Rusthuisbewoners kregen te weinig zuurstof. ‘Sommigen moesten na een uur van apparaat gehaald worden’

Net voor het paasweekend trokken enkele woon-zorgcentra aan de alarmbel. Volgens hen dreigde er in de rusthuizen een tekort aan zuurstofconcentratoren. Dat zijn kleine mobiele toestellen die gebruikt worden om zieken zuurstofondersteuning te bieden.

Zuurstof toedienen zorgt ervoor dat bij complicatie aan de longen de andere vitale organen ondersteund worden, waardoor de overlevingskansen van een patiënt stijgen. Bij palliatieve patiënten wordt zuurstof gebruikt als comfortzorg, om te voorkomen dat de patiënt grote angsten moet doorstaan door het gevoel te stikken.

Hoe groot het zuurstofprobleem exact was, was niet meteen duidelijk. De paniek in de rusthuizen was op dat moment ook groot. Ze hadden niet alleen te kampen met een tekort aan personeel en beschermingsmateriaal, er waren ook nog eens enkele ethische adviezen die stelden dat de meest kwetsbare ouderen beter niet meer naar het ziekenhuis werden gebracht. 

Maar volgens het kabinet-Beke was de vrees over de zuurstoftoestellen ongegrond. “Er is eigenlijk nooit een tekort geweest”, zegt Steffen Van Roosbroeck, woordvoerder van Beke. “In de media doken enkele anekdotes op waardoor dat een groot probleem leek. Maar uit een bevraging bij rusthuizen die we zelf opgezet hebben, bleek dat er weinig nood was.”

Tegengesproken

Een analyse die fel wordt tegengesproken door betrokkenen in lokale besturen, zorgkoepels, vakbonden en de federale regering. Zij zeggen eensluidend dat er wel degelijk rusthuisbewoners in de problemen kwamen. Stefan Walgraeve, schepen voor Open Vld in Lokeren, heeft weet van problemen in woon-zorgcentrum Ter Durme. “Sommige bewoners moesten na een uur van het apparaat gehaald worden, zodat iemand anders zuurstof kon krijgen. Terwijl die mensen zelf nog steeds zuurstof nodig hadden.”

Uit een bevraging van de federatie van zorgkundigen blijkt ook dat er in minstens 150 rusthuizen problemen waren met de zuurstoftoediening.

Bij Zorgnet-Icuro, de grootste koepel van woon-zorgcentra in Vlaanderen, menen ze te weten hoe het komt dat de bevraging van Beke geen problemen aan het licht bracht. Ze kwam hopeloos te laat. “Die bevraging startte toen de grootste nood al voorbij was”, zegt Marc Geboers, directeur ziekenhuizen bij Zorgnet-Icuro. Ondertussen hadden de rusthuizen al hulp gekregen van ziekenhuizen en was ook de federale taskforce onder leiding van Philippe De Backer (Open Vld) al in actie geschoten.

Aan Vlaamse kant ging het daarentegen op zijn zachtst gezegd traag. Dat blijkt ook uit de verslagen van de taskforce Zorg, die De Morgen inkeek. De resultaten van de bevraging in de rusthuizen wordt uiteindelijk pas op 24 april besproken. De conclusie van de taskforce: er is geen probleem met een tekort aan zuurstoftoestellen in de rusthuizen.

Maar volgens Marc Geboers zijn er wel degelijk grote problemen geweest in een deel van de rusthuizen. “Voor een stuk kwam dat door een vorm van hamstergedrag door de rusthuizen zelf”, legt hij uit. “Door de paniek hielden woon-zorgcentra die wel toestellen hadden die liever bij zich dan ze in een gemeenschappelijke poel te stoppen. Waardoor andere in de problemen kwamen. Maar die problemen waren wel degelijk reëel.”