Kroniek van de week: over de macht van het ABVV en invloed van de PVDA/PTB

Thierry Bodson © belga
Ewald Pironet

Het ging deze week vooral over het opzijschuiven van Robert Vertenueil als voorzitter van het ABVV en over de Black Lives Matter-betoging in Brussel. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.

1. Rood

‘Voorzitter van socialistische vakbond Vertenueil moet opstappen na overleg met partijvoorzitter MR’

Alle media, 9 juni.

Half maart zag het er naar uit dat we een tijdelijke noodregering zouden krijgen waar zowel de PS als N-VA deel van zouden uitmaken. Een paars-gele regering, dus. SP.A-voorzitter Conner Roussau was als dealmaker opgetreden tussen PS-voorzitter Paul Magnette en N-VA-voorzitter Bart De Wever. En er was een akkoord tot stand gekomen, dat beklonken was met een elbow bump, want we zaten in volle coronacrisis.

Paul Magnette (PS) op 16 maart 2020.
Paul Magnette (PS) op 16 maart 2020.© Belga

Al snel nadat dat akkoord werd afgesloten, werd het getorpedeerd door Magnette. Collega Han Renard heeft dat cruciale moment op Knack.be gereconstrueerd. Op 15 maart blies de PS-voorzitter het akkoord op in een videotussenkomst in het zondagse debatprogramma C’est pas tous les jours dimanche op RTL TVI, zonder de andere onderhandelaars zelfs maar vooraf op te hoogte te brengen. Hij verklaarde dat het ‘indécent‘, onfatsoenlijk was hoe Bart De Wever de crisis probeerde te gebruiken om zijn communautaire agenda door te drukken.

De bocht van Magnette sloeg velen met verstomming.

De bocht van Magnette sloeg velen met verstomming. Zelfs zijn compagnon de route Rousseau had hij niet vooraf ingelicht. Groen en Ecolo, die niet bij de noodregering betrokken waren, zouden wel vooraf zijn ingelicht. ‘How low can you go?‘ reageerde N-VA-voorzitter Bart De Wever over de stappen van Magnette in Humo.

Politieke waarnemers waren niet mals voor de vileine rol die Magnette speelde. ‘Bedrog van deze omvang is echt uitzonderlijk’, verklaarde politoloog Carl Devos (UGent) over de manier waarop PS-voorzitter Paul Magnette zowel De Wever als Rousseau te grazen had genomen. ‘Als je in de Wetstraat een akkoord bevestigt met een ritueel, door elkaar de hand te geven of in dit geval de ellebogen tegen elkaar te drukken, wil een erecode dat je dat akkoord respecteert. Zeker als de partijvoorzitters hun woord geven, geldt dat als een heilig verbond. En dan zie je dat de voorzitter van de grootste Franstalige partij, in een crisis zonder weerga, een gegeven woord niet nakomt. De manier waarop maakt het natuurlijk allemaal nog erger.’

Conner Rousseau (SP.A)
Conner Rousseau (SP.A)© Frederic Sierakowski

Dat Magnette terugkwam op zijn akkoord met De Wever, heeft veel te maken met de druk van het FGTB-ABVV. De toenmalige leider van socialistische vakbond, Robert Vertenueil, had Magnette laten weten dat zijn plannen voor een paars-gele noodregering hem niet zinden. In De Standaard verklaarde Vertenueil: ‘Dan zou de PS Ecolo en Groen aan de kant moeten schuiven en alle vertrouwen stellen in een regering onder leiding van Bart De Wever. Om dan bovendien over een jaar vast te hangen aan een hervorming van de grondwet? Dat is ridicuul! De Wever probeert een ongelofelijke crisis te gebruiken om iets te verkrijgen wat hij anders nooit had kunnen verkrijgen.’

De vraag rijst wie de echte baas is bij de Waalse socialisten: de partijvoorzitter of de voorzitter van de socialistische vakbond.

De socialistisch vakbond speelde dus een cruciale rol in de bocht van Magnette en het opblazen van een paars-gele noodregering. En dat op een moment dat de behoefte aan een échte regering, door de coronacrisis, zeer hoog was. Het doet de vraag rijzen wie de echte baas is bij de Waalse socialisten: de partijvoorzitter of de voorzitter van de socialistische vakbond.

Robert Vertenueil
Robert Vertenueil© belga

Afgelopen week moest Robert Vertenueil opstappen als voorzitter van de socialistische vakbond. Directe aanleiding was een dubbelinterview in Le Soir en de kranten van Sud Presse tussen Vertenueil en MR-voorzitter George-Louis Bouchez. Beiden spraken over een nieuw sociaal pact, al waren ze het niet eens over wat daarin moest staan. De machtige ABVV-centrales waren niet opgezet met het dubbelinterview en enkele dagen later mocht Vertenueil beschikken. Hij wordt opgevolgd door Thierry Bodson, de voorzitter van de Waalse vleugel van de socialistische vakbond.

Dat heeft te maken met de toenemende invloed van de uiterst linkse partij PVDA/PTB binnen de rode vakbond, zeker aan de basis. Zoals de aanhangers van Groen de voorbije jaren meer invloed kregen in het ACV, zo kregen die van de PVDA/PTB meer invloed bij het ABVV-FGTB. Tijdens stakingsacties en betogingen is de PVDA/PTB partij altijd prominent aanwezig, wegblokkades aan industriezones worden vooral door hen opgeworpen.

Zoals de aanhangers van Groen meer invloed kregen in het ACV, zo kregen die van de PVDA/PTB meer invloed bij het ABVV-FGTB.

Maar dat is niet het enige reden waarom Vertenueil aan de kant werd geschoven, noteerde Trends-collega Alain Mouton op Knack.be: ‘De voorbije dagen zijn de machtsstructuren bij het ABVV/FGTB bevestigd. De centrales en vooral de Waalse vleugel bepalen alles. Dat is al jaren zo. Nationale voorzitters als François Janssens, Michel Nollet, Mia De Vits en Rudy De Leeuw moesten voor hun standpunten en sociaal-economische keuzes constant overleggen met de centrales. De Algemene Centrale (met bouw en chemie), de bediendenbond BBTK, de overheidsvakbond ACOD en de metaalcentrales delen echt de lakens uit bij het ABVV. (…) De lidgelden worden ook niet nationaal geïnd. De lokale financiën van de vakbond zijn niet altijd even transparant en wie daar verandering in wou brengen – zoals Mia De Vits in het verleden – tekende zijn of haar eigen doodvonnis. Vertenueil danste niet genoeg naar de pijpen van de centrales.’

‘En niet naar die van de radicale Waalse vleugel van het FGTB’, zo vervolgde Mouton. ‘Het is een publiek geheim dat enorm veel macht bij Thierry Bodson ligt, de voorzitter van de Waalse interregionale. Hij beslist niet alleen, maar als de Luikenaar de duim omlaag houdt, dan zijn er weinigen die daartegen in durven te gaan. Ook niet de Vlaamse tegenhangers. Miranda Ulens, de nummer twee van de rode vakbond en Vlaams voorzitter Caroline Copers ondergaan de Waalse macht.’

Thierry Bodson is een overtuigde Waalse regionalist, maar benadrukt steeds dat hij geen confederalist is en dat de sociale zekerheid zeker niet mag worden gesplitst. Hij waarschuwt al jaren voor de funeste financiële gevolgen van de zesde staatshervorming en de financieringswet voor Wallonië. De budgettaire toestand wordt in het zuiden van het land onhoudbaar, een of andere vorm van staatshervorming dringt zich op, zo beseft hij.

Het is duidelijk dat de Bodson en zij medestanders van de coronacrisis gebruik willen maken om hun eisen ingang te doen vinden. Béatrice Delvaux, senior writer bij Le Soir, wees daar in een opinieverhaal in De Standaard op: ‘Vorige dinsdag liet Bodson er tijdens het RTBF-debatprogramma CQFD geen twijfel over bestaan dat links ditmaal niet naast zijn “Grote Avond” zou grijpen. (…) De nieuwe voorzitter van het ABVV/FGTB verduidelijkt: “Na de financiële crisis hebben we in 2008 de boot gemist. Veel betrokkenen en waarnemers hadden toen gezegd dat we het voortaan over een andere boeg zouden gooien, nu we begrepen hadden dat de sociale en economische organisatie van onze samenleving helemaal ontspoord was. We moeten toegeven dat links toen gefaald heeft de nieuwe krachtsverhoudingen in te voeren, waarmee het de dingen na een financiële crisis van die omvang had kunnen veranderen.”‘

De rest van Bodsons betoog is niet mis te verstaan, schreef Delvaux: ‘Nu staan we weer voor zo’n momentum. Tijdens de crisis hebben we allemaal gehoord, soms zelfs van mensen die zulke woorden gewoonlijk niet in de mond nemen, hoe belangrijk de staat, de sociale zekerheid en de belastingen zijn. Maar de voorbije dagen kreeg ik de indruk dat we die mooie uitspraken alweer beginnen te vergeten.’ Dat Vertenueil met Bouchez praatte over een sociaal pakt doorkruiste de plannen van mensen als Bodson om dit momentum aan te grijpen en te breken met het verleden.

We merken een linkse radicalisering in Franstalig België, niet alleen bij de socialistische vakbond.

‘De nieuwe baas van het ABVV/FGTB zegt het onomwonden’, merkte Delvaux nog op, ‘hij wil alleen weten van een regering die dezelfde belastingen heft op kapitaal als op arbeid, en die bereid is na te denken over de wegwerking van de staatsschuld. “Ik heb niet de indruk dat dat voor de N-VA geldt.” Voor de duidelijkheid en om elke karikatuur te vermijden: niet de PVDA/PTB is verantwoordelijk voor deze radicalisering, maar tal van prominente figuren van de Franstalige linkerzijde, onder wie de socialistische vakbond, die ervan overtuigd zijn dat links in België, net als in de rest van Europa, van de kaart is geveegd omdat het in 2008 het momentum heeft gemist en ‘de kleintjes’ het gevoel heeft gegeven dat ze door hun vertegenwoordigers in de steek werden gelaten of verraden. (…) Daarom zal de nieuwe voorzitter van het ABVV/FGTB misschien de kop van Paul Magnette eisen als de leider van de Franstalige socialisten afziet van de “krachtmeting” en “door het stof gaat” voor de N-VA.’

Wat we dus merken is een linkse radicalisering in Franstalig België, niet alleen bij de socialistische vakbond. Die vakbond laat duidelijk voelen dat er met haar rekening moet worden gehouden. Dat was half maart al heel helder toen Magnette zijn paars-gele noodregering moest opblazen. Magnette verklaarde onlangs dat de Vivaldi-coalitie ‘definitief dood is’ , iets wat ook Rousseau al zei. Er lopen weer gesprekken met N-VA. Hoe die tot een goed einde moeten worden gebracht, is onduidelijk. Met Vertenueil aan het hoofd van de socialistische vakbond lukte dat al niet, hoe dat met het nieuwe, nog radicalere bewind wél zou moet lukken is helemaal een raadsel.

Het ABVV en zeker zijn Franstalige vleugel is een belangrijke machtsfactor in het politieke landschap. Daarom was het opzijschuiven van Vertenueil en zijn vervanging door een radicalere Bodson de belangrijkste gebeurtenis van de voorbije weken voor de vorming van de federale regering. Of beter: voor de niet-vorming van een federale regering.

2. Black

‘Steeds meer protest in België tegen standbeelden Leopold II’

NOS, 5 juni.

Er is al veel gezegd en geschreven over de Black Lives Matter-betoging in Brussel, die na de gewelddadige dood van George Floyd in de VS ook het racisme bij ons aan de kaak stelde. En ook over het al dan niet weghalen van de standbeelden van Leopold II. Zoals algemeen al heel lang was geweten was Leopold II aanvankelijk persoonlijk eigenaar van Congo-Vrijstaat, beroofde hij het land met geweld van belangrijke grondstoffen zoals rubber en is hij verantwoordelijk voor heel veel verminkingen en doden.

Kroniek van de week: over de macht van het ABVV en invloed van de PVDA/PTB
© REUTERS

Dat wil nog niet zeggen dat de standbeelden daarom mogen worden beklad of van de sokkel worden getrokken als gevolg van de (begrijpelijke) woede van de straat. Wat als morgen een andere menigte vindt dat er iets anders moet worden beklad of vernield? Het al dan niet verwijderen van de standbeelden is een verantwoordelijkheid van de politici en bestuurders die daarover gaan, bij voorkeur na grondig overleg met alle betrokkenen. Los van dit alles mocht trouwens al veel eerder de vraag worden gesteld: wat doen al die bustes en standbeelden van Leopold II overal te lande?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content