen, proberen geregeld met ballonnen en op andere manieren informatie de grens over te krijgen. In hun berichten hekelen zij de communistische dictatuur in Noord-Korea, de mensenrechtenschendingen in dat land en de nucleaire ambities van leider Kim Jong-un.

Heftige reacties 

Het persbureau in Pyongyang veroordeelt de activiteiten aan de grens in grove bewoordingen: “De Zuid-Koreaanse autoriteiten zien de vijandige daden van het tuig tegen Noord-Korea door de vingers, terwijl ze met smerige smoesjes hun zware verantwoordelijkheid proberen te ontduiken.” Maar het verspreiden van pamfletten vanuit het zuiden is niets nieuws en kenners van de gesloten staat in het noorden speculeren daarom wat nu de reden is van de heftige reactie.

Het lijkt erop dat Noord-Korea aandacht zoekt omdat de gesprekken met de Verenigde Staten over ontwapening en ontspanning in het slop zijn geraakt. Pyongyang heeft vaker de spanning met de buitenwereld opgevoerd, in de hoop dat hervatten van contact zou worden beloond met versoepeling van sancties. Ook is het mogelijk dat Pyongyang hulp nodig heeft in de strijd tegen het coronavirus en de economische gevolgen die de epidemie ook daar heeft.

Opvallend is dat de reactie nu aangestuurd wordt door Kim Yo-jong, de jongere zus van de grote leider. Zij nam de beslissing volgens het persbureau, samen met Kims rechterhand Kim Yong-chol. De zus van de leider noemde de verspreiders van pamfletten vorige week al ‘menselijk uitschot’ en ze dreigde met een stop op gezamenlijke projecten met Zuid-Korea, zoals een bedrijvenpark. Ook wil zij een einde maken aan een militaire overeenkomst uit 2018, bedoeld om de onderlinge spanning te verminderen.

Speculaties over ziekte

Korea-experts vermoeden dat Kim Yo-jong klaarstaat om het stokje over te nemen van haar broer, mocht er iets met hem gebeuren. Kim Jong-un is nog maar 36 jaar, maar zijn gezondheid is niet goed. Onlangs was hij wekenlang uit beeld, wat leidde tot speculaties over ziekte en zelfs over zijn overlijden. Het Noord-Koreaanse regime drijft op een eigen communistische ideologie, waarin de familie Kim een centrale rol inneemt.

Het verbreken van het contact met Noord-Korea is een zware tegenvaller voor de regering in het zuiden. De progressieve president Moon Jae-in heeft steeds ingezet op ontspanning met het noorden en verlichting van de economische sancties tegen Pyongyang. Die houding lijkt hem nu echter weinig op te leveren, terwijl hij ook problemen heeft met de Amerikaanse bondgenoot. President Donald Trump wil militairen terugtrekken uit Zuid-Korea.

Noord- en Zuid-Korea zijn officieel nog altijd met elkaar in oorlog. Bij het einde van de Korea-oorlog in 1953 is een wapenstilstand gesloten, maar de vrede is nooit getekend. Toch is er sindsdien wel geregeld contact tussen de twee landen, op verschillende manieren. Een daarvan is het dagelijks bellen via een noodlijn, wat nu dus is gestopt. Dat is eerder gebeurd en later weer hervat. 

Begin 2018 kwam de communicatie tussen noord en zuid weer op gang, na een onderbreking van twee jaar. Enkele maanden later ontmoetten Kim en Trump elkaar in Singapore.