Er zit schot in de formatie: Arizona-coalitie met Open Vld, CD&V, MR, N-VA, sp.a en CDH?

Na de afgelopen dagen alle nuttige partijen gezien te hebben, leggen Lachaert, Coens en Bouchez de laatste hand aan een inhoudelijke nota. Op basis van die nota willen ze hun eigen partijen rond de tafel brengen met N-VA, sp.a en CDH. “Die zes partijen hebben geen veto tegen elkaar gesteld, maar het kan zijn dat er andere partijen zijn die constructief zijn en willen aansluiten op dat verhaal”, zei Lachaert maandagavond in Het Journaal van VRT. Hij doelt daarmee op de PS, die in dit scenario met de rug tegen de muur staat en niet langer incontournable zou zijn. Her en der wordt ervan uit gegaan dat de PS in zo’n scenario wel eens overhaald zou kunnen worden om toch een samenwerking met N-VA te overwegen, wetende dat het alternatief een plek op de oppositiebanken is.

De inhoudelijke nota van de drie voorzitters zou de focus leggen op de relance. “Een nieuwe regering zal zich vooral met die sociaal-economische maatregelen moeten bezighouden”, klinkt het in het liberale kamp. Lachaert voegde daar op Het Journaal aan toe dat “we voor een enorme uitdagingen staan om de economie opnieuw op te starten, maar ook om de sociale gevolgen van de coronacrisis te verzachten”.

Wat doet Rousseau?

Met dit manoeuvre komt alle druk op sp.a-voorzitter Conner Rousseau te liggen. In een Arizona-coalitie moet de sp.a de PS lossen en zouden de Vlaamse socialisten de enige linkse partij zijn. De vraag is wat Rousseau in de onderhandelingen met vijf rechtse partijen uit de brand zou kunnen slepen. Om hem te overtuigen wordt al langer geschermd met een scenario waarbij sp.a in ruil voor federale regeringsdeelname ook op Vlaams niveau aan boord van de coalitie zou worden gehesen.

Rousseau zei al herhaaldelijk dat hij het voorstel van Lachaert, Coens en Bouchez op zijn inhoud wil beoordelen. Met die nota komt de inhoud nu op tafel. In een persbericht van MR-voorzitter Bouchez blijkt duidelijk naar wie aan tafel gekeken zal worden: “Zes partijen hebben geen onderling veto, niettemin zijn de afgelopen uren de intenties van minstens één politieke formatie niet geheel duidelijk. Er wordt dan ook de komende dagen meer duidelijkheid gevraagd aan deze potentiële partners over de bereidheid de gesprekken aan te vatten. Dit zal ons toelaten een plenaire vergadering te organiseren met de betrokken partijen om, op basis van een inhoudelijke nota, een federale regering te vormen.”

Nipte meerderheid

Een Arizona-coalitie zou een meerderheid hebben in de Kamer, al is het een erg krappe. Afhankelijk van de telling (is Jean-Marie Dedecker onafhankelijk of zetelt hij in de N-VA-fractie?) zijn het 76 dan wel 77 zetels op 150.

Het is geen geheim dat Lachaert, Coens en Bouchez liever verder zouden onderhandelen zonder de PS. De afgelopen maanden lieten de Franstalige socialisten meermaals verstaan dat ze niet bereid zijn om een regering te vormen met N-VA. Het afgelopen weekend werd dat nogmaals duidelijk, nadat voormalig Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten vrijdag vertelde dat N-VA haar aanbood in een regering met Vlaams Belang te stappen. Waals minister-president Elio Di Rupo zei maandag in onze zusterkrant De Standaard: “We wisten niet dat het zo ver ging. Als de N-VA met Vlaams Belang wil samenwerken, dan is het voor ons volstrekt ondenkbaar om nog samen met hen in een regering te stappen.”

Dat de PS de bui ziet hangen, bleek uit de uitspraken van partijkopstuk Demotte, die zondag zei dat hij geen andere optie ziet “dan nieuwe verkiezingen”. Nu CDH (dat eerder koos voor de oppositie, maar nu toch de deur openlaat) opnieuw in het spel zit, wordt er aan Waalse kant rekening mee gehouden dat de PS de MR wel eens zou kunnen straffen voor een federale uitsluiting. Dat zou betekenen dat Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) coalitiepartner MR overboord zou gooien en inruilen voor het CDH.