BBC bant episode 'Don't mention the war' (uit 'Fawlty Towers') van streamingplatform
Het is pure televisiegeschiedenis: John Cleese alias Basil Fawlty, die een groep Duitse toeristen blameert, in de eetzaal van zijn hotel in Torquay. En die aan de balie van het hotel staat te neuzelen met de conservatieve majoor, een vaste gast. Te veel racistische referenties, zo blijkt nu want de BBC heeft de aflevering verwijderd van streamingdienst UKTV. Eén van de meest geliefde afleveringen uit de vermaarde Britse comedy is nu plots onderwerp van discussie en (al dan niet) politieke correctheid.
Wie het heeft gezien, kan het vaak helemaal citeren of zelfs naspelen: de scène waarin John Cleese, als Basil Fawlty, een groep Duitse toeristen ontvangt en waarbij de bestelling van het menu helemaal escaleert. De beelden waarbij Cleese, met twee vingers onder de neus, als een langbenige militair marcheert door het hotel, behoren tot het collectief (comedy)geheugen.
Maar de aflevering is blijkbaar een doorn in het oog van enkele televisiebonzen van de BBC. Zij verwijderden de aflevering van UKTV, een streamingdienst, die het vooral moet hebben van de archieven van die roemruchte BBC. Een eerste verklaring luidde: "Wij bekijken geregeld ons programma-aanbod en knippen dan in scènes als het nodig is, of labelen bepaalde afleveringen met waarschuwingen. We willen ons publiek niet bruuskeren".
Gevoel voor humor weerspiegelt gevoel voor nuance, het is daarom dat het merendeel van de politieke correctheidspolitie geen humor heeft
Het is trouwens niet de uithaal van Basil Fawlty tegenover de Duitsers die het probleem vormt. Zelfs niet. Het draait eerder om de woorden van de oude legermajoor, die elders in de aflevering zeer denigrerend spreekt over vrouwen en zwarte cricketspelers van een ander land (in beladen termen als "wogs" en "niggers"). Iets wat de BBC jaren geleden al eens deed besluiten om te knippen in de aflevering. En John Cleese zou daar toen akkoord mee zijn gegaan (zie tweet onderaan).
Duidelijk is dat dit allemaal onderdeel is van de golf van gevoeligheid voor mogelijke racistische uitingen, na de zaak-George Floyd in de VS. Eerder moest een andere en recentere topserie, 'Little Britain', hetzelfde lot ondergaan: de hele reeks werd van de streamingdiensten in de UK gehaald omdat er een personage met een blackface voorkomt, een in het zwart geschminkte witte man, wat als uiterst racistisch wordt beschouwd. Ook de film 'Gone with the wind' is voorlopig in de ban geslagen omdat een zwarte actrice daarin als té slaafs en onderdanig werd opgevoerd.
De schrapping van de aflevering van 'Fawlty Towers' leidde op sociale media in Engeland, maar ook daarbuiten, tot heel wat ophef. Met onder meer termen als "cultuurvernietiging", "ondergang van het avondland", "lange tenen" of "censuur". Net daardoor zag UKTV zich genoodzaakt om dan meer uitleg te geven. En ja, de scène met de cassante "Major" is er te veel aan, passeerde in de seventies, maar nu niet meer.
Ook John Cleese zelf reageerde intussen en noemt het een "domme beslissing die vrede wil scheppen, maar net het tegendeel bewerkstelligt."
Afwachten of er nog comedyreeksen voor de bijl gaan want over series als pakweg ''Allo 'Allo' of 'Blackadder', 'The Young Ones' of 'Dad's Army' kan ook wel eens gestruikeld worden. Trouwens, de 11 andere afleveringen van 'Fawlty Towers' zijn wél nog onaangeroerd te bekijken op UKTV.
Herbekijk de reportage van "Het Journaal" over de beslissing van de Britse omroep BBC, en herlees reacties op Twitter:
