Burgemeester Lippens wil zijn gemeente afsluiten van de buitenwereld: kan en mag hij dat forse dreigement wel in de praktijk brengen?

“Gigantische overlast” en “onverantwoord gedrag en het zich niet houden aan de geldende corona-maatregelen” van “respectloze bezoekers die zich niet aan de regels hielden”. Burgemeester Lippens haalde maandagochtend in zijn typische stijl uit. Het eerste doelwit van zijn woede: de NMBS, die zowaar “Covid exporteert uit Brussel naar de kust”. De vervoersmaatschappij treuzelt volgens Lippens te lang met een protocol over hoe ze deze zomer het vervoer naar de kust wil aanpakken. Dus eist Lippens dat de NMBS “extra beveiliging” voorziet, zodat de corona-maatregelen afgedwongen kunnen worden. Staan nog op het verlanglijstje van Lippens: een gereduceerd aanbod, of aangepaste tarifering. “En dringend.”

Tweede doelwit: de “ongecontroleerde toevloed” aan bezoekers uit de grootsteden in België en Noord-Frankrijk die met de wagen naar de mondaine badplaats kwamen en “die politie, hulpverleners en andere bezoekers lastigvielen”. Een doorn in het oog van de burgemeester, en dus overweegt Lippens zelfs om zijn gemeente tijdens warme zomerdagen gewoon volledig af te sluiten. Maar mag hij dat zomaar?

Mag het?

Navraag bij de federale politie leert dat het in het verleden kon. Oostende deed het twee jaar geleden toen er tijdens het evenement ‘Oostende voor anker’ te veel mensen aanwezig waren in de stad, en de veiligheid niet meer gegarandeerd kon worden.

“De burgemeester is bevoegd voor de openbare orde op zijn grondgebied”, aldus woordvoerder Sarah Frederickx. “Datzelfde principe zou nu gebruikt kunnen worden.” Als Lippens dus oordeelt dat de social distancing niet meer afgedwongen kan worden, kan een burgemeester dus met ‘volksgezondheid’ als argument de toegang tot zijn gemeente volledig verbieden.

Geen gewone tijden

Maar… corona-tijden zijn geen gewone tijden. Uit een rondzendbrief van minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) van 15 mei aan de provinciegouverneurs staat dat “de federale fase van het nationaal noodplan werd afgekondigd”. In mensentaal: dat de coördinatie van de corona-crisis dus door de federale regering gebeurt. En dat “de genomen maatregelen om de verdere verspreiding van het coronavirus te beperken op een uniforme en coherente manier uitgevoerd moeten worden over het hele grondgebied” zodat “het voor de burger steeds duidelijk is welke maatregelen van toepassing zijn”. Lees: dan toch geen vrijheid, blijheid voor de burgemeesters.

Verderop staat zelfs letterlijk dat “het geenszins de bedoeling mag zijn dat de lokale besturen deze maatregelen zouden versoepelen dan wel verstrengen”, en dat “in het uitzonderlijke geval dat een specifieke lokale situatie volgens de lokale overheid een bijzondere afwijkende benadering van de zogenaamde corona-maatregelen zou vergen, hierover overleg moet worden gepleegd met het federale niveau.”

Die ‘federale fase’ is tot op vandaag van kracht. Navraag bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten leert dat Lippens in theorie dus mag afwijken van de federale corona-maatregelen, maar enkel “indien noodzakelijk en na overleg met de gouverneur”. In dit geval: Carl Decaluwé. Die heeft momenteel het recht om “gemeentelijke besluiten te vernietigen wanneer ze ingaan tegen de letter en/of de geest van de federale maatregelen”.

Aangezien Decaluwé vandaag al liet verstaan dat hij begrip heeft voor de verzuchtingen van Lippens, en dat hij “daar als gouverneur zelfs het voortouw in wil nemen”, lijkt die horde best haalbaar. Maar dan moet Lippens wel eerst overleg plegen.

Hoe?

En wat als het zover komt? Een snelle telling leert ons dat de gemeente Knokke-Heist 11 toegangswegen telt. Moet de al overbevraagde lokale politie die dan permanent afsluiten? “Als meneer Lippens overgaat tot het besluit om zijn gemeente volledig af te sluiten, kan hij de lokale politie inderdaad dat bevel geven”, bevestigt Sarah Frederickx van de federale politie.

Bovendien heeft Lippens momenteel al de beschikking over een aantal ploegen van de federale politie voor het beheer van de corona-crisis die ingezet zouden kunnen worden. “En hij zou zelfs meer manschappen van de federale politie kunnen opeisen ter ondersteuning”, klinkt het.

Tweede doelwit: de “ongecontroleerde toevloed” aan bezoekers uit de grootsteden in België en Noord-Frankrijk die met de wagen naar de mondaine badplaats kwamen en “die politie, hulpverleners en andere bezoekers lastigvielen”. Een doorn in het oog van de burgemeester, en dus overweegt Lippens zelfs om zijn gemeente tijdens warme zomerdagen gewoon volledig af te sluiten. Maar mag hij dat zomaar?

Mag het?

Hallo, gouverneur Carl Decaluwé van West-Vlaanderen? “Ik heb begrip voor de verzuchtingen van meneer Lippens. Dus ja, ik kan me best inbeelden dat de burgemeester zo’n maatregel neemt, als hij vindt dat de volksgezondheid niet gegarandeerd kan worden. Als dat juridisch mogelijk is, wil ik daar als gouverneur zelfs het voortouw in nemen.”

Navraag bij de federale politie leert dat het kan. Oostende deed het twee jaar geleden al, toen er tijdens het evenement ‘Oostende voor anker’ te veel mensen aanwezig waren in de stad, en de veiligheid niet meer gegarandeerd kon worden. De burgemeester is bevoegd voor de openbare orde op zijn grondgebied. Datzelfde principe zou nu gebruikt kunnen worden: als hij oordeelt dat de social distancing niet meer afgedwongen kan worden, kan een burgemeester dus met ‘volksgezondheid’ als argument de toegang tot zijn gemeente volledig verbieden.

Hoe?

Een snelle telling leert ons dat de gemeente Knokke-Heist 11 toegangswegen telt. Moet de al overbevraagde lokale politie die dan permanent afsluiten? “Als het zover komt, en hij gaat over tot het besluit om zijn gemeente volledig af te sluiten, kan hij de lokale politie inderdaad dat bevel geven”, zegt woordvoerder Sarah Frederickx van de federale politie.

Bovendien heeft Lippens momenteel al de beschikking over een aantal ploegen van de federale politie voor het beheer van de corona-crisis die ingezet zouden kunnen worden. “En hij zou zelfs meer manschappen van de federale politie kunnen opeisen ter ondersteuning”, klinkt het.