Koning Filip stuurde, volgens Wilmès ‘op eigen initiatief’, een brief met een betuiging van ‘diepste spijt’ aan Congo voor de gruweldaden uit het koloniale verleden naar de Congolese president Félix Tshisekedi. ‘Wanneer de koning zich uitspreekt is dat in de ik-vorm en dat is erg belangrijk. Want het gaat over zijn emoties, maar hij laat zich ook uit in perfecte overeenstemming met de regering.’

‘De eerste stap is het erkennen van het lijden en onze gezamenlijke geschiedenis’, zei Wilmès nog. Ze verwees naar de waarheidscommissie die het federaal parlement heeft opgericht: ‘Dat werk moet sereen gebeuren, maar we moeten er ook de tijd voor nemen’, zei Wilmès tijdens een plechtigheid in Elsene. ‘Dat betekent dat het parlement contradictoire debatten zal leiden over onze huidige blik op het koloniale verleden.’ In Elsene werd ook een gedenkplaat voor de zestigjarige onafhankelijkheid onthuld, met taalfouten. Op het bord staat ‘het 60ste verjaardag’, ‘ingehuld door’ en ‘burgmeester Elsene’.

Premier Wilmès benadrukte dat de gezamenlijke geschiedenis die België en de Democratische Republiek Congo delen nooit vergeten mag worden. ‘We moeten de geschiedenis niet herschrijven, maar wel begrijpen. We zullen nooit een nieuw hoofdstuk kunnen schrijven in onze gezamenlijke geschiedenis zonder het kennen en erkennen van wat er in het verleden gebeurd is.’

Ze legde ook de link naar de wereldwijde protesten tegen discriminatie en racisme in de samenleving. ‘Hoewel ons land altijd gestreden heeft tegen racisme, moeten we erkennen dat er nog steeds werk is om alle vormen van discriminatie tegen te gaan en iedereen gelijke kansen te bieden.’

‘Niet alleen voor de Congolezen’

Tijdens de ceremonie nam ook kunstenaar Pitcho Womba Konga het woord. ‘Congolezen in Congo, maar ook hier in België gaan al decennialang gebukt onder de Belgische bezetting in Congo’, zegt hij in een reactie aan De Standaard. ‘Na de onafhankelijkheid in 1960 is het er niet veel beter op geworden. De spijtbetuiging van koning Filip en de erkenning van de Belgische regering is een stap in de goede richting. Net als Black Lives Matter mag dit echter geen voorbijgaande hype worden. Wij kunnen vandaag niet leven, overleven, zolang we niet volledig in het reine zijn gekomen met ons koloniale verleden.’

‘Het is jammer dat er alleen een delegatie van de Congolese gemeenschap aanwezig was’, vervolgt Womba Konga, die op zijn zevende van Congo naar België kwam. ‘Deze dag is er niet alleen voor de Congolezen en Belgen met Congolese roots. Ook de autochtone Belgen moeten aanwezig zijn om stilstaan te staan bij ‘Dipenda’ en de koloniale geschiedenis die eraan vooraf ging.’

‘De mensen die vandaag aanwezig zijn weerspiegelen Brussel niet, weerspiegelen de maatschappij niet’, weet Pitcho Womba Kong. ‘België heeft een specifieke historische relatie met Congo, maar vandaag wonen er niet enkel Congolezen in dit land. Andere Afrikaanse gemeenschappen moeten betrokken worden. Dekolonisering gaat ook over hen, het is ook voor hen dat we ‘Dipenda’ vandaag herdenken.’

Aan de rand van de Matongéwijk, net over de grens in de stad Brussel, ligt het Lumumbaplein. Het plein werd exact twee jaar geleden ingehuldigd. Rond de middag ligt de Bolwerksquare, dat is de andere kant van het plein, maar dan in Elsene, er nog verlaten bij. Tegen de avond zullen hier verschillende festiviteiten en speeches gehouden worden. Officiële protesten zijn niet gepland. Enkele meters verderop, aan het Troonplein, moest het standbeeld van Leopold II er andermaal aan geloven. ‘Assasin’ en ’10 millions de morts’ staat in rode verf op de sokkel te lezen.