De Block over verplichting mondmaskers: ‘Gaan we overal een politieagent zetten om dat te controleren?’

“Ik zie dat winkels steeds soepeler omgaan met het maximum aantal mensen dat ze toelaten om het afstandhouden te garanderen”, zegt Marc Van Ranst (KU Leuven). “Het is een moeilijke spreidstand voor winkels om hun klanten weer te verwelkomen en tegelijk buiten te houden. Het mondmasker enkel sterk aanraden, lijkt bovendien niet te werken.” Van Ranst volgt hiermee het pleidooi van epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) vorige week. 

Het zou in de eerste plaats dus gaan om een verplichting in de winkels. Begin mei, bij de heropening van de winkels, leken mondmaskers meer aanwezig in het straatbeeld dan nu. Ook Erika Vlieghe vindt dat de bevolking het mondmasker te weinig draagt. “Als promoten niet voldoende is, dan kan verplichten een logische volgende stap zijn. Het einddoel is: meer mensen met een mondmasker laten rondlopen. De kans is groot dat er een verplichting voor nodig is. Laat ons kijken hoeveel draagvlak daar voor is.”

Beelden van feestvierders in Brussel tonen dat mensen zich steeds minder aan de regels houden, terwijl er nog altijd nieuwe besmettingen zijn. “Zo’n verplichting zou een signaal naar de burger zijn dat het nog niet gedaan is”, zegt Van Ranst.

Zowel Van Ranst als Vlieghe zitten in de GEES, de expertengroep die de overheid adviseert. De komende dagen vertrekt een advies naar de Nationale Veiligheidsraad, die woensdag samen zit. Op dit moment lijkt de politiek nog niet gewonnen voor een mondmaskerverplichting. “Het zou me ten zeerste verbazen”, klinkt het bij een bron in de Vlaamse regering. “Kans is klein”, klinkt het in de federale regering. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) bevestigt dat de verplichting woensdag op tafel zal liggen, maar wijst erop dat de handhaving ervan een probleem kan vormen: “Gaan we overal een politieagent zetten om dat te controleren?”

Op dit moment geldt dat mondmaskers enkel verplicht zijn op het openbaar vervoer en dat voor de rest mensen altijd en overal anderhalve meter afstand moeten houden. “Dan is er geen masker nodig. Als je het zou verplichten, ga je dus in tegen je eigen uitgangspunt”, aldus een bron in de regering. De Vlaamse én de federale regering zetten daarom liever in op sensibiliseringscampagnes, maar alles kan veranderen als er een advies van de GEES komt, dat een verplichting met argumenten onderbouwt. “Tussen vandaag en overmorgen kan nog veel veranderen”, klinkt het.

Gezondheidspsycholoog Omer Van den Bergh (KU Leuven) vindt zo’n verplichting in principe geen goed idee, tenzij er tegelijk ook meer draagvlak wordt gecreëerd. “Als dit ingebed is in een bredere context waarin burgers betrokken zijn en mede-eigenaarschap krijgen van hetzelfde doel, dan wordt zo’n verplichting gemakkelijker aanvaard. Als zo’n verplichting overkomt als arbitrair en niet goed gemotiveerd, dan gaan ze dat aan hun laars lappen. Je zorgt niet voor burgerzin door ertoe op te roepen, maar door er de voorwaarden voor te creëren.”