Marc Van Ranst over de tweede golf: ‘We zijn te geobsedeerd door wat er in Peking gebeurt’

Hij was behoorlijk optimistisch. De wereldbekende viroloog Peter Piot, tegenwoordig ook Europees corona-coördinator, zei in De zevende dag er vrij zeker van te zijn dat er geen tweede grote opstoot komt van het virus. Volgens Piot zou het bij ‘hier en daar opflakkeringen’ kunnen blijven. 

Het waren geruststellende woorden, die wel wat haaks staan op het slechte gevoel dat je krijgt als je de berichten uit China volgt. Sinds een aantal dagen sijpelen er berichten door over al maar nieuwe besmettingen in de hoofdstad Peking. De vrees voor een nieuwe uitbraak is er zo groot dat de overheid er drastische maatregelen nam: meerdere wijken gingen in quarantaine, scholen en speeltuinen sloten opnieuw.

Het zorgt ook voor heel wat onrust bij ons. Maar volgens viroloog Marc Van Ranst is daar geen reden toe. “We zijn te geobsedeerd door wat er in Peking gebeurt”, vindt hij. “Men was daar de voorbije dagen over bezig alsof dat het einde van de wereld is, maar er waren op datzelfde moment ook ongeveer evenveel nieuwe besmettingen bij ons. Vandaag (dinsdag, CG) zijn het er 55, ongeveer evenveel als in Peking dus. Onze nieuwe besmettingen passeren met een klein nieuwsberichtje, Peking krijgt alle aandacht. Maar het is niet omdat het de eerste keer van ginder kwam, dat het voor een tweede golf ook zo zal zijn.”

A hell of a job

Komt er dan toch een tweede golf? Of komen er zoals Piot zegt, enkel lokale opflakkeringen? Volgens Van Ranst zijn dat eigenlijk twee dezelfde dingen. “Het is heel simpel: als we niets doen, dan is de kans vrij zeker dat er een tweede golf komt. Maar niets doen, dat kunnen we natuurlijk niet. Dus moeten we proberen via testing en tracing elk brandje te blussen. Wat Peter hoopt, is dat we zo enkel lokale opflakkeringen krijgen die we dan de baas kunnen door die telkens te isoleren.”

Dat klinkt goed, maar is in werkelijkheid a hell of a job, waarschuwt Van Ranst. Want als we niet snel genoeg het brandje kunnen blussen, dreigt wel een grotere uitbraak. Kijk maar naar de eerste golf, die begon destijds ook met enkele kleine brandjes in ons land die uitgroeiden tot een ware bosbrand van Australische allure. 

En van groepsimmuniteit moeten we het niet hebben. Volgens Heidi Theeten, epidemiologe aan de UAntwerpen, die samen met collega Pierre Van Damme onderzoekt hoeveel mensen al antistoffen hebben, blijkt dat nog maar een goeie 6 procent van de bevolking te zijn.

Bovendien leggen we al onze hoop nu dus bij testing en tracing. Een systeem dat steeds beter wordt, maar nog altijd niet volledig op punt staat. Van Ranst: “En het probleem is dat we het ook niet kunnen uittesten, want tegen dat het systeem op punt zal staat, zullen er nog heel weinig gevallen zijn. En dan is het hopen dat het goed werkt als het nodig is en dat we het langer zullen kunnen volhouden dan in het begin van de crisis.”

Clusterbesmetting

Ook al mogen we dan niet gefixeerd zijn op de situatie in China, toch kunnen we er wel iets van leren. De nieuwe gevallen daar zijn zo goed als allemaal terug te brengen tot een grote vlees- en groentemarkt in het district Fengtai, in het zuiden van de hoofdstad. De markt is meteen gesloten en volledig gedesinfecteerd. De 10.000 mensen die op de voedselmarkt werken, werden allemaal getest. De Chinese overheid wil ook iedereen die recentelijk op de markt was of in het omliggende gebied woont, laten testen.

Dat een markt de boosdoener lijkt, mag niet verwonderen. Ondertussen weten we namelijk dat corona vooral uitbreekt in clusters, waarbij in extreme gevallen één besmette persoon, een zogenaamde superverspreider, honderd of meer anderen kan besmetten. Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt dat tot 80 procent van de besmettingen veroorzaakt worden door 10 procent van de gevallen. 

Dan spreken we over plaatsen waar veel mensen samenkomen en waar de social distancing-regels weleens vergeten worden of eenvoudigweg niet nageleefd kunnen worden. “We weten ondertussen ook dat we veel aandacht moeten besteden aan niet goed geventileerde ruimten”, zegt Van Ranst. “Als daar zo’n superverspreider in zit, heb je dus een probleem. Die kennis gaan we gericht moeten inzetten. Als we een nieuwe lockdown willen vermijden, gaan we op die plaatsen mondmaskers moeten dragen. Ja, ook in supermarkten. En dan ben ik er ook voorstander van om daar mondmaskers te verplichten in de plaats van zoals nu, sterk aan te raden.”

Het zal er dus op aankomen om lokale brandjes zo snel mogelijk te blussen. Vandaar het vrij harde advies naar de organisatoren van jeugdkampen deze zomer. Vertoont een deelnemertje symptomen van corona, dan worden de ouders verzocht hun kind zo snel mogelijk op te halen en te laten testen. Blijkt de test positief, dan zit het kamp voor alle andere kinderen er ook op.

Simpel wordt het niet. Maar we zijn wel in het voordeel, vindt Theeten: “De experten weten meer over het virus, er is ondertussen meer materiaal, en ook de bevolking weet goed wat hen te doen staat. We kussen niet meer, geven geen handen en houden zo veel mogelijk afstand. Daardoor krijgt het virus geen vrij spel meer. Waardoor het bij nieuwe uitbraken allicht beter zal gaan.”