“Als ‘Agent Orange’ herkozen wordt, gaat de wereld naar de kloten”: regisseur Spike Lee schaart zich volop achter Black Lives Matter-beweging

Spike Lee’s nieuwste film ‘Da 5 Bloods’ had vorige maand op het Filmfestival van Cannes in wereldpremière moeten gaan, maar het prestigieuze gebeuren werd door het aanhoudende coronavirus afgelast. Het was in eerste instantie een tegenslag voor de Amerikaanse regisseur, die kon fluiten naar een bioscooprelease en zijn film dan ‘maar’ meteen op Netflix moest zwieren. “‘Ik was bovendien als (eerste zwarte) juryvoorzitter aangesteld, maar de organisatie besloot uiteindelijk om het volledige festival te annuleren”, steekt Lee van wal tijdens ons interview via de video-app BlueJeans. “‘Da 5 Bloods’ zou een verkorte bioscooprelease krijgen zoals die van ‘The Irishman’, maar ook dat ging niet door. Er zat niks anders op om mijn film rechtstreeks op Netflix te zetten.”

‘Da 5 Bloods’ draait om vier zwarte oorlogsveteranen die in Vietnam gevochten hebben. De kameraden keren vijftig jaar later terug om het lichaam van hun gesneuvelde collega te vinden en om op zoek te gaan naar goudstaven die ze indertijd in de jungle hebben verstopt. Het ruim 2,5 uur durende drama gaat over de oneerlijke manier waarop zwarte Amerikaanse soldaten doorheen de jaren behandeld werden. Een thema dat door de dood van George Floyd nu opnieuw brandend actueel is. De 46-jarige Floyd werd op 25 mei aangehouden door politieagent Derek Chauvin, omdat hij betaald zou hebben met een vals briefje van 20 dollar. De agent drukte bij de aanhouding bijna negen minuten lang zijn knie op de nek van Floyd, die duidelijk aangaf dat hij stikte. De man overleed. “Het debat rond racisme kende een serieuze opflakkering en ik ben voor het eerst in lange tijd opnieuw een beetje optimistisch”, geeft Lee toe. “De geschiedenis is zich aan het herhalen, maar wat nu anders is, is dat nu ook de witte bevolking zich massaal achter ons schaart.”

“Ik krijg hoop wanneer ik zie hoe de jonge witte generatie ons steunt en mee op straat komt om te demonstreren. Het zijn niet enkel de bruine en blanke mensen die hun stem laten horen, maar nu zijn ook de witte mensen tot het besef gekomen dat het welletjes is geweest.” Toch wil Lee nog niet te ver op de zaken vooruit lopen: “Want ook al zijn er hier en daar al een aantal dingen veranderd, toch worden er nog steeds links en rechts zwarten van kant gemaakt. Vermoord door politieagenten die er meestal ongestraft mee wegkomen ook. Hoeveel moordenaars lopen wel niet op vrije voeten?”, vraagt de regisseur zich hardop af.

Dat Derek Chauvin oorspronkelijk als enige agent werd opgepakt, zinde Lee helemaal niet: “Van de vier agenten in Minneapolis was er maar eentje die werd aangeklaagd voor de dood van George Floyd. Dat die andere drie óók verantwoordelijk zijn, lijkt mij niet meer dan logisch.” Chauvin is inmiddels aangeklaagd voor moord, én zijn drie partners die toekeken voor medeplichtigheid. Nu de klacht werd verzwaard naar opzettelijke doodslag, riskeert Chauvin 40 jaar cel.

In de Verenigde Staten worden al zeventien dagen op rij in alle hoeken van het land protestmarsen gehouden. De eerste week verliep nogal chaotisch en resulteerde her en der in rellen en plunderingen. Lee roept op om de rellen te laten voor wat ze zijn en om ons op de vreedzame demonstraties te focussen: “Want die plunderingen stellen niéts voor in vergelijking met de massale vreedzame betogingen die door zwarte, bruine, rode én witte actievoerders werden bijgewoond. Er zijn al honderdduizenden mensen de straat opgekomen om hun steun te betuigen. Ik snap dat de media ook de rellen en diefstallen wil laten zien, maar rotte appels heb je nu eenmaal overal tussen zitten. Je hebt maar één iemand nodig om een vuilbak door het raam te smijten. (stilte) Het overgrote deel van de demonstranten bestaat nochtans uit burgers die netjes alle wetten naleven en simpelweg hun burgerrechten uitvoeren. Laat je vooral niet afleiden door de plunderingen. Dat had nooit mogen gebeuren, maar het is nu zo. Er zullen altijd een paar gevallen zijn die misbruik van de situatie maken.”

Wat volgens Lee wél belangrijk is, is dat elke Amerikaan in november naar de stembus trekt. Hoewel de regisseur al jaren weigert om president Donald Trump bij naam te noemen, spreekt hij duidelijke taal: “‘Agent Orange’ moet weg. Ik ben er zeker van dat de wereld naar de kloten zal gaan, als hij herverkozen zal worden. Die man is niet alleen een gevaar voor onze samenleving in de VS, maar ook vér daarbuiten. Ik maan iedereen dan ook met aandrang aan om zich te registreren, zodat ze in november kunnen gaan stemmen.”

Eentje voor de Oscars? Netflix pakt uit met film van Spike Lee

Spike Lee eerste zwarte juryvoorzitter filmfestival Cannes