‘De eerste keer na corona’: redactrice Stéphanie (27) neemt opnieuw de trein en dat voelt een beetje vies

Het is dinsdag 9 juni en de wekker gaat veel vroeger dan anders. Auw. Ik moet vandaag fysiek op het werk zijn en moet dus voor het eerst weer de trein op. Dat vind ik minder auw, want ik trein al zo'n vijf jaar naar het werk en vind dat fijn. Ja, ik ben vaak een tikkeltje meer tijd kwijt dan wanneer ik met de auto zou gaan, maar ik verkies een uur chillen op de trein altijd boven driekwartier in het verkeer zitten stressen. 

Al voel ik me nu wel onrustiger dan anders. Ik moet mijn kamer achterlaten, de cocon waarin ik de voorbije maanden in alle stilte mijn stukken kon tikken. Ik moet dat doen anderhalf uur voor mijn werkdag echt begint. En ik moet – zeker als koningin van de verstrooidheid – goed nadenken over wat ik meeneem. Mijn treinabonnement: check. Mijn ontbijt en waterfles: check. De oplader voor mijn gsm: check. En vooral: ontsmettingsgel en mijn mondmasker. Check. Mijn brein duizelt een beetje: zo veel had het voor de start van een werkdag al even niet meer hoeven na te denken. 

Ik arriveer op het station en zet mijn mondmasker op. Dat blijft vreemd. En ik merk dat het best irritant is wanneer ik trappen afdaal. Om een of andere reden kruipt het masker omhoog terwijl ik naar de tredes kijk, tot ik op den duur geen tredes meer kan zien. Maar ach, ik ben zo ongelooflijk blij dat ik in beweging ben. Pendelen is goed voor je lijf, als je 't mij vraagt. Trappen op, trappen af. Door stationshallen rennen om je trein te halen. Het voelt fijn om weer in mijn pseudofitnesszaal te zijn. 

Tot ik de trein op moet. En ik om de deuren te openen, een knop moet aanraken. Bah. Ik vertik het om mijn blote vinger te gebruiken en wring me in bochten om die met mijn jas te bedekken. Ik plof me neer in een zetel en leg mijn koffiekoek op het tafeltje. Maar dan besef ik: horror! Wie weet wie dat tafeltje heeft aangeraakt. En daarna nekt mijn onhandigheid me. Ik laat mijn abonnement op de grond vallen. Even denk ik: blijf daar nu maar liggen, stom abonnement. No way dat ik de vloer van de trein aanraak, die vond ik voor corona al vies. Maar ik bijt op mijn tanden en prijs me gelukkig dat ik ontsmettingsgel bijheb. Het openbaar vervoer triggerde altijd al mijn heel milde vorm van smetvrees, maar nu voel ik de dreiging nog meer.

Een uur later wandel ik het station uit. Ik barst van de honger, want besefte te laat dat een koffiekoek eten terwijl je een mondmasker moet dragen, nou ja, onmogelijk is. En ik kan niet wachten tot ik op het werk mijn handen kan wassen, want tien lagen ontsmettingsgel voelen niet zo prettig. Dat mijn werkdag nu twee uur langer zal duren, is nog iets waar ik weer hard aan zal moeten wennen – en het voelt een beetje fout nu ik weet dat ik thuis ook efficiënt werk. Maar het was wel rustig op de trein en het voelde heerlijk om nog eens het gevoel te hebben van onderweg te zijn. Nee, treinen na corona is zo erg nog niet. Zolang je de ontsmettingsgel niet vergeet. 

Klinisch pyschologe Marieke Impens van stressexpertisecentrum The Human Link is gespecialiseerd in angsten en stelt mij – en al wie de trein nu ook een beetje een vieze plek vindt – gerust. Het is heel normaal dat ik me niet helemaal veilig voel op het openbaar vervoer. “De afgelopen tien weken leerde de overheid ons dat we te allen tijde moeten oppassen voor besmetting. We hoorden het telkens weer in het nieuws, lazen het in de krant, zagen beelden van zieke mensen. Dus het is logisch dat onze hersenen nu een verband hebben gelegd tussen iets aanraken en besmet raken. Zelfs al besef je rationeel dat de dreiging ondertussen veel minder is, die connecties in je hersenen werken sneller dan je verstand. Je weet dat de trein best veilig is, maar het voelt niet zo.”

Bij elke angst hoort een risico en zeker in het geval van corona was dat een reëel risico, zegt Impens. “We zijn ons gaan gedragen naar die angst en daarom is het niet gek dat die connecties in ons brein nu zo sterk zijn. Maar belangrijk is dat de angst in verhouding blijft met de dreiging. De besmettingscijfers dalen nu, dus je kan ook wel weer wat risico’s nemen. Een mens moet nog altijd kunnen leven. Ik zeg natuurlijk niet dat je je handen niet meer moet ontsmetten, maar probeer het bijvoorbeeld vanaf nu eens niet voor de allerkleinste aanraking te doen.”

Echte trucjes om je op de trein veiliger te voelen, heeft Impens niet. Want zo pak je je angst niet aan, zegt ze. “Voor je het weet, ben je dan afhankelijk van die trucjes. Het is een veel beter idee om je angst te confronteren. Leid jezelf niet af met een boek of met muziek, maar ervaar bewust de ongemakkelijkheid die je voelt. En ervaar na de rit ook bewust dat je wel oké bent. Je zal merken: hoe meer je de trein neemt, hoe makkelijker het wordt. Een lichaam past zich snel aan, hoor. De tweede keer dat je pendelt, zal je je al een pak rustiger voelen. ”

En deze zomer dan, wanneer de treinen naar de kust waarschijnlijk gezellig vol zullen zitten? Hoe stel ik mezelf gerust als ik zo’n kusttrein neem? “Jezelf geruststellen werkt niet. Daar is angst te irrationeel voor. Net zoals je bang bent voor spinnen, terwijl je perfect weet dat spinnen niet gevaarlijk zijn. De enige oplossing is: gewoon die kusttrein nemen. Wees oplettend, maar voel ook hoe normaal het is. En besef dat je op je bestemming de vruchten zal plukken van je angst te confronteren.” 

‘De eerste keer na corona’: redactrice Nele (29) gaat opnieuw naar het werk en dat maakt haar enorm angstig

Geen zin in de versoepelingen of om terug naar je oude leven te gaan? Psycholoog Sam Neefs over ‘exitangst’ (+)