De vijf boeken die het leven van "Thuis"-actrice Leah Thys hebben veranderd

Het begin van het nieuwe "Thuis"-seizoen in september zal er wat anders uitzien dan gewoonlijk. Op de set worden de coronaregels namelijk strikt gevolgd, en om het risico te beperken keren de iets oudere acteurs zoals Leah Thys (75) en Walter Moeremans (80) pas in september terug naar de opnamestudio. 

De verhaallijnen van personages Marianne en Leo zijn aangepast, want ze zullen de eerste afleveringen enkel via video call te zien zijn in de soap. Leah Thys heeft de eerste opnames daarvoor al achter de rug: "Het is een combinatie van beelden via video call en van een kleine cameraploeg die naar mij thuis komt. Ze brengen ook een schminkster en kleedster mee, want Leah is niet Marianne hè." (lacht)

"Mijn man (advocaat, journalist en schrijver Jos De Man, red.) en ik hebben echt te veel boeken," bekent Leah Thys. "Ik denk dat mijn man er een stuk of 5.000 heeft en ik ook een paar duizend. Mijn man bewaart een deel daarvan in zijn bibliotheek en ik in mijn bureau, maar toch liggen ze overal verspreid in huis. En er komen er nog altijd bij!"

Vijf favoriete boeken uitkiezen was dan ook geen gemakkelijke opgave voor de actrice: "Ik heb er echt mijn hoofd over gebroken, maar ik heb ontdekt dat ik eigenlijk heel graag historische romans lees. Als de research goed gedaan is, maak je door zo’n boek een onwaarschijnlijk leerproces mee." Die voorkeur voor verhalen uit het verleden is ook terug te vinden in deze lijst, meteen een mooie afsluiter van deze boekenreeks op VRT NWS.

 "Als kind dacht ik altijd dat ik in een verkeerde tijd was geboren”, vertelt Leah Thys dromerig. "Ik vertoef graag in een andere wereld. Het moeilijke is om een bepaalde tijd uit te kiezen, want verschillende periodes lijken mij interessant. Die fascinatie is begonnen met de boeken van Pearl Buck, bijvoorbeeld haar boek "Het levend riet". Als jong meisje heb ik haar boeken verslonden. Als ik geen actrice was geworden, dan was ik nu archeologe."

"Bucks "Het levend riet" draait rond een Koreaanse familie, nog voor 1900. Je maakt kennis met de samenleving en geschiedenis van Korea dat toen nog één land was, en leert over de invasies van de Chinezen. Het boek is geweldig op alle vlakken, want je komt in aanraking met zoveel nieuwe werelden. Buck doet dat met al haar boeken, bijvoorbeeld ook in "Pioenroos". Dat gaat dan weer over het 17e-eeuwse China."

Op dit moment leest Thys het achtste boek van de historische Outlander-serie van Diana Gabaldon: "Gabaldon neemt je mee in het Schotland en Amerika van de 17e eeuw. Ik zit nu bij de La Fayette en de onafhankelijkheidsstrijd in Amerika. Het is zo interessant dat het 20e-eeuwse hoofdpersonage kan tijdreizen en daar haar leven moet zien op te bouwen. Ze is dokter maar moet zich zien te redden met minder middelen dan ze gewoon is. Ik ben nieuwsgierig naar hoe de wereld toen in elkaar zat."

Bekijk hieronder een interview met schrijfster Diana Gabaldon over haar Outlander-romans en over de televisieserie die daarop gebaseerd is: 

Voor de "Thuis"-actrice ging er ook een heel nieuwe wereld open toen ze "Honderd jaar eenzaamheid" van de Colombiaanse schrijver en winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur, Gabriel García Márquez las: "Zuid-Amerikaanse schrijvers als Márquez dompelen je onder in een totaal andere wereld dan de onze. Niet alleen zijn stijl maar ook de manier van denken en de waarden in zijn romans zijn zo on-Europees, maar ook zo universeel menselijk."

Door dit boek verwief Márquez in 1967 internationale bekendheid en de zin waarmee het verhaal begint, ging de geschiedenis in als de beste openingszin van een roman ooit. Leah Thys kent de zin zelfs uit het hoofd: "Vele jaren later, staande voor het vuurpeloton, moest kolonel Aureliano Buendía denken aan die lang vervlogen middag, toen zijn vader hem meenam om kennis te maken met het ijs." Ik vind die zin en eigenlijk ook de laatste zin uit deze roman écht fenomenaal," zegt Thys enthousiast. 

"Ook de humor in dit boek vind ik geweldig. Ik kon de pagina's niet snel genoeg omdraaien, zó goed vond ik het. Soms moest ik mezelf zelfs een beetje afremmen, anders zou het te vlug uit zijn. Dat heb ik wel vaker bij boeken die me echt kunnen bekoren. Márquez is echt een fantastisch schrijver. Ook zijn liefdesroman "Liefde in tijden van cholera" vind ik heel ontroerend." 

"Ik zou wel in de huid van Fay Weldons personages willen kruipen,” vertelt Leah Thys. "Haar verhalen zijn als ijsblokjes die tussen je kleren glijden. "Praxis" is het eerste boek dat ik van haar heb gelezen. Je voelt haar lach en ziel als je deze roman leest. Ook Hugo Claus was fan van Fay Weldon, trouwens."

"Weldon is heel ondeugend, dat bewijst ook haar verfilmde boek "The Life and Loves of a She-Devil". Dat stoute trekt me heel erg aan. Weldon staat bekend als een feministisch schrijfster. Soms hoor ik mensen zeggen dat ze in haar recentste boeken haar kar heeft gekeerd, maar dat vind ik niet. Ik heb ook "Habits of the House" uit 2012 gelezen en ik denk dat ze gewoon tot andere inzichten is gekomen met het ouder worden." Weldon wordt dit jaar 89.

Bekijk hier de trailer van de zwarte komedie "She-Devil" uit 1989, die lichtjes gebaseerd is op Fay Weldons "The Life and Loves of a She-Devil":

In de jaren 80 verbleef Leah Thys enkele jaren in Londen, daar sprak ze ook met Fay Weldon: "Ik heb haar voor het eerst in Amsterdam ontmoet toen ze daar een boek kwam voorstellen. Weldon schrijft ook toneelstukken en ik had interesse om een van haar stukken te spelen met NTGent. Dat is er jammer genoeg niet van gekomen. Later in Londen heb ik haar dan ontmoet op een feestje. Ze is een heel leuke en olijke dame. Ze spreekt met plezier over haar personages en hun escapades."

"Zonder trommels en trompetten" is het eerste dat ik van Jeroen Brouwers las. Dat kortverhaal heeft me erg aangegrepen, omdat Brouwers toen zelf in frut lag, zoals ze zeggen, door een liefde die was afgesprongen. Het is zo’n eerlijk boek." 

"Of het nu fantasie of autobiografisch is, daar gaat het niet om. Het gaat me om het gevoel van schaamte en zelfbeklag die Brouwers in een exquise taal neerpent, dat vind ik heel ontroerend. Ook zijn "Datumloze dagen" is van een waanzinnige schoonheid. Dat Nederlands is zó verzorgd."  

"Bij Brouwers gaat het over oneindigheid en dood. Dat zijn dingen die mij enorm treffen," vertelt Leah Thys. "Ik heb dat ook met toneelstukken. Toen ik voor de eerste keer "Wachten op Godot" van Samuel Beckett regisseerde, dacht ik "Daar moet ik nu een paar jaar afblijven". Ik was er ondersteboven van. Zoveel humor maar ook zoveel pijn in één stuk." 

"De stijl van Jeroen Brouwers doet me ook een beetje denken aan die van Cole Porter," zegt Leah Thys. Porter was een van de allergrootste Amerikaanse componisten en songwriters van de vorige eeuw. "Net als Brouwers kon hij naar het juiste woord voor het juiste gevoel zoeken. Porter leefde natuurlijk in een heel andere wereld, maar je voelt dat beiden hun ziel in hun teksten steken. En dat raakt dan weer mijn ziel."

Als laatste kiest Leah Thys voor de twee meest recente boeken van haar echtgenoot Jos De Man: "Zijn laatste twee boeken bestaan uit aforismen en gedachten, en daar haal ik ook veel uit. Het eerste is "De opgeruimde pessimist", allemaal commentaren en dichterlijke vrijheden. Je kunt dat boek af en toe vastpakken en er dingen in vinden waar je echt bij kan stilstaan en over nadenken. Zijn nieuwste boek is "Wie schetst mijn verbazing". Het is entertainend en ook leerrijk om te lezen, dat mag ook wel eens."

Met een schrijver in huis kan je ook niet anders dan samen discussiëren over zijn boeken, besluit Leah Thys. "Mijn man moet soms lachen als ik niet akkoord ben met wat hij schrijft. Dan zegt hij "Ben je mij en mijn teksten weer tot op het bot aan het analyseren?" En dan zeg ik "Ja ik vind dat heel leuk!" (lacht)