Komt Hans Van Themsche vrij met enkelband? ‘Van mij mag hij in het leven gaan staan’

De strafuitvoeringsrechtbank in Oudenaarde boog zich dinsdagochtend opnieuw over een verzoek tot versoepeling van de detentie voor Hans Van Themsche. Ze deed dat eerder al op 26 mei. De zaak kon toen niet volledig behandeld worden omdat de rechtbank de burgerlijke partijen te laat had verwittigd. Hans Van Themsche (32) vraagt zijn detentie voort te zetten met een elektronische enkelband of in een systeem van beperkte detentie, waarbij hij overdag de gevangenis kan verlaten om te werken.

Twee dagen nadat hij in het internaat in Roeselare was betrapt op roken en van school was gestuurd, trok de toen 18-jarige Van Themsche op 11 mei 2006 met een jachtgeweer het oude Antwerpse stadscentrum in. Hij schoot eerst Songül Koç neer, die op een bankje een boek zat te lezen. Daarna richtte hij zijn geweer op het zwangere Malinese au-pairmeisje Oulematou Niangadou (24) en de tweejarige Luna Drowart, voor wie zij zorgde.

Op 11 oktober 2007 werd hij door het Antwerpse assisenhof als eerste Belg ooit veroordeeld voor moord met een racistisch motief. Hij kreeg levenslang. Op het proces ontwaarden veel waarnemers een tiener met een ontwikkelingsstoornis. Zijn laatste woorden luidden: “Ik besef dat wat ik heb gedaan fout, fout, fout is. Maar ik voel het nauwelijks of niet. Ik vind dat echt heel erg. Ik wil kunnen voelen, zoals jullie elkaar kunnen aanvoelen. Ik wil een mens worden.”

Modelgevangene

Wat Laurence Van Brée betreft, de mama van Luna, is die tijd aangebroken. “Ik vind dat hij een tweede kans kan krijgen”, zei ze aan journalisten bij het verlaten van de gevangenis in Oudenaarde. “Hij is nog jong. Dus van mij mag hij in het leven gaan staan. Buiten komen en zijn verantwoordelijkheid ook nemen.”

“Zodra hij vrijkomt en het voorbij is, zal het ook voor ons eindelijk voorbij zijn. Dan gaat ook hij zijn leven leiden en gaan we niet meer elk jaar opnieuw door de pers belaagd worden. Ik wou hem ook met mijn eigen ogen zien. En inderdaad, hij zit daar nogal sereen en ik ben ervan overtuigd dat hij wel ingezien heeft wat hij gedaan heeft, en dat hij er klaar voor is. Ik wou met mijn eigen ogen zien hoe hij was en niet afgaan op wat andere mensen zeggen.”

De adviezen van de psychosociale dienst in de gevangenis wettigen de indruk dat een van de meest weerzinwekkende moordpartijen aan het uitmonden is in een van de grootste succesverhalen van het Belgische gevangeniswezen. Van Themsche is in de gevangenis al jarenlang fatik, vertrouweling van de cipiers. Hij deelt post rond, brengt en ruimt koffiebekertjes tijdens de bezoekuren. Hij speelt gitaar, hakt klompen in het houtatelier en helpt analfabete gedetineerden met hun administratie. “Hij wordt er beschouwd als opper-modelgedetineerde”, zegt een gedetineerde. “Men ziet hem eerder als een verbinding tussen de cipiers en de andere gedetineerden. Je kan altijd bij hem terecht.”

In de gevangenis van Oudenaarde zitten vooral langgestraften. Toch was dit de instelling waar gedetineerden op woensdag 18 maart in het naaiatelier spontaan mondmaskers begonnen te naaien.

‘Pas achttien’

Laurence Van Brée uitte haar basissentiment enkele maanden na het drama al in een gesprek met Hugo Camps in deze krant: “Neen, ik ben niet kwaad, ik ben alleen doodongelukkig.”

Ze was toen nog samen met Roman Drowart, de papa van Luna. Hij gaf tijdens de zitting op 26 mei aan dat hij zich blijft verzetten tegen een versoepeling. “Ik heb daar gezegd wat ik te zeggen heb”, zei hij dinsdag. “En daar is niks aan veranderd. Laurence heeft haar mening en ik de mijne.”

Van Themsches advocaat Bart Herman gaf nog aan dat hij de kans op een versoepeling erg klein acht. “Aan de meeste voorwaarden is voldaan”, zegt hij. “Maar niet aan alle wettelijke voorwaarden. Een van de dingen die hopelijk eindelijk eens gaan spelen is dat er op het proces misschien iets te weinig bij is stilgestaan dat hij op het moment van de feiten pas achttien was. Dat een groot deel van je persoonlijkheid zich op die leeftijd nog moet vormen.”

Songül Koç

Songül Koç, een alleenstaande moeder met twee kinderen, moest opnieuw leren lopen en bleef fysiek beperkt. Als enige overlevende van de moordpartij zei ze op het proces eerst nog: “Ik zou hem zelfs niet op mijn poes laten passen.” Tijdens de debatten veranderde ze van mening en schonk ze de man die haar probeerde te doden vanwege haar hoofddoek vergiffenis.

“Ze is een uniek iemand”, zegt haar advocaat Jos Vander Velpen. “Zij was een toffe, knappe meid. Haar leven is vernietigd. Ze is een wrak. Ze lijdt in stilte, ze etaleert dat helemaal niet. Ze wil dit hoofdstuk op een positieve manier afsluiten, en wil zeker geen obstakel zijn voor de modaliteiten die Hans Van Temsche zullen worden opgelegd. Het is een soort menselijke waardigheid die zelden wordt vertoond. Ze hoeft daar geen pluim voor of waardering, zij is in staat gebleken om Hans Van Themsche te vergeven.”

De strafuitvoeringsrechtbank beslist vrijdag.