Het out-of-the-box scenario van Rousseau en Magnette: komt de klassieke tripartite terug op tafel?

Rousseau en Magnette hadden de draad van de regeringsvorming de voorbije weken weer opgepikt. Zonder officieel mandaat praatte het socialistische duo met de voorzitters van alle partijen, op Vlaams Belang en PTB/PVDA na. Gisterenmiddag presenteerden ze hun schriftelijk eindrapport aan premier Sophie Wilmès (MR). Hun ‘snuffelronde’ zat er wat hen betreft op. 

Hun bedoeling is dat Wilmès nu de fakkel overneemt en start aan een regeringsvorming als formateur. “Er is consensus bij alle partijen over haar”, zei Rousseau in Terzake. “Zij staat als premier boven het partijgewoel. Ze kan vanuit de huidige coalitie voortwerken aan een relanceregering.” Alleen: Wilmès houdt voorlopig de boot af. Ze vraagt verdere garanties van Rousseau en Magnette.

Drie mogelijke scenario’s

De twee socialisten testten de voorbije weken bestaande en nieuwe scenario’s op hun haalbaarheid. Het verslag zou focussen op drie mogelijk scenario’s. Twee die de voorbije maanden uitvoerig zijn geprobeerd en op niets zijn uitgedraaid: een paars-gele coalitie (met liberalen, socialisten, N-VA en/of CD&V) en een Vivaldi-coalitie (met liberalen, socialisten, groenen en CD&V). 

Op de partijbureaus van sp.a en PS hadden de voorzitters vorige week al laten verstaan dat Vivaldi nog steeds onmogelijk was, omdat de liberalen en de CD&V dat niet zagen zitten. En voor een deel van de PS-achterban blijft een regering met ‘aartsvijand’ N-VA nog altijd bijzonder gevoelig liggen. Een poging om half maart een noodregering met beide partijen op te richten deed de basis steigeren.

De twee rode voorzitters zouden in de tekst daarom vooral aandringen op een derde, ongezien, out of the box-scenario. Over wat die optie zou inhouden, wilde gisteren niemand commentaar kwijt. “Anders zouden we die meteen verbranden”, zei Rousseau. De voorbije weken circuleerde wel al een piste waarbij de huidige minderheidsregering zou worden uitgebreid met socialisten en cdH, om zo een klassieke tripartite te vormen. Die coalitie heeft op vijf zetels na geen meerderheid, maar zou wel op een meer geloofwaardige manier het relancebeleid kunnen uittekenen. Daarbij kan ze afhankelijk van het thema steun zoeken bij de groenen of bij N-VA. Onder meer MR plaatste echter al grote vraagtekens bij deze aanpak.

Opvallend is dat Magnette en Rousseau gisteren hun nota enkel mondeling hebben toegelicht aan CD&V en Open Vld. Rousseau stuurde een berichtje naar N-VA-voorzitter Bart De Wever, maar voorts was er geen contact. De groenen namen zelf de telefoon om meer te weten te komen. “We zullen zo snel mogelijk verder uitleg geven”, zei Rousseau. Het idee is om te werken vanuit de huidige federale ploeg. De optie om de minister-presidenten Elio Di Rupo (PS) en Jan Jambon (N-VA) mee een regering te laten onderhandelen is geparkeerd.

Opbranden

De reden waarom de premier past, is omdat er bij de scenario’s geen antwoorden van de betrokken partijen staan. Willen zij de sprong wagen om nu écht te onderhandelen? De twee socialisten konden Wilmès niet bevestigen of de betrokken partijen formeel het licht al op groen hadden gezet.

Wilmès heeft nu aan het rode duo gevraagd om hun werk voort te zetten en terug te komen als ze meer vaste voet aan de grond hebben. Voor MR moet Magnette eerst zélf zijn zaakjes op orde hebben. “De socialisten zijn niet duidelijk in wat ze willen”, geeft een hoge partijbron aan. De socialisten van hun kant begrijpen niet dat Wilmès haar nek niet wil uitsteken.  Wat hen betreft was dit een eindrapport en is het hoog tijd om te springen. 

Wat vooral meespeelt: de Franstalige liberalen zijn er als de dood voor om hun premier al te vroeg op te branden. Mocht haar poging om een regering op de been te brengen mislukken, dan loopt zowel de partij als Wilmès ernstige schade op. Dan komt meteen ook de vraag of de minderheidsregering dan nog enige geloofwaardigheid heeft. Op de achtergrond speelt ook de rivaliteit tussen Bouchez en Magnette die elkaar maar moeilijk succes lijken te gunnen.

Bovendien zint het MR-voorzitter Bouchez niet dat PS de optie paars-geel van zich af lijkt te duwen. De voorbije weken drong hij publiekelijk vooral aan op een regering met PS en N-VA, een regering met de twee grootste partijen aan weerszijden van de taalgrens. In een aantal dubbelinterviews met zijn Open Vld-collega Egbert Lachaert maakte hij afgelopen weekend duidelijk dat de liberale familie één en ondeelbaar zijn. Probleem is dat PS enkel overweegt met N-VA te regeren als Open Vld overboord gaat. Anders helt de regering te veel naar rechts.

Wat nu? Aangezien de regering-Wilmès – toch op papier – een volwaardige regering is, kan de koning geen informateur of formateur aanstellen. Zijn handen zijn gebonden. Wilmès lijkt voor zowat alle partijen de enige figuur die de regeringsvorming nog recht kan trekken. Haar partij, MR, even incontournabel in een regering als PS. Maar wat als ze blijft weigeren? “Wij zijn niet bang voor verkiezingen”, zegt een hoge PS-bron.