Vlaams Belang-anekdote van Rutten zindert nog na: "'Not done' om je voorzitter zoiets in de bak te schuiven"

"Op een ogenblik dat mensen hun job verliezen, bedrijven failliet gaan, hebben we nood aan een regering die stevig herstelbeleid kan voeren. Daar werken we constructief aan verder", twitterde Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert vanochtend. "Goeie tip daarbij: kijk vooruit wat je samen kan doen. The past is past."

Meer dan dat valt er vandaag on the record niet meer los te peuteren bij de liberale partijvoorzitter, na de démarche van zijn voorganger, Gwendolyn Rutten, in "De afspraak op vrijdag". Daar vertelde ze dat N-VA onder meer haar partij had proberen te overtuigen om met Vlaams Belang in een regering te stappen:

(Lees verder onder de video)

Op zich niet zo'n verrassend verhaal: het was al langer dan vandaag bekend dat N-VA de mogelijkheid om een coalitie mét Vlaams Belang te vormen ernstig had onderzocht. Vooral de concrete details - "we gaan jullie rijkelijk belonen" - geven het nu plots een nieuwe reikwijdte.

De vraag die nu op ieders lippen brandt: waarom deed Rutten dat? Net nu dan nog, op een moment dat haar eigen voorzitter probeert om een onuitgegeven "Arizona-coalitie" in elkaar te boksen, met de liberalen en christendemocraten aan beide kanten van de taalgrens, de N-VA en de SP.A (Arizona verwijst dan naar de vlag van die Amerikaanse staat, met een blauw vlak, gele en rode strepen en een oranje ster, red.). Het zal sowieso al een kunststukje zijn om MR en CDH te overtuigen zich in die coalitie te wagen, zonder de PS.

Volgens Wouter Verschelden, politiek journalist bij Newsweek, heeft het te maken met de links-rechtstegenstellingen binnen Open VLD. "Je hebt daar een aantal boegbeelden rond Rutten die met de PS in zee wilden, die paarsgroen genegen waren. En dan heb je 'een opstand' onder Egbert Lachaert, die dat paarsgroen scenario absoluut niet wil. Die laatste vleugel heeft gewonnen, maar die spanningen blijven."

Verschelden denkt dus dat die "linkervleugel", die het niet zo met N-VA heeft, zich nu bij monde van Rutten geroerd heeft. "Toch wel heel straf: ze doet haar voorzitter daar geen enkel cadeau mee. Dat is niet echt done, om als oud-voorzitter je voorzitter zoiets in zijn bak te schuiven."

Ook politicoloog Nicolas Bouteca (UGent) vindt dat Rutten het haar voorzitter "niet gemakkelijk heeft gemaakt". Maar hij ziet daar geen grote strategie achter. "Ik kan natuurlijk niet in haar hoofd kruipen, maar ik denk niet dat ze dit met een bepaalde bedoeling heeft verteld. Ik denk dat dit eerder een soort 'parler-vrai' was."

Maar wel een waarmee ze haar voorzitter in de problemen brengt, beaamt Bouteca evenzeer. "Je maakt de vorming van een coalitie met MR en CDH niet makkelijker als je een verhaal opdist over het doorbreken van het cordon sanitaire." Bouteca weet zelf niet of alles wat Rutten vertelde helemaal waar is: "De waarheid zal vermoedelijk wel ergens in het midden liggen." 

Ook hij verwijst naar de verdeeldheid binnen de partij, met name over het cordon sanitaire. "Die kwam onder meer naar boven toen kandidaat-voorzitter Francesco Vanderjeugd daarover de leden wilde bevragen. De uitspraken van Rutten nu splijten die wonde - of die verdeeldheid - weer wat open."

Zouden de uitspraken van Rutten ook de N-VA kunnen raken? Bouteca betwijfelt dat. "N-VA haalt haar kiezers vooral op de rechterzijde, dus puur electoraal zal dat de partij geen pijn doen. Integendeel zelfs, heel wat Vlaamse kiezers zijn dat cordon sanitaire helemaal niet genegen. "

(Lees verder onder de foto)

De N-VA lijkt zelf ook de schouders op te halen. Partijvoorzitter Bart De Wever wil niet inhoudelijk reageren en maakt er zich op de Antwerpse regionale zender ATV vanaf met een laconiek antwoord. (Lees verder onder de tweet.)

Wie wel reageert, is ondervoorzitter Lorin Parys. "We hebben vorige zomer alle mogelijkheden verkend om een Vlaamse regering te vormen, rekening houdend met het signaal van de kiezer."

"Zoals toen al medegedeeld," gaat Parys verder, "was er geen enkele partij bereid een spoor met het Vlaams Belang te onderzoeken. Voor het overige lijkt mevrouw Rutten het voorbije politieke jaar slecht te hebben verteerd, we wensen haar een rustgevende zomer toe."

Nochtans was de kern van de kritiek van Rutten dat de N-VA, door met Vlaams Belang te willen onderhandelen en regeren, die partij meer legitimiteit heeft gegeven. "Die analyse deel ik wel", zegt Bouteca. "Voordien was de tactiek van N-VA: stem op ons, want een stem op Vlaams Belang is een verloren stem. Dat heeft Vlaams Belang veel pijn gedaan. Maar nu suggereert N-VA dat het toch geen verloren stem is."

Volgens Bouteca zijn er in de huidige situatie voor andere partijen maar twee mogelijke strategieën om de opgang van Vlaams Belang te stuiten. "Ofwel span je het cordon heel strak aan en zwijg je die partij dood, ofwel neem je ze mee in het bestuur, zodat ze zichzelf daar ontmaskeren. Die laatste mogelijkheid lijkt de N-VA nu te creëren."