‘Dit probleem moet dringend aangepakt worden’: Hoge Raad Justitie wil meer aandacht voor slachtoffers seksueel geweld

Het is de derde keer dat de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) zich buigt over de aanpak van seksueel geweld. Een eerste rapport met aanbevelingen kwam er in mei vorig jaar, een dag voordat Julie Van Espen werd vermoord. Vervolgens stelde de HRJ een bijzonder onderzoek in naar die zaak en kwam met een scherp rapport over het dossier rond Steve Bakelmans. Nu is er een derde rapport, waarin de HRJ voornamelijk focust op het onderzoek naar seksueel geweld, de aanloop naar een rechtszaak en de eigenlijke zitting. De HRJ ging hiervoor te rade bij een twintigtal experts.

Een van de conclusies luidt dat er meer aandacht moet komen voor de slachtoffers. “Nadat slachtoffers aangifte hebben gedaan, worden ze onvoldoende opgevolgd”, zegt voorzitter Christian Denoyelle. “De zorgcentra zetten daar zeker op in, maar zij vangen natuurlijk niet iedereen op. Minderjarige slachtoffers, die worden soms gewoon vergeten. Dan krijgen bijvoorbeeld hun ouders een uitnodiging voor de zitting in de bus, terwijl ze niet eens meer thuis wonen. Zoiets moeten we echt vermijden.”

28 aanbevelingen

Het hele gerechtssysteem moet een grotere gevoeligheid ontwikkelen voor seksueel geweld. Niet alleen gerechtspersoneel, advocaten en magistraten moeten beter opgeleid worden, ook de organisatie van een zitting kan beter, oordeelt de HRJ. Denoyelle: “Taferelen waarbij slachtoffers geconfronteerd worden met de dader, opgeroepen worden om 9 uur en vervolgens uren moeten wachten in de gang tot hun zaak eindelijk wordt aangevat, om dan te horen dat de zaak wordt uitgesteld: dat bestaat nog steeds.”

De HRJ heeft 28 aanbevelingen uitgewerkt. Zo pleit de raad voor aparte wachtruimtes voor slachtoffers in de gerechtsgebouwen en een loket of contactpunt met opgeleid personeel waar slachtoffers opgevangen worden. Minderjarigen zouden volgens de HRJ automatisch bijstand van een advocaat moeten krijgen die vertrouwd is met de materie. “Daders krijgen een advocaat toegewezen vanaf het eerste verhoor, slachtoffers niet. Terwijl ook zij hier baat bij kunnen hebben”, zegt Denoyelle.

Ook de procedure voor slachtoffers om zich te registreren als benadeelde partij, moet eenvoudiger. “Verder vinden we dat slachtoffers beter de weg naar de juiste hulpverlening moeten vinden”, zegt Denoyelle. Zo moet het niet alleen duidelijker worden welke hulp precies beschikbaar is voor wie, maar moet het ook betaalbaar zijn.

Ook aandacht voor zedendelinquenten

Toch focust de HRJ niet louter op slachtoffers. In het rapport staat duidelijk dat de opvolging van zedendelinquenten veel beter moet. “Wat geldt voor slachtoffers, geldt ook voor daders”, zegt Denoyelle. “Zij moeten evengoed de weg vinden naar de juiste hulpverlening. Het aanbod moet adequaat zijn en de combinatie van een straf en zorg moet mogelijk worden.”

De schreeuw van de HRJ dat seksueel geweld een topprioriteit moet worden, is niet nieuw. “We blijven op dezelfde nagel kloppen”, geeft Denoyelle toe. “Er is een probleem in de samenleving en dat moet dringend aangepakt worden. Net omdat seksueel geweld zo’n grote impact heeft, willen we dit signaal blijven geven.”