J.K. Rowling reageert op ‘transfobe' uitspraken: “Ik was zelf slachtoffer van huiselijk en seksueel geweld”

Tussen J.K. Rowling en de transgemeenschap zit het al een tijdje scheef. Dat ze ervoor koos om in december haar steun voor Maya Forstater, die na enkele transfobe tweets ontslagen werd, uit te spreken, kreeg al veel kritiek. Ook haar beslissing om de lesbische feministe Magdalen Burns - die sterk gelooft in het belang van biologische sekse - op Twitter te volgen en een ondoordachte 'like’ (Rowling wilde naar eigen zeggen een screenshot nemen in plaats van te liken) zorgden ervoor dat ze steeds meer lastiggevallen werd op sociale media. Eerder deze week gooide ze nog wat extra olie op het vuur door te reageren op een stuk waarin het ging over ‘mensen die menstrueren’.  Rowling vond dat die ook ‘vrouwen’ genoemd mochten worden, waarna ze erop gewezen werd dat sommige transgendermannen ook menstrueren. “Ik ken en hou van transgenders, maar als je het concept van een biologische seksebepaling uitwist, zorg je er ook voor dat veel mensen een deel van hun leven niet meer kunnen bespreken. Het is geen haat om de waarheid te spreken”, schreef ze toen. 

Nu reageert ze op haar blog op de heisa. “Ik verwachtte de bedreigingen, de beweringen dat ik transgenders letterlijk doodmaak met m’n haat. Ik verwachtte dat ik ‘kutwijf’ en ‘bitch’ genoemd zou worden en - natuurlijk - dat m'n boeken verbrand zouden worden, al vertelde één man me dat hij ze gecomposteerd had."  Toch kreeg de schrijfster van de ‘Harry Potter’-reeks naar eigen zeggen ook heel wat steun. Zo kreeg ze mails en brieven van “vriendelijke, empathische en intelligente mensen” die “bezorgd waren om het klimaat van angst dat niemand goed doet, in het minst jonge transgenders.”

Een van de redenen waarom Rowling besloot om zich eerder deze week uit te spreken, is dat ze het slachtoffer is van huiselijk en seksueel geweld, zegt ze. “Ik heb hier nog nooit openlijk over gepraat. Niet omdat ik me schaam omdat het met me gebeurd is, maar omdat het traumatisch is om er opnieuw aan te denken.” Het misbruik gebeurde tijdens haar eerste huwelijk, legt Rowling uit. “Als je in m’n hoofd zou kunnen kijken en begrijpen wat ik voel wanneer ik over een transvrouw lees die vermoord wordt door een gewelddadige man, dan vind je enkel solidariteit en verwantschap. Ik geloof dat het merendeel van de mensen die zich identificeren als transgender niet alleen geen enkel gevaar vormen voor anderen, maar dat ze ook kwetsbaar zijn. Transgenders hebben bescherming nodig en verdienen dat ook.” 

Maar er is een maar. “Ik wil dat transvrouwen veilig zijn. Maar ik wil tegelijkertijd ook niet dat biologische meisjes en vrouwen zich minder veilig voelen. Wanneer je elke man die gelooft of voelt dat hij een vrouw is, toelaat in wc’s of kleedkamers, dan open je de deur voor alle mannen die naar binnen willen. Dat is de simpele waarheid.” Daarmee verwijst Rowling naar een Gender Recognition Certificate, waarmee mensen van geslacht kunnen veranderen zonder geslachtsoperatie of zonder hormonen te nemen. Dat ze zelf het slachtoffer is van seksueel misbruik, draagt bij tot haar wantrouwen. “Die aanval gebeurde op een moment en op een plek waar ik kwetsbaar was. Een man maakte daar gebruik van. Ik kan die herinneringen niet buitensluiten en vond het moeilijk om mijn woede en teleurstelling over de manier waarop mijn regering volgens mij met de veiligheid van meisjes en vrouwen speelt, in bedwang te houden.”

Daarnaast maakt de schrijfster zich ook zorgen om het grote aantal jonge vrouwen dat van geslacht verandert, om dat dan later ongedaan te proberen maken. “Sommigen van hen zeggen dat ze besloten om van geslacht te veranderen, nadat ze beseften dat ze zich aangetrokken voelden tot hetzelfde geslacht, en dat de verandering grotendeels gemotiveerd was door homofobie - in de gemeenschap of in hun familie.” En ze voegt eraan toe: “Hoe meer verslagen over geslachtsdysforie ik heb gelezen, met hun inzichtelijke beschrijvingen van angst, dissociatie, eetstoornissen, zelfbeschadiging en zelfhaat, hoe meer ik me begon af te vragen of ik - als ik dertig jaar later was geboren - ook had geprobeerd om van geslacht te veranderen. De aantrekkingskracht om aan het vrouw-zijn te ontsnappen, zou enorm geweest zijn. Ik worstelde als tiener met een ernstige dwangstoornis. Als ik online een gemeenschap en sympathie had gevonden, wat ik in mijn onmiddellijke omgeving niet vond, dan geloof ik dat ik overtuigd had kunnen worden om de zoon te worden die mijn vader altijd had gewild.”

Rowling is in ieder geval niet van plan om haar mening te herzien, schrijft ze. “Ik weiger om te buigen voor een beweging die naar mijn mening aantoonbare schade aanbrengt in het eroderen van de ‘vrouw’ als politieke en biologische klasse.”

De kritiek op de schrijfster is in ieder geval sterk.  “Transgendervrouwen zijn vrouwen”, liet ‘Harry Potter-acteur Daniel Radcliffe al weten op de site van The Trevor Project, een organisatie die crisiszorg biedt aan leden van de LHBTQ-gemeenschap. “Elk statement dat dat niet zo is, tast de identiteit en waardigheid van transgenders aan en gaat in tegen al het advies van zorgprofessionals die hier veel meer verstand van hebben dan Jo en ik. Het is duidelijk dat we transgenders en mensen die non-binary zijn moeten steunen, en hen niet nog meer moeten beschadigen.” Ook z’n collega Emma Watson sprak zich al tegen Rowling uit. “Transgenders zijn wie ze zeggen dat ze zijn. Zij verdienen het om hun leven te leiden zonder constant vragen te krijgen over wat ze waren of wat men vindt dat ze zijn. Ik wil dat mijn trans volgers weten dat ik, en met mij vele anderen, jullie respecteer, zie en van jullie houd voor wie je bent,” aldus de actrice.

J.K. Rowling onder vuur na steun aan ontslagen onderzoeker die transfobe opmerkingen maakte

J.K. Rowling onder vuur na uitspraken over seksuele identiteit en transgenders