Het zal nog jaren duren vooraleer uw vliegvakantie weer normaal is

“U bent groen, komt u maar verder.” Luchthavenbediende Michiel kijkt geconcentreerd naar zijn computerscherm. Daarop ziet hij de beelden van een warmtecamera, met daarnaast een foto van de vrouw die net voorbijkwam. ‘NORMAL’, verschijnt er in groene drukletters boven de foto. Dat betekent dat haar temperatuur niet hoger is dan 38 graden. Anders zou er ‘ABNORMAL’ staan. Of ‘NO MASK’ als ze haar mondkapje was vergeten.

De camera is een van de vele veiligheidssnufjes die de heropstart van Brussels Airport, maandag, in goede banen moeten leiden. Wie te warm meet, wordt discreet uit de rij geplukt en naar een container geleid die dienst doet als dokterskabinet. “Daar beslist een dokter of iemand fit to fly is”, zegt Ine Hox, head of passenger services.

Wanneer we vrijdagochtend voor de vertrekhal staan, zijn arbeiders bezig met het neerplanten van glazen containers, waar reizigers door moeten om binnen te geraken. In de hal sloven technici en poetsploegen zich uit om meer dan 10.000 grondstickers, mobiele wasbakken, mondmaskerautomaten en handgeldispensers te installeren. UV-robots rijden rond en ontsmetten de vloer. Incheckbalies krijgen een zelfdesinfecterende coating. Sensoren tellen zelfs het aantal mensen in de toiletten. 

“Het wordt een hels weekend, maar we zitten op schema”, zegt woordvoerder Ihsane Chioua Lekhli, die net de switch van de VRT-redactie naar de luchthaven had gemaakt toen ze half maart de zwaarste luchtvaartcrisis ooit op haar bord kreeg. Eerst vielen de vluchten uit China weg, daarna die uit Italië. En dan de rest van de wereld. “Uiteindelijk haakte 99 procent van onze reizigers af. We hebben nu nog 1.300 passagiers en 20 vluchten per dag.”

Opfrissingscursus

Al hangt de heropleving in de lucht. Op het tarmac halen werknemers van Brussels Airlines de beschermhoezen van de geparkeerde vliegtuigen. De voorbije maanden kregen zij meermaals een onderhoud en de motor werd af en toe gestart. Ook de piloten en de crew krijgen een opfrissingscursus voordat ze eraan beginnen. Vanaf volgende week vliegen ze naar landen als Portugal, Spanje, Frankrijk, Italië, Duitsland en Griekenland.

Een gevoel van opluchting overheerst. Al drie maanden is de luchthaven enkel open voor vrachten, humanitaire vluchten en zakenreizen. 70 procent van het personeel is technisch werkloos, het nettoverlies bedraagt al 200 miljoen euro. Overal blijven winkels, koffiebars en restaurants gesloten, behalve de Starbucks in de vertrekhal. Barista Lynn is blij dat er maandag weer winkels opengaan. “Ik mis mijn collega’s.”

In de zo goed als lege inkomhal vertelt Angelos Kotsonis, een oudere Griek, hoe hij vannacht met een humanitaire vlucht uit Colombia terugkeerde. “Hier is alles steriel, maar op het vliegtuig zaten we op elkaar gepropt. Niet bepaald veilig”, zegt hij geïrriteerd, nadat hij de nacht op een bankje doorbracht. “Mijn ticket was dubbel zo duur als normaal: 1.000 euro. Eten kregen we niet, enkel een plastic zakje met een cracker.”

Al heeft de kalmte haar charme. De incheckbalies, de gates, de bagagebanden: nergens moet je aanschuiven. “Ik geraakte nog nooit zo vlot door de security”, zegt Guillaume, een Belgische pediater die voor Artsen Zonder Grenzen naar een vluchtelingenkamp op Lesbos reist. Hij zal daar de eerste twee weken voor zijn missie op Griekenland in quarantaine moeten doorbrengen.

Swissport

Dat de heropening bitter smaakt, merken we in de bagagehal. Daar zit Liesbeth (29) aan de balie van bagageafhandelaar Aviapartner. Het loket van concurrent Swissport aan de overkant is sinds maandag afgesloten met een hek. Failliet. Alle 1.500 personeelsleden staan op straat. “De valiezen die ze nog moesten sorteren, hebben ze in ons bureau gedropt. Wij proberen ze nu bij de juiste persoon te krijgen”, zegt ze.

Swissport verhandelde 60 procent van de bagage op Zaventem. Een deel daarvan wordt straks opgevangen door Brussels Airlines, het andere door Aviapartner. De bedoeling is dat er op termijn een tweede volwaardige bagageafhandelaar komt die een deel van de ontslagen werknemers weer aanwerft. “Ik hoop het”, zegt Liesbeth. “We zijn misschien concurrenten, maar ook familie. Dit voelt als een steek in ons hart.”

De vraag die iedereen zich stelt: hoe lang zal het duren voordat de luchthaven dit te boven komt? Verschillende luchtvaartmaatschappijen wankelen. “Geloof me, na Swissport zullen er nog vallen”, voorspelt taxichauffeur Albert (50). Hij kan het weten, want hij staat al drie maanden aan de uitgang te wachten, in de hoop een klant te vervoeren. “Straks komt er een vlucht aan uit Abu Dhabi, daar zitten meestal een dertigtal mensen op. Maar soms hebben we shiften zonder één rit.”

Zelf rekent Brussels Airport volgende week op 4.000 passagiers per dag. Maar de weg is lang, zegt Chioua Lekhli. “Het zal nog jaren duren voor we op het niveau van 2019 zitten.”