De proefkonijnen die het coronavaccin gaan uittesten: ‘Aan de zijlijn blijven staan is niets voor mij’

Annick De Waele (60): ‘Ik laat me niet afschrikken door bijwerkingen’

Voor Annick is het al de tweede keer dat ze zich aanmeldt voor een vaccinstudie bij het UZ Gent “Vorig jaar heb ik een wat zwaarder griepvaccin uitgetest, speciaal ontwikkeld voor oudere mensen. Enkel zestigplussers kwamen in aanmerking voor het onderzoek, en ik was nét zestig geworden, dus heb ik me ingeschreven. (lacht) In november kreeg ik het vaccin toegediend, en ik ben opgevolgd tot in mei van dit jaar. Ik moest een boekje bijhouden waarin ik de eerste acht dagen na vaccinatie nauwgezet mijn lichaamstemperatuur noteerde, en eventuele bijwerkingen opschreef. Na een maand werd ik opnieuw in het ziekenhuis verwacht ter controle.”

“Als je eenmaal hebt meegedaan aan een vaccinstudie, word je automatisch op de hoogte gebracht van volgende onderzoeken. Onlangs zag ik nog een zoekertje voor een studie rond maag- en darmklachten in mijn mailbox zitten. ‘Vreemd’, dacht ik, ‘dat lijkt me in deze tijden nu niet bepaald prioritair.’ Maar goed dat ik de kat even uit de boom heb gekeken, want enkele weken later zochten ze testpersonen voor het coronavaccin, en daar wou ik wél graag aan meewerken.”

De eerste telefonische screening voor het coronavaccin heeft Annick inmiddels achter de rug, later volgt nog een fysiek onderzoek in het ziekenhuis om te bepalen of ze de uiteindelijke selectie van testpersonen zal halen. “Ik laat me niet afschrikken door de mogelijke bijwerkingen van dit vaccin, omdat de opvolging steeds zo goed is. Als er al iets zou mislopen, ben je tenminste in goede handen. Bij een deel van de testpersonen wordt trouwens een placebo toegediend, dus je kan nooit precies achterhalen wat je hebt gekregen.”

“De vergoeding is voor mij zeker geen drijfveer om mee te werken aan dit soort onderzoeken, maar ligt deze keer wel tamelijk hoog: iets meer dan duizend euro, als ik me niet vergis. Maar je moet in de periode van een jaar wel verschillende keren naar het ziekenhuis, en je wordt ook meermaals opgebeld; je stopt er dus veel tijd in. Bij mijn vorige onderzoek ontving ik zestig euro per keer dat ik naar het ziekenhuis moest gaan, en 30 euro per telefoongesprek.”

Joeri Cools (47): ‘Zenuwachtig word ik er niet meer van’

“Ik wil het coronavaccin mee helpen uittesten zodat we deze vieze ziekte zo snel mogelijk kunnen uitroeien. De grote impact ervan op – vooral oudere – mensen heeft me enorm geraakt. Ik ben taxichauffeur, en ouderen zijn nu eenmaal een groot deel van mijn cliënteel. Die mensen zaten maandenlang in compleet isolement, en zelfs voordien waren zij vaak al heel eenzaam. Ook de impact op de economie was enorm. We leven in erg onzekere tijden zonder reëele vooruitzichten op beterschap. Het is ook voor de taxisector enorm lastig geweest, zonder toerisme, studenten en evenementen.”

Joeri is als testpersoon van vaccins niet aan zijn proefstuk toe, en werkte ook in het verleden al mee aan verschillende onderzoeken om nieuwe vaccins op de markt te brengen. “Vijftien jaar geleden heb ik eens een hiv-vaccin uitgetest. Niet omdat ik een hiv-risicogeval ben, maar omdat die ziekte al meer dan dertig jaar bestaat en er nog stééds geen vaccin voor is. Ook voor een vaccin tegen een bepaalde longinfectie heb ik me eens aangemeld. Als ik kan meehelpen om ziektes uit de wereld te schoppen die veel slachtoffers maken, wil ik dat graag proberen.”

Op vrijdag kreeg Joeri te horen dat hij bij de definitieve selectie van testpersonen hoort. “Zenuwachtig word ik daar intussen niet meer van, omdat ik natuurlijk al wel wat tests achter de rug heb. Na zo’n proefvaccin toegediend te hebben gekregen, moet je enkele dagen nauwkeurig je symptomen bijhouden: hoe lang heb je de prik gevoeld? Had je last van zwellingen? Trad er een allergische reactie op? Dat soort dingen. Als kandidaat word je altijd goed ingelicht over eventuele bijwerkingen. De veiligheid van de mensen die het vaccin uiteindelijk moeten krijgen, is natuurlijk het allerbelangrijkste tijdens deze onderzoeken.”

Erika Tankam (19): ‘Hulpeloos aan de zijlijn staan, is niks voor mij’

Als eerstejaarsstudente geneeskunde zag Erika de coronapandemie met lede ogen aan. “Ik voelde me echt machteloos tijdens de lockdown. Via een mail had ik gelezen dat er naar testpersonen gezocht werd om het coronavaccin verder te ontwikkelen. Toen dacht ik: ‘Waarom ook niet?’ Zo kan ik toch nog mijn bijdrage leveren aan de maatschappij. Hulpeloos aan de zijlijn staan, dat is niks voor mij. Ik steek liever de handen uit de mouwen zodat ik effectief mensen kan helpen.”

“De hernieuwde appreciatie van het zorgpersoneel tijdens de voorbije maanden vond ik dan weer wél heel mooi om te zien. De witte doeken die overal uit het raam hingen en het applaus om acht uur ’s avonds, dat heeft me toch ontroerd. Tijdens de lockdown ben ik eens gaan babysitten bij iemand die werkt in de zorgsector, zodat ik ook daar mijn bijdrage kon leveren. Ik voelde me daar toch iets beter door, wetende dat ik tenminste een beetje had kunnen helpen.”

Ook Erika heeft er al een eerste telefonische vragenronde op zitten bij het UZ Gent. “Ze hebben het onder andere al over de bijwerkingen gehad die bij het vaccin kunnen komen kijken, zoals vermoeidheid en hoofdpijn, maar daar deins ik niet voor terug. Ik heb een goede weerstand, dus ik ben er niet zo bang voor. Als ik de hele studie afrond, die iets meer dan een jaar duurt, ga ik daar iets meer dan duizend euro voor krijgen, maar dat is voor mij zeker niet de grootste motivator. Ik wil vooral mijn steentje bijdragen om het virus zo snel mogelijk de kop in te drukken.”

Het is inmiddels de tweede keer dat Erika aanklopt bij het universitair ziekenhuis om mee te werken aan een vaccinstudie. “De vorige keer werd mijn aanmelding geweigerd omdat ik niet voldeed aan de voorwaarden. Dat is inmiddels al een tijdje geleden, maar het is dus nog even afwachten of ik het deze keer wel tot de definitieve selectie schop. Ik hoop in elk geval van wel.”

Thomas Dupon (39): ‘Als zelfstandige kan ik gemakkelijk tijd vrijmaken om even een vaccin te laten zetten’

Thomas leent zijn lichaam al meer dan vijftien jaar aan de wetenschap. “Ik ben ermee begonnen tijdens mijn opleiding licentiaat lichamelijke opvoeding in Leuven. Toen werd er gezocht naar verschillende studenten van het ‘sportkot’ die enkele stukjes spierweefsel wilden afstaan voor onderzoek. Ik heb daaraan meegedaan, waarna ik veertien dagen in het gips zat van mijn lies tot mijn enkel. Dat waren maar zes kleine sneetjes hoor, en als je daar als student een goeie duizend euro voor krijgt, is dat natuurlijk mooi meegenomen.”

Nadien ben ik ook aan de Universiteit van Antwerpen beginnen meedoen aan onderzoeken. Ik ben zelfstandige, dus ik kan gemakkelijk tijd vrijmaken om even bloed te laten trekken of om een vaccin te laten zetten. In het verleden heb ik bijvoorbeeld eens een vaccin voor een norovirus uitgetest, net als voor verschillende griepvaccins. Ook aan opvolgstudies, waarbij ze dezelfde mensen jaren na de eerste studie opnieuw onderzoeken, heb ik al meegewerkt. Ik zou je niet uit het hoofd kunnen zeggen aan welke studies ik al heb meegewerkt, nee. Dat moet ik ook telkens navragen op het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties. (lacht) Een stijve arm of wat grieperig heb ik me na zo’n vaccin al wel gevoeld, maar écht ziek ben ik er nog nooit van geweest.

“Nog een reden waarom ik meedoe: elke keer dat ik naar het centrum ga, word ik volledig onderzocht. Ze nemen telkens je bloeddruk, meten je cholesterol en merken tekorten in je urine of bloed meteen op. Als ik in twee maanden tijd vijf kilo afval, zullen ze het gezien hebben. Ik word op die manier al vijftien jaar goed gescreend.” (lacht)

“Covid-19 heeft ons allemaal op een sociaal-economisch vlak getroffen, en heel wat mensen ook fysiek, dat mogen we niet minimaliseren. Als zelfstandige heb ik ook twee mensen op tijdelijke werkloosheid moeten zetten en 60 procent omzetverlies moeten slikken. Maar ik zeg niet sneller ja op een test voor een coronavaccin dan op een andere studie. Er zijn immers virussen waaraan wereldwijd veel meer mensen doodgaan die we nog steeds niet onder controle hebben.”