Wat vinden de Congolezen van de spijtbetuiging van koning Filip? "Het is iéts, maar het volstaat niet"

Spijt betuigen over het koloniale verleden is een eerste stap, maar voor veel Congolezen moet België nog verder gaan, en op zijn minst zijn excuses aanbieden. Niet op een officieuze manier maar helemaal officieel. 

"België heeft onze landgenoten gedood als dieren. Dat is niet normaal, inacceptabel", zo verwoordt Achille Bukondo uit Goma het. "Ja, België moet ons excuses aanbieden, want ze hebben ons gedood." 

Bekijk hier een bijhorende reportage uit "Het Journaal" (en lees voort onder de video):

Maar ook excuses blijven slechts woorden. Veel Congolezen hebben het gevoel dat ze door België in de steek zijn gelaten. Meer dan woorden, zouden ze liever daden zien. 

"Een brief schrijven en zeggen dat we spijt hebben van wat we hebben gedaan in de koloniale tijd, dat is volgens mij niet voldoende. Die excuses moeten worden omgezet in daden, op alle vlak", vindt Christian Bondeka. Ik zou willen dat de Belgen ons zouden ondersteunen in al onze initiatieven."

"Een brief volstaat niet om de wonden te helen in het hart van de Congolezen", zegt ook Christelle Mbole uit Kinshasa. "Voor mij moet België een manier zoeken om ons terug te winnen."

De jonge activisten van La Lucha kijken dan weer liever niet achteruit, maar naar de ellende van vandaag. Ze verwachten dat België hen steunt in hun strijd tegen het wanbeleid van hun huidige leiders. 

"We zijn steeds meer een volk dat veeleisender wordt, dat vertrouwen heeft in zichzelf, in de kracht van de burger", zegt Ghislain Muhiwa van La Lucha. "We denken dat dat een belangrijke stap is naar een duurzame verandering."

Ook historicus Zana Etambala noemt de Belgische spijtbetijging in de "De wereld vandaag" "een zeer symbolisch moment". "Maar historisch zal het pas worden als excuses worden uitgesproken", zegt ook hij.  

Veel Congolezen liggen hoe dan ook niet wakker van de brief van koning Filip, meent Etambala. "Van de 75 miljoen Congolezen is nog geen 95 procent daarmee bezig. Zij hebben andere katten te geselen. Hun lijden, hun miserie is bijzonder groot, en in bepaalde gevallen heerst daar nu nog een ergere situatie dan eind 19^e, begin 20^e eeuw." 

Die indruk deelt ook Ivan Godfroid, regionaal directeur van Rikolto, het vroegere Vredeseilanden, in Oost-Congo. "De eerste reactie op die brief heb ik pas na de middag gezien op het internet. De nieuwssites waren namelijk allemaal uitermate druk bezig met het ontleden van de toespraak die de Congolese president Félix Tshisekedi afgelopen nacht gaf. De berichtgeving over de Belgische brief bleef daarentegen bij korte berichten zonder enige commentaar."

Ivan Godfroid is in zijn Congolese netwerk wel gaan polsen, en merkte dat er wel enigszins verheugd werd gereageerd omdat er in België eindelijk een andere kijk op Congo begint te komen. Hij hoorde ook de hoop dat dit het begin kan worden van het versterken van de relaties tussen beide landen, zoals dat in het verleden het geval was. "Want de afgelopen jaren is dat toch wel érg onderuit gegaan. We zitten nu met heel beperkte relaties waar we eigenlijk niet veel aan hebben." 

België kwam in de speech van Tshisekedi wel aan bod, zij het niet uitvoerig. “De president heeft gezegd dat hij de banden tussen beide landen wil aanhalen, dat het belangrijk is voor de toekomst om een harmonieuze relatie met België op te bouwen. Hij noemt België trouwens "mijn andere Congo". Voor hem is het heel duidelijk dat die band er ís, want hij heeft zijn ballingschap doorgebracht in België.

Tshisekedi benoemde in zijn speech trouwens heel expliciet de problemen waarmee Congo kampt. Hij stak daarbij ook de hand in eigen -Congolese- boezem. Hij heeft het woord "excuses" zelf gebruikt, maar dat was voor Congo zélf. "Als je 60 jaar wordt, heb je geen excuses meer voor de redenen waarom het fout is gelopen. Wij hebben geen excuses meer naar onze bevolking."