Waarom China een Twitterleger inzet tegen president Trump

Officieel wordt het in Peking in alle toonaarden ontkend, maar er zijn al een tijdje aanwijzingen dat er vanuit de Chinese overheid een en ander georkestreerd wordt op Twitter.

Zo zijn er tienduizenden accounts opgedoken die niets anders doen dan de blijde boodschap van Peking verkondigen, de officiële lijn van de Communistische Partij van China. En daarvoor kiezen ze het geliefde instrument van de machtigste man ter wereld, de Amerikaanse president Trump.

Volgens onderzoekers van de Australian Strategic Policy Institute is de campagne opgezet met de bedoeling om wereldwijd opinies te beïnvloeden over de coronacrisis, de protesten in Hongkong en het politiegeweld in de VS. Meestal zijn ze uitgesproken anti-Amerikaans van toon. 

Ook krant The New York Times onderzocht een kleine 5000 Twitteraccounts die gelinkt zijn aan China en stelde vast die pas heel recent zijn gecreëerd, in volle coronacrisis, toen de woordenoorlog tussen Trump en China hoog opliep.

De accounts blijken telkens dezelfde kenmerken te hebben: ze hebben nauwelijks volgers en gaan vooral retweeten in plaats van zelf tweeten. Zo’n account duikt op en gaat weer weg. Meestal blijken ze ook voorgeprogrammeerd om om de haverklap een bericht te plaatsen. 

Vermoedelijk gaat het voornamelijk om zogeheten bots, dat zijn geautomatiseerde accounts die je als mini-luidsprekers kunt beschouwen. Ze lijken op zich weinig voor te stellen, maar als je al die luidsprekertjes bundelt krijg je toch wel een gigantische megafoon.

Opmerkelijk : Twitter zelf is niet toegankelijk voor de gewone Chinees, daarvoor moet je de grote Chinese Firewall gaan omzeilen met een zogeheten VPN. 

Er is al langer dan vandaag een strijd aan de gang tussen China en de VS om het publieke discours te domineren. Twitter is daarvoor het platform bij uitstek geworden. Zeker in volle wereldcrisis wordt er zwaar ingezet op digitale propaganda, als onderdeel van een informatieoorlog. 

Dat gebeurt niet zonder reden. Voor Peking leek de pandemie aanvankelijk uit te draaien op een nachtmerrie van formaat. Het coronavirus is niet alleen in China ontstaan, er bleek ook kostbare tijd verloren gegaan door moedwillig getreuzel van de autoriteiten. Zo kon het virus zich over de rest van de wereld verspreiden. 

Maar dan volgde een krachtdadig optreden zoals enkel een autoritair regime dat kan, met een keiharde lockdown in Wuhan en andere Chinese grootsteden. Toen het virus ook Europa bereikte en de eerste berichten uit Italië weinig goeds voorspelden, begon de rest van de wereld naar de aanpak van Peking te kijken als het voorbeeld om het virus te bedwingen.

China zag hierin een kans om een en ander goed te maken, onder meer met de levering van mondmaskers. En die werden met open armen ontvangen. Wat dus eerst op een nachtmerrie leek wisten ze om te draaien in een propagandastunt. Te meer omdat het leiderschap uit de VS het liet afweten en daar de protesten tegen het politiegeweld bovenop kwamen. Met een Twittercampagne hoopt Peking nog meer zieltjes te winnen voor de Chinese aanpak.

Het is niet de eerste keer dat China dit doet. Ook vorig jaar waren opvallend veel van die Chinese Twitterleger accounts actief tijdens het hoogtepunt van de protesten in Hongkong. De accounts moesten de betogers in diskrediet brengen en de harde lijn van China verdedigen.

Twitter heeft toen maar liefst 200.000 accounts gedeactiveerd. Het bedrijf sprak van een campagne die gesteund werd door de Chinese staat. Maar officieel heeft het regime in Peking dat altijd ontkend, bij gebrek aan harde bewijzen. De geautomatiseerde Twitteraccounts of bots laten heel weinig sporen achter. In theorie kan iedereen die beheren.

Het Twitterleger van China bestaat trouwens niet alleen uit bots. Zo zitten de woordvoerders van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken ook op Twitter, en die hebben al voor heel wat heisa gezorgd door te tweeten dat het virus misschien wel een Amerikaans biologisch wapen zou kunnen zijn.

Sinds 2005 gebruikt Peking ook mensen van vlees en bloed die getraind zijn om het internet te overspoelen met commentaren en berichtjes, beter bekend als het Vijftigcentleger. De naam verwijst naar de 50 cent of een halve Chinese munt die de ‘soldaten’ zouden krijgen bij elk positief berichtje dat ze op het internet plaatsen. Echte soldaten zijn dat niet, het zijn vaak leden van de Communistische Partij die het vanuit hun overtuiging doen, zonder dat ze hiervoor per item betaald worden. 

Het Vijftigcentleger bestaat naar schatting uit enkele tienduizenden Chinezen, die volgens een studie van Harvard gemiddeld bijna 500 miljoen commentaren per jaar op sociale media loslaten. Meestal dus ook gericht tegen Amerika, tegen democratie en tegen Westerse waarden.

Het fenomeen is lokaal ontstaan bij lokale overheden in China. Maar het is Hu Jintao, de voorganger van de huidige president Xi Jinping, die dat verder heeft ontwikkeld. Op die manier wilde hij "de publieke opinie gidsen" zoals dat op zijn Chinees omschreven wordt. China als trendsetter dus, want deze manier van beïnvloeding via het internet is sindsdien wereldwijd ingeburgerd en wordt bijvoorbeeld ook door extreemrechtse groeperingen toegepast. 

Of sociale mediaplatformen zoals Twitter de strijd tegen geautomatiseerde bots en het Vijftigcentleger kunnen winnen blijft een groot vraagteken. Zoals de voorbije dagen het geval was, houdt het bedrijf geregeld een grote schoonmaak onder de miljoenen accounts. Maar het lijkt op dweilen met de kraan open: voor elke account die het weghaalt, verschijnt er alweer een nieuwe. 

Er zijn ook signalen dat er steeds vaker artificiële intelligentie wordt ingezet om die bots te besturen, waardoor het systeem zelflerend wordt en eindeloos berichten kan verspreiden. Dan lijkt het hek pas volledig van de dam. 

Niet alleen China beschikt trouwens over een Twitterleger. Ook de Iraniërs doen het, samen met de Russen en vermoedelijk ook de Noord-Koreanen. Elke zelfverklaarde grootmacht houdt zich hiermee bezig, ook de Amerikanen dus.

We hebben steeds meer te maken met een onzichtbare oorlog die digitaal wordt uitgevochten. Niet alleen Twitter, maar ook andere platformen zoals Tiktok zijn de moderne slagvelden. Van cyberaanvallen tot desinformatie en manipuleren van verkiezingen. Ooit klonk dit Orwelliaans, maar vandaag is het de nieuwe realiteit waarvan we ons maar beter bewust kunnen zijn.