Belgen met Congolese roots: "Brief waarin koning Filip spijt over koloniaal verleden uitdrukt, mag geen eindpunt zijn"
Voor Belgen met Congolese roots is de brief waarin koning Filip zijn spijt betuigt aan het Congolese volk voor de Belgische gruweldaden in Congo een erg belangrijk signaal. "De brief is een erkenning van het leed dat de Congolezen is aangedaan, maar hij mag geen eindpunt zijn", zegt zanger Ronny Mosuse in "Start je dag" op Radio 2 Antwerpen. Politicologe Nadia Nsayi heeft het over "een historische stap" van koning Filip die een nieuwe dynamiek creëert.
"Ik vind het goed dat er een spijtbetuiging komt van onze koning", zegt zanger Ronny Mosuse, Antwerpenaar met Congolese roots. "De brief is een erkenning van het leed dat de Congolezen is aangedaan. Dat is belangrijk. Wat ik ook goed vind is dat Koning Filip expliciet de link legt tussen de kolonisatie toen en de discriminatie nu in België en de rest van de wereld. Of ik verrast ben door deze brief? Eigenlijk niet. Ik had twee jaar geleden al een move van onze koning verwacht."
Tracy Bibo Tansia , die in Oost-Congo bij de NGO Mamas for Africa strijdt tegen geweld en uitbuiting van vrouwen , reageert emotioneel. "Wij hebben die strijd voor erkenning voor wat er is gebeurd tijdens de kolonisatie superlang gestreden. Nu de koning zegt dat hij spijt heeft van wat er gebeurd is, dat hij tegen racisme is en dat wil bestrijden en dat hij achter de bijzondere commissie staat in het parlement (die zich zal buigen over hoe we ons koloniaal verleden kunnen verwerken, red.) is al een stap in de goede richting", zegt Bibo Tansia in "De ochtend" op Radio 1.
Tracy Bibo Tansia was ook in "Het Journaal" te gast. Bekijk haar toelichting hieronder (en lees voort onder de video):
Een aantal commentatoren merkt fijntjes op dat er in de brief van de Koning nergens het woord "sorry" of "excuses" staat. Maar Mosuse vindt dat minder belangrijk. "Spijt gaat wat mij betreft ook dieper dan excuses. Dat woord komt van ex causa, iets wat buiten je wil om gebeurd is. Als ik ruzie heb met mijn vriendin en toon haar mijn diepste spijtbetuiging, dan komt dat wel over", zegt Mosuse op Radio 2 Antwerpen.
Ook de naam van Leopold II wordt nergens vermeld in de brief. "Er wordt in de brief wél naar Congo Vrijstaat verwezen", zegt Mosuse. Bovendien kijk ik liever naar wat er wel staat dan naar wat ontbreekt. Je kan het klein en flauw vinden dat Filip bepaalde zaken niet noemt. Maar ik vond het vooral klein en flauw dat de vorige monarchen niets over de gruwel in Congo hebben gezegd. Het is heel positief dat er eindelijk een brief met spijtbetuigingen is."
Ik hoop echt dat het Belgische koningshuis samen met de federale regering zijn verantwoordelijkheid zal opnemen om zo snel mogelijk met officiële excuses te komen.
"Het zijn niet de excuses die we verwachten", zegt Lieven Miguel Kandolo, journalist bij StampMedia en voorzitter van Kolamela, een organisatie in Vilvoorde die jongeren helpt bij hun identiteitsontwikkeling in "De ochtend" op Radio 1. "Maar het is een goed signaal dat hij al spijt betuigt. Ik hoop echt dat het Belgische koningshuis samen met de federale regering zijn verantwoordelijkheid zal opnemen om zo snel mogelijk met officiële excuses te komen. Ik zie die officiële excuses als een symbolisch begin van een nieuwe, gelijkwaardige relatie tussen België en Congo."
Ook voor Mosuse mag de brief geen eindpunt zijn. "Dit verhaal is niet ten einde. Er moet nog heel veel gebeuren. Vergelijk het met de emancipatiestrijd van de vrouwen die al decennia duurt. Ik hoop in eigen land bijvoorbeeld dat de discussie rond de eindtermen in het onderwijs in daden wordt omgezet. Daarbij kijk ik naar de uitgeverijen van schoolboeken en naar alle onderwijsnetten. Ze moeten ervoor zorgen dat we de gruweldaden tijdens de kolonisatie van Congo nooit vergeten."
Beluister hier het gesprek met Lieven Miguel Kandolo en Tracy Bibo Tansia in "De ochtend" op Radio 1 over de brief van koning Filip en de verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid:
60 jaar Congolese onafhankelijkheid: "Slecht bestuur in Congo is deels ook gevolg van kolonisatie
Voor mij is dit een historische stap
"Voor mij is dit een historische stap", reageert politicologe Nadia Nsayi, auteur van het boek "Dochter van de dekolonisatie". "Nog nooit heeft een Belgische koning zijn spijt betuigd over het koloniale verleden." Nsayi merkt op dat zijn spijtbetuiging niet alleen slaat op de periode Congo-Vrijstaat, maar ook op de periode van Belgisch Congo. "Zo brengt hij het hele koloniale verleden samen." Volgens Nsayi heeft de koning een nieuwe dynamiek gecreëerd.
Ook zij beschouwt de spijtbetuiging als eerste stap. Ze stelt nu haar hoop op een parlementaire commissie met een sterk mandaat. "Dat moet niet alleen leiden tot officiële excuses met eventuele herstelbetalingen, maar ook tot herstel. Verschillende domeinen zullen moeten leren omgaan met het koloniale verleden." Nsayi denkt onder meer aan het onderwijs, het structurele racisme tegenover mensen van Congolese origine, maar ook aan Belgische bedrijven die nu nog in Congo aanwezig zijn.
Bekijk hieronder ook de toelichting van historicus Mathieu Zana Etambala in "Het Journaal":
