Is een diploma hoger onderwijs zijn tijd en geld waard? Arbeidseconoom Stijn Baert: "Weinig investeringen zijn beter"
Studenten hoger onderwijs worstelen zich momenteel door de blok- en examenperiode. Een diploma halen kost behoorlijk wat tijd, geld en moeite, en is dat die investering wel waard? Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) bekijkt voor de Universiteit van Vlaanderen wat de wetenschap hierover zegt, en onderzoeken zijn duidelijk. "Weinig investeringen leveren zoveel op als een opleiding hoger onderwijs: de kans dat je aan een job geraakt is groter, en je zal gemiddeld meer verdienen dan iemand zonder diploma."
Er zijn voorbeelden van succesvolle CEO's bij grote bedrijven zonder diploma op zak. Denk maar aan Bill Gates, de oprichter van Microsoft of Mark Zuckerberg, de geestelijke vader van Facebook. "Maar dat zijn de uitzonderingen", zegt Stijn Baert. "Uit statistieken blijkt duidelijk dat je met een diploma hoger onderwijs op zak meer kans hebt om een job te vinden, en dat je gemiddeld ook een hoger loon zal hebben. Bovendien zijn jobs voor kort geschoolde werknemers veel gevoeliger aan schommelingen in de economische conjunctuur. Dat betekent dat er in mindere periodes meer werkloosheid zal opduiken in die sectoren."
Hangen de voordelen van dat diploma echt vast aan dat stukje papier? Of zijn mensen met een diploma hoger onderwijs slimmer en gemotiveerder? Daar bestaan twee wetenschappelijke theorieën over, zegt Baert. "De theorie van het menselijk kapitaal zegt dat je via een bepaalde opleiding kennis en vaardigheden opdoet die rechtstreeks nuttig zijn voor een bepaalde job. Het zijn vaardigheden waarover je zonder diploma niet zou beschikken. Een werkgever gaat er dus vanuit dat iemand met een diploma daarom beter zal presteren."
"De andere theorie, de signaaltheorie, zegt dat werkgevers in een diploma hoger onderwijs de bevestiging zien van aangeboren talenten en vaardigheden van iemand. Niet meteen zaken die je expliciet geleerd hebt tijdens die opleiding dus. Maar een diploma is dan een teken van intelligentie en ambitie, omdat je je als student enkele jaren daarop hebt toegelegd."
Een hoger diploma verhoogt de kans om werk te vinden, en biedt een grotere kans op een hoger loon.
Voor studenten die boven hun boeken even een dipje hebben: weet dat je per geslaagd studiejaar later 5 tot 8 procent meer zal verdienen dan gemiddeld. En dat een diploma hoger onderwijs je meteen 15 tot 20 procent extra loon oplevert, afhankelijk van welk diploma je hebt. "Diploma's die leiden naar een knelpuntberoep, zoals ingenieurs of gezondheidswetenschappen leveren meer op dan diploma's in de menswetenschappen. Er is minder vraag naar die diploma's, dus de kans is groter dat je onder je niveau wordt tewerkgesteld. Maar werkgevers zijn voor sollicitaties altijd meer geneigd om kandidaten met een masterdiploma uit te nodigen, ook al gaat het om een job op bachelorniveau."
Wie geen opleiding in het hoger onderwijs start, begint sneller te werken, en verdient sneller geld. "Die groep kan in principe sneller promotie maken. Maar met een hoger diploma op zak krijg je een hoger startloon, en stijgt je loon ook sneller. Dat verschil been je zonder diploma niet zomaar bij", zegt Baert. "Maar we mogen niet vergeten dat niet iedereen een hoger diploma kan behalen, dan verliest het sowieso een deel van zijn waarde. Al is de wetenschap duidelijk: weinig investeringen bieden zo'n grote garantie op rendement als een diploma hoger onderwijs."
Bekijk hier de video van de Universiteit van Vlaanderen waarin Stijn Baert uitlegt of een hoger diploma zijn tijd en geld waard is: