Ook in de hoofdstad van Congo staat een standbeeld van Leopold II, maar: "De discussie leeft hier nauwelijks"
In ons land is er de afgelopen weken opnieuw heel wat te doen rond de standbeelden van Leopold II. “In Kinshasa zijn de mensen er nauwelijks mee bezig”, vertelt Katrien Pype, professor antropologie aan de KU Leuven in het radioprogramma "De wereld vandaag" op Radio 1. In de hoofdstad Kinshasa zou ook maar één beeld van Leopold II staan op een afgesloten domein, volgens de professor.
De standbeelden van Leopold II in ons land staan de afgelopen weken opnieuw ter discussie, in de nasleep van de wereldwijde protesten tegen racisme. In verschillende petities wordt gevraagd om de beelden van de Belgische koning te verwijderen, vanwege zijn omstreden rol bij de kolonisatie van Congo. Onder zijn bewind werden miljoenen Congolezen uitgebuit en gedood. Burgemeester van Antwerpen Bart De Wever (N-VA) schreef over de beeldendiscussie in de krant De Tijd: “Kinshasa is echter de plek waar Leopold II de jongste tijd nog het meest onbezorgd op zijn sokkel staat”.
In “De wereld Vandaag” op Radio 1 gaf professor Katrien Pype duiding. In de hoofdstad zou er nog maar een standbeeld van Leopold II staan. “Het staat op een relatief verlaten plek Ngaliema, die niet makkelijk toegankelijk is. Je moet eerst soldaten passeren en toegangsgeld betalen. Het staat op een heuvel in een afgesloten domein”, duidt professor Pype. Op dat domein staan ook nog een museum en een amfitheater. “Het staat er in een museale context”.
(Lees verder onder de foto)
Maar het beeld heeft er niet altijd gestaan. “Het beeld staat er sinds 2 februari 2005. Op die dag heeft het ook een paar uur in de hoofdstraat van Kinshasa gestaan. De toenmalige minister van Cultuur wou het herwaarderen. Het beeld had lang in een depot gelegen. De minister vond dat de Congolezen hun geschiedenis moesten kennen: "Laten we het opnieuw een plek geven in de openbare ruimte". Hij had het ruimere politieke veld niet geconsulteerd”, vertelt Pype.
“Er was dan ook snel erg veel deining in de politieke arena, niet onder de algemene bevolking. Dezelfde dag nog is het beeld terug van die plek weggehaald”, weet Pype. “Er waren politieke vragen bij het initiatief.” Het beeld werd daarna naar Ngaliema verplaatst.
Klopt het dat er in Kinshasa nog standbeelden van Leopold II staan?
In Kinshasa hebben ze andere prioriteiten. Mensen maken zich om andere dingen zorgen
Op de vraag of de discussie rond deze beelden ook ginder leeft, antwoordt de professor: “Nauwelijks, in Kinshasa hebben ze andere prioriteiten. Mensen maken zich om andere dingen zorgen: Er zijn enkele corruptieschandalen, je hebt de ganse politieke situatie en de economische situatie."
”Er is ook geen algemene lijn over hoe de mensen er daar over denken. Congo is een heel groot land. Er zijn veel verschillende opinies over het heden en over het verleden. Sommigen trekken zich niets van het verleden aan, anderen hebben een bepaalde nostalgie tegenover de koloniale periode en je hebt mensen die het kolonialisme verwerpen. Je hebt dus erg veel verschillende standpunten.”
Congo is een heel groot land. Er zijn veel verschillend opinies over het heden en over het verleden
Op de vraag of er nog veel andere restanten te zien van de koloniale periode zegt Pype: “Het is een complexe vraag, want de stad Kinshasa zelf is een koloniaal construct."
“Heel veel gebouwen zijn gebouwd in de koloniale periode, heel veel straten ook. Maar het land heeft een periode van Mobutisme gekend. Mobutu installeerde zijn project dat draaide rond de terugkeer naar authenticiteit, vanaf 1973, 1974. Hij heeft koloniale markeerders uitgewist. Hij heeft de naam van het land veranderd van Congo naar Zaïre, ook de naam van de rivier, de munteenheid..."
"Er is toen in de jaren 70 al een zekere vorm van dekolonisering geweest van de publieke ruimtes en van de geesten. Niet totaal, maar tot op een zekere hoogte”, besluit professor Pype.
